Synoniem: Mucosa, Tunica mucosa
Definitie
Het woord "slijmvlies" is rechtstreeks vertaald uit het Latijnse "tunica mucosa". "Tunica" betekent huid, weefsel en "mucosa" komt van "mucus" slijm. Het slijmvlies is een beschermende laag die de binnenkant van holle organen zoals de longen of maag. Het heeft een iets andere structuur dan de normale huid en heeft geen hoornlaag en geen haren. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze epitheliale (=huid)laag verantwoordelijk voor de aanmaak van slijm.
Structuur van het slijmvlies
Zoals gezegd is het slijmvlies niet gekeratiniseerd, één- (bijvoorbeeld in de darm) of meerlaags (zoals in de mondholte) en kan plat van vorm zijn of een langwerpige, slanke basisvorm hebben die hoger dan breed is. De drielaagse structuur is in principe hetzelfde in alle slijmvliezen: de binnenste laag die naar de holte is gericht, is de lamina epithelialis mucosae. Het is de eigenlijke epitheellaag.
De weefsellaag van losse bindweefsel en andere vezels liggen er van buitenaf bovenop. Het wordt Lamina propria mucosae genoemd. De Lamina muscularis mucosae, die bestaat uit een fijne laag gladde spiercellen, is aan de epitheel.
Om het oppervlak te vergroten, zogenaamde microvilli (vinger-vormige uitsteeksels), maar ook cincilia (cilia) of stereocilia worden gevormd. Hoe groter het oppervlak, hoe meer voedingsstoffen het slijmvlies kan opnemen of uitwisselen. Het slijmvlies bevat meestal klieren die slijm (slijmstoffen) vormen en zo het slijmvlies van de tunica vochtig houden. Er zijn echter ook slijmvliezen, zoals het vaginale slijmvlies, dat klierloos is. Hier wordt de productie van slijm overgenomen door aangrenzende secties.
Functie van het slijmvlies
Het slijmvlies vernieuwt zich vrij snel, ongeveer elke 3-6 dagen. Het heeft een bepaalde barrièrefunctie en dient dus als mechanische afbakening van het orgeloppervlak. Bovendien neemt het slijmvlies secretie- en resorptieprocessen over door moleculen in of uit het slijmvlies te transporteren met behulp van actief transport eiwitten.
Bovendien heeft de tunica mucosa weefselvocht follikels, die het "mucosa-geassocieerde lymfoïde weefsel" of MALT bevatten. Ze zijn in staat bepaalde immunoglobulinen te produceren, vooral veel IgA, en zichzelf te beschermen tegen binnendringende ziekteverwekkers. Dit afweermechanisme moet in stand worden gehouden door een regelmatige inname van micronutriënten via de voeding en kan worden verminderd door factoren zoals stress, milieuvervuiling (zware metalen, roken, alcohol, pesticiden), medicatie, onvoldoende slaap, enz.
Bijgevolg kunnen allergieën (hooi koorts, astma) evenals bacteriële gastritis of cystitis en ook virale slijmvliesaandoeningen (rhinitis en bronchitis) kunnen voorkomen. Chronische ontstekingen kunnen leiden tot verdikking van het tunica-slijmvlies, maar kunnen ook andere symptomen veroorzaken zoals boeren, Maagzuur, diarreebloedingen, enz. (bijvoorbeeld bij chronische ontsteking van de slijmvliezen van de maag en darmen).
Vaak is een operatieve maatregel het resultaat. Om dit te voorkomen, is het noodzakelijk om de belangrijke voedingsstoffen dagelijks via de voeding aan te bieden en om slechte factoren zoals stress, roken, bacteriële of virale infectie, enz. of om ze zo snel mogelijk te behandelen.
