Paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie (PNH) vertegenwoordigt een zeldzame en ernstige aandoening van hematopoëtische cellen die genetisch is maar later in het leven wordt verworven. Omdat het een somatische mutatie is, worden kiemcellen niet aangetast. Indien onbehandeld, kan de ziekte dodelijk zijn, voornamelijk als gevolg van de ontwikkeling van meerdere trombose.
Wat is paroxismale nachtelijke hemoglobinurie?
Paroxismale nachtelijke hemoglobinurie is een ziekte van de hematopoëtische cellen die vaak ernstig is. Het wordt gekenmerkt door hemolyse, trombusvorming en verminderd bloed celproductie. Individueel of allemaal bloed afstammingscellen kunnen worden aangetast. Hoewel alle patiënten met PNH de symptomen van hemolyse vertonen, zijn de andere symptomen zeer variabel. In ongeveer 35 procent van de gevallen kan de ziekte dodelijk zijn, voornamelijk vanwege het grote aantal trombosen dat optreedt. Vanwege de constante hemolyse is er een chronische bloedarmoede, die gepaard gaat met ernstige uitputting. Hoewel de ziekte niet te genezen is, kan ze therapeutisch goed onder controle worden gehouden. Met een levenslange consistente behandeling wordt een goede kwaliteit van leven bereikt met een normale levensverwachting. PNH heeft een geschatte prevalentie van ongeveer 16 per 1 miljoen inwoners, waardoor het een van de zeer zeldzame ziekten is.
Oorzaken
Paroxismale nachtelijke hemoglobinurie wordt veroorzaakt door een somatische mutatie van de PIG-A gen. Deze gen bevindt zich op het X-chromosoom en is verantwoordelijk voor het coderen van het enzym N-acetylglucosaminyltransferase. N-acetylglucosaminyltransferase katalyseert de vorming van het zogenaamde glucosylfosfatidylinositolanker (GPI-anker), dat zorgt voor de verankering van beschermende eiwitten op het celoppervlak van bloed cellen. Deze eiwitten omvatten CD55 en CD59. Met hun verankering op de celmembraan van de hematopoietische cellen, dienen ze om hen te beschermen tegen aanvallen door het deel van de immuunsysteem bekend als het complementsysteem. Bij afwezigheid van deze ankereiwitten worden hematopoëtische stamcellen en bloedcellen vernietigd
Naast een verhoogde hemolyse worden er ook minder bloedcellen geregenereerd. Dit leidt tot een uitgesproken chronisch bloedarmoede Tegelijkertijd ontwikkelen zich in veel delen van het lichaam trombose, wat gevaarlijk kan zijn. PNH is een verworven ziekte, die vooral tussen de 25 en 45 jaar voor het eerst voorkomt. De onderliggende gen mutatie is niet al aanwezig sinds de geboorte. Het ontstaat in de context van een somatische mutatie van het PIG-A-gen in multipotente hematopoëtische stamcellen. Er zijn verder geen gevallen van PNH gevonden in de familie of verwanten. Omdat kiemcellen niet worden aangetast, is er geen mogelijkheid dat deze ziekte wordt overgedragen op het nageslacht.
Symptomen, klachten en tekenen
Het belangrijkste symptoom van paroxismale nachtelijke hemoglobinurie is chronische hemolyse. Door de somatische mutatie zijn er zogenaamde mozaïeken aanwezig. Er zijn zowel gezonde als defecte bloedcellen. Alle gemuteerde bloedcellen hebben de bescherming van het complementsysteem verloren door het ontbrekende anker en worden vernietigd. Echter, de zieke erytrocyten worden in het bijzonder getroffen. Het gevaarlijkste symptoom is echter de neiging tot trombose in zowel het veneuze als het arteriële systeem. Dit is het geval bij ongeveer 50 procent van de patiënten met PNH. Trombose is ook verantwoordelijk voor de meeste sterfgevallen en treft een derde van de mensen met de ziekte. Andere symptomen zijn onder meer ernstig 피로, buikkrampen, hoofdpijndysfagie, misselijkheid, pijn op de borst, pijn in de rug of impotentie. De pijn wordt veroorzaakt door kleine trombi. Ze kunnen mild zijn maar ook zo ernstig dat zelfs opiaten moeten worden toegediend pijnstillers. De pijn wordt ook verklaard door het ontbreken van stikstofoxide (NO), die zich bindt aan vrijgegeven hemoglobine Omdat NO verantwoordelijk is voor gladde spieren ontspanning, het ontbreken van NO daar leidt tot verhoogde spanningstoestanden. De ernst van de ziekte hangt ook af van hoeveel bloed door de mutatie wordt beïnvloed. Als de immuuncellen van het bloed tegelijkertijd worden gemuteerd, kan de immuunsysteem is ook ernstig verzwakt.
