Kruidenmedicijn, Ook wel fytotherapie, is de studie van het gebruik van medicinale planten om ziekten te genezen en te verlichten. Het is een van de oudste medische therapieën en maakt deel uit van de medische wetenschap op alle continenten.
Wat is kruidengeneeskunde?
Kruidenmedicijn, Ook wel fytotherapie, is de studie van het gebruik van medicinale planten om ziekten te genezen en te verlichten. In kruidengeneeskundeworden alleen componenten van planten gebruikt om ziekten te behandelen. Zo kunnen bladeren, wortels, bloemen, schors of zaden medicinaal worden gebruikt. Geïsoleerde actieve ingrediënten worden daarentegen niet gebruikt. De plantcomponenten worden farmacologisch ook wel genoemd drugs en kan vers worden bereid, als thee-infusie, afkooksel, koud extract, sap, tinctuur, poeder, etherische olie of extract. Medicinale planten zijn natuurlijke producten en daarom zijn hun ingrediënten onderhevig aan natuurlijke variaties. Locatie, klimaat, oogst en bewaring zijn van invloed op de inhoud van ingrediënten. Bekende actieve ingrediënten in de kruidengeneeskunde zijn onder meer etherische oliën, alkaloïden, bittere verbindingen, coumarines, tannines, glycosiden, slijmstoffen en saponinen.
Functie, effect en doelen
In de kruidengeneeskunde kunnen verschillende vormen worden onderscheiden. Enerzijds is er de traditionele Europese kruidengeneeskunde. Tot 1800 was het nog de basis van alle medische therapieën. In de 19e eeuw werd het echter steeds meer verdrongen door de conventionele geneeskunde. Speciale vormen van traditionele Europese kruidengeneeskunde zijn spagyrisch en aromatherapie Rationeel fytotherapie is gebaseerd op traditionele fytotherapie. De effectiviteit van de planten wordt hier onderzocht volgens wetenschappelijke evaluatiestandaarden. Er is ook een traditioneel kruidengeneesmiddel in Japan. Dit wordt ook wel Kampo genoemd. Net als de traditionele Japanse geneeskunde, Traditioneel Chinees Medicijn maakt ook gebruik van planten in zijn therapie In de Chinese kruidengeneeskunde is het gebruikelijk dat elke patiënt een mengsel krijgt dat individueel op hem of haar is afgestemd volgens de principes van Traditioneel Chinees Medicijn Medicinale planten worden ook gebruikt in de traditie van de Indiase Ayurveda. De toepassingsmogelijkheden van kruidengeneeskunde zijn erg breed. Essentiële oliën, saponinen, slijmstoffen, tannines en flavonoïden zijn effectief gebleken bij de behandeling van aandoeningen van de luchtwegen. Planten zoals tijm, klimop, weegbree, venkel, anijs, heemst, net, sleutelbloem or zoethout kalmeren geïrriteerde luchtwegen, hebben een slijmoplossend en hoesten-kalmerende werking, en sommige hebben zelfs antibacteriële of antivirale eigenschappen. Kruiden zoals paardebloem, mariadistel, artisjok, stinkende gouwe, boldo or duivenkervel hebben een positief effect op de lever en galblaas Ze kunnen regeneratie veroorzaken lever weefsel, stabiliseren levercellen en kunnen begeleidende symptomen van leverziekte verlichten, zoals misselijkheid, verlies van eetlustof een gevoel van druk in de bovenbuik. Bovendien stimuleren sommige van deze geneeskrachtige planten gal productie en / of versnellen van de galstroom. Dit stimuleert ook de spijsvertering. Ook stimulerende spijsvertering zijn de zogenaamde bitter drugs Bittere stoffen stimuleren speeksel en afscheiding van maagsap. Ze stimuleren ook de afscheiding van spijsverteringssappen uit de alvleesklier. Bitter drugs zoals gentiaan, alsem, duizendguldenkruid, duizendblad, Kalmoes, gember or peper hebben een eetlustopwekkende, krampstillend, gal-bevorderend effect en voorkomen winderigheid Daarom kunnen ze het beste een half uur voor het eten worden toegediend. Hagedoorn is een bekende plant voor het versterken van de cardiovasculair systeem De procyanidines en flavonoïden Verpakt in hagedoorn hebben een samentrekking verhogend en vaatverwijdend effect. Hagedoorn wordt daarom vaak gebruikt om te behandelen hart- mislukking, hartinsufficiëntie or hoge bloeddruk Vingerhoedskruid (digitalis) bevat ook cardioactieve ingrediënten. De Cardiale glycosiden zijn in staat om de slagkracht van de hart- en verlaag de hartslag. Cardiale glycosiden worden ook gebruikt bij de behandeling van hart- mislukking. Strikt genomen is de therapie Met Cardiale glycosiden behoort niet tot de kruidengeneeskunde, want voor de therapie meestal wordt niet de hele plant of delen van de plant gebruikt, maar wordt de werkzame stof geïsoleerd. Geneesmiddelen uit de kruidengeneeskunde worden ook gebruikt om de immuunafweer te versterken. De bekendste immuunstimulerende plant is zeker de echinaceaMaar ook planten zoals de Capeland Pelargonium of de Water Wikke heeft een positief effect op de immuunsysteem Een ander toepassingsgebied van medicinale kruidengeneeskunde zijn ziekten van het urogenitale kanaal. Hier, vooral kruiden diuretica zoals berk, guldenroede, nettle of veld paardestaart worden gebruikt. In het geval van ontsteking van de urinewegen of blaas, antibioticum-actieve planten zoals Oostindische kers or mierikswortel zijn ook nuttig gebleken.
Risico's, bijwerkingen en gevaren
Als een regel, fytofarmaceutica worden goed verdragen en hebben meestal weinig bijwerkingen. Bij organisch veroorzaakte, ernstige ziekten is fytotherapie niet geschikt als enige therapie, maar mag alleen als ondersteunende maatregel worden gebruikt na overleg met de behandelende arts. Omwille van de geneesmiddelenwetgeving en vanwege het gebrek aan klinische studies, mag fytotherapie alleen met uiterste voorzichtigheid worden toegepast tijdens zwangerschap, tijdens het geven van borstvoeding en bij kinderen onder de 12 jaar. Verantwoord gebruik met fytotherapeutica vertoont hier echter vaak groot succes, zodat hoewel therapie zeker wordt aanbevolen, deze alleen mag worden uitgevoerd door ervaren artsen of alternatieve beoefenaars. Voor sommige medicinale planten of ingrediënten zijn er speciale beperkingen en contra-indicaties. Voorzichtigheid is altijd geboden bij allergieën voor samengestelde planten. Veel van de bekende geneeskrachtige planten behoren tot de madeliefjesfamilie. Als allergie lijders komen in contact met de planten, dit kan leiden allergisch schokken in het slechtste geval. Mensen die allergisch zijn voor composietplanten, moeten ook voorzichtig zijn bij het gebruik van etherische oliën. Een absolute contra-indicatie voor behandeling met planten die anthranoïden bevatten, is darmobstructie of acute ontstekingsziekten van de darm. Anthranoïden hebben een laxeermiddel effect en zijn onder andere in Cape aloë, senebladeren or rabarber wortel Omdat bittere stoffen de productie van spijsverteringssappen stimuleren, mogen ze niet worden gebruikt bij maag- en darmzweren. De toegenomen maagzuur geproduceerd zou alleen het slijmvlies van de maag en darmen.
