Artritis

Synoniem: gewrichtsontsteking Engels: artritis Artritis is een ontsteking van de gewrichten die kunnen voorkomen in verband met verschillende ziekten. Daarom wordt er onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van artritis, zie Oorzaken. Artritis manifesteert zich door de typische symptomen van ontsteking: het gewricht is rood, gezwollen, oververhit en pijnlijk.

Als slechts een enkel gewricht wordt aangetast, wordt dit monoartritis genoemd. Als er meerdere gewrichten erbij betrokken zijn, wordt het echter oligoartritis genoemd. De voorwaarde polyartritis wordt gebruikt als er veel gewrichten zijn aangetast.

Een artritis in het gebied van de wervelkolom wordt spondyloartritis genoemd. Er moet onderscheid worden gemaakt tussen artritis en artrose, waarbij het gewricht aanvankelijk niet door een ontsteking maar door slijtage wordt beschadigd. Echter, artrose in een vergevorderd stadium kan leiden tot artritis.

Oorzaken

De twee meest voorkomende oorzaken van artritis zijn infecties en auto-immuunziekten. Daarnaast zijn er de zogenaamde kristalartropathieën, waarbij kristalafzettingen in het gewricht ontstekingen veroorzaken, evenals zeldzamere speciale vormen van artritis. Infectieuze of septische artritis wordt meestal veroorzaakt door bacteriën.

Echter, infectie van het gewricht met virussen of schimmels kunnen ook leiden tot artritis. De ziekteverwekkers kunnen op de volgende manieren het gewricht binnendringen: via de bloed (hematogene verspreiding), bijvoorbeeld in het geval van bloed vergiftiging (sepsis) door het openen van de gewrichtsruimte, hetzij in geval van letsel, hetzij tijdens medische ingrepen (lekke banden, operaties) die op niet-steriele wijze worden uitgevoerd door een naburige infectie van de weke delen te verspreiden (bijvoorbeeld na heup gewricht vervanging) of het bot (osteomyelitis) Bovendien kan artritis optreden als een symptoom van een Lyme infectie na een tekenbeet (Lyme-artritis). Een grote subgroep artritis komt voor in de context van auto-immuunziekten.

Deze worden gekenmerkt door het feit dat de immuunsysteem is gericht tegen het eigen lichaam van de patiënt. Als delen van het gewricht, zoals het gewricht kraakbeen of het gewricht slijmvlies worden aangevallen, kan artritis ontstaan. De meest voorkomende vorm van zo'n auto-immuungewrichtsontsteking is reumatoïde artritis, in de volksmond bekend als reumatiek.

Bovendien kunnen de volgende auto-immuunziekten leiden tot gewrichtsbetrokkenheid: psoriasis systemische lupus erythematosus Syndroom van Sjogren sclerodermie dermatomyositis De ziekte van Bechterew (de ziekte van Bechterew) Chronische inflammatoire darmaandoeningen (De ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, De ziekte van Whipple) Sarcoïdose vasculitis (vasculitis) zoals de ziekte van Wegener. Een bijzondere vorm van immuungerelateerde artritis is de zogenaamde reactieve artritis. In dit geval treedt artritis op na een bacteriële infectie van het maagdarmkanaal, de urinewegen, de voortplantingsorganen of de luchtwegen, hoewel het mechanisme van zijn ontwikkeling nog niet definitief is opgehelderd. Een aanname is dat de bacteriën componenten op hun oppervlak hebben die lijken op de lichaamseigen moleculen van cellen in het gewricht.

Na het succesvol bestrijden van de bacteriën immuunsysteem kunnen deze moleculen ook als lichaamsvreemd herkennen en daardoor een immuunreactie tegen de eigen lichaamscellen uitlokken. Dit type "verwisseling" wordt ook wel kruisreactiviteit genoemd. Een andere theorie zegt dat nadat de infectie voorbij is, componenten van de ziekteverwekkers achterblijven, worden afgezet in het gewricht en zo de immuunsysteem.

If urethritis en conjunctivitis worden toegevoegd aan de reactieve artritis als zo'n secundaire ziekte na een infectie, spreekt men van Reiter's syndroom of de triade van Reiter. Een andere oorzaak van artritis zijn de zogenaamde kristalarthropathieën. Hier leidt de afzetting van kristallen in het gewricht tot een ontstekingsreactie.

De bekendste vorm van kristalartropathie komt voor in de context van jicht ziekte, waarbij kristallen van urinezuur worden gevormd (artritis urica). Minder vaak wordt artritis veroorzaakt door calcium pyrofosfaatkristallen, die worden afgezet in de kraakbeen in het geval van pseudojicht (chondrocalcinose), of door apatietkristallen, die worden gevormd in het geval van de hydroxyapatietziekte. Artritis kan ook worden veroorzaakt door gewrichtsslijtage bij artrose en door gewrichtsbloedingen bij hemofilie. - via het bloed (hematogene verstrooiing), bijvoorbeeld bij bloedvergiftiging (sepsis)

  • Door de gewrichtsruimte te openen, hetzij bij blessures, hetzij bij niet-steriele medische ingrepen (puncties, operaties)
  • Door de verspreiding van een naburige infectie van de weke delen (bijvoorbeeld na vervanging van het heupgewricht) of het bot (osteomyelitis)
  • psoriasis
  • Systemische lupus erythematosus
  • Syndroom van Sjögren Sjögren
  • sclerodermie
  • dermatomyositis
  • Ziekte van Bechterew
  • Chronische inflammatoire darmaandoeningen (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, ziekte van Whipple)
  • Sarcoïdose
  • Vasculaire ontsteking (vasculitis) zoals de ziekte van Wegener