Diagnose en verloop van de ziekte
De diagnose omvat het gebruik van flowcytometrie om de bloedcellen te onderzoeken op de aanwezigheid van de beschermende stof eiwittenDeze methode kan worden gebruikt om de cellen te identificeren die geen bescherming tegen het complementsysteem hebben. Een definitieve diagnose wordt gesteld wanneer ten minste twee cellijnen, zoals erytrocyten of granulocyten, hebben geen beschermende factor.
Complicaties
In het ergste geval kan de getroffen persoon door deze ziekte overlijden. Dit gebeurt echter meestal wanneer de getroffen persoon lijdt aan meerdere trombosen die niet zijn voorkomen. Het risico op het ontwikkelen van trombose is significant verhoogd bij patiënten. Deze zijn in de meeste gevallen ook verantwoordelijk voor het overlijden van de patiënt. De getroffenen hebben er last van pijn dat gebeurt op verschillende plaatsen. Er is pijn in de hoofd of ook in de buik. In veel gevallen is er ook pijn op de borst, die zich naar achteren kan verspreiden. Mannen kunnen ook last hebben van potentieproblemen als gevolg van de ziekte. Verder is er een permanent misselijkheid of moeite met slikken. In veel gevallen gewoon pijnstillers zijn niet langer voldoende om de pijn te verlichten. De kwaliteit van leven van de getroffen persoon wordt door de ziekte aanzienlijk verminderd. De behandeling verloopt zonder complicaties. Met behulp van bloedtransfusies of een stamceltransplantatiekunnen de symptomen worden verminderd. Door de ziekte is de levensverwachting van de patiënt echter meestal korter.
Wanneer moet je naar een dokter?
In ieder geval moet deze ziekte worden onderzocht en behandeld door een arts. Zonder behandeling is de dood meestal het gevolg omdat de ziekte leidt tot de ontwikkeling van trombose Getroffenen hebben last van verschillende klachten die niet altijd direct op de ziekte duiden. Er kan pijn zijn in de hoofd of buik, vergezeld van misselijkheid or pijn in de rug Vaak kan een potentiestoornis ook op deze ziekte wijzen. Als het ongemak blijvend is en niet vanzelf verdwijnt, is een bezoek aan een arts absoluut noodzakelijk. De pijn kan ook zo extreem zijn dat de getroffen persoon het bewustzijn verliest. Een verzwakt immuunsysteem kan ook wijzen op deze ziekte. Een arts moet ook worden geraadpleegd in geval van frequente verkoudheid of andere infecties. De eerste diagnose van de ziekte kan worden gesteld door de huisarts. Voor verdere behandelingen is echter een specialist nodig. Of de levensverwachting als gevolg van de ziekte zal afnemen, kan in het algemeen niet worden voorspeld.
Behandeling en therapie
Er is geen remedie voor PNH. Er zijn echter enkele ondersteunende behandelingen die de kwaliteit van leven kunnen verbeteren. Ten eerste zijn regelmatige bloedtransfusies of transfusies van rode bloedcelconcentraten noodzakelijk vanwege de chronische bloedarmoede. Foliumzuur or vitamine B12 worden aanbevolen om de bloedvorming te bevorderen. Infecties moeten vroegtijdig worden herkend en behandeld door antibioticum administratie omdat ze hemolytische crises kunnen veroorzaken. Korte termijn administratie van steroïden kan een hemolytische crisis verzachten. Steroïden mogen echter niet permanent worden gegeven. Ernstige pijn vereist behandeling met pijnstillers. Als trombose is opgetreden, worden coumarines permanent als anticoagulantia gegeven. De enige echte mogelijkheid om paroxismale nachtelijke hemoglobinurie te genezen is dat toch stamceltransplantatie Er zijn echter aanzienlijke risico's aan verbonden, zodat dit therapie wordt alleen in zeer ernstige gevallen overwogen. Er zijn goede ervaringen opgedaan met het medicijn eculizumab Dit is een genetisch geproduceerd monoklonaal antilichaam dat complementfactor C5 van het complementsysteem inactiveert. Dit voorkomt de aanval op de onbeschermde bloedcellen.
Vooruitzicht en prognose
Prognose is moeilijk bij paroxismale nachtelijke hemoglobinurie. De klinische presentatie van deze verworven hematologische aandoening kan sterk variëren. Bij mildere cursussen is de prognose positiever. In geval van ernstige stamcelschade, stamceltransplantatie is vaak de enige manier om het leven te verlengen. Omdat de ziekte te wijten is aan een genetische mutatie in de beenmerg, het is niet te genezen. Paroxismale nachtelijke hemoglobinurie kan alleen symptomatisch worden behandeld. De behandeling wordt gedifferentieerd voor symptomatische en asymptomatische kuren. Patiënten met asymptomatische paroxismale nachtelijke hemoglobinurie krijgen profylactische anticoagulantia. therapie met een antilichaam genaamd eculizmab in combinatie met andere ondersteunende maatregelen kan symptomen onderdrukken. Beenmerg transplantatie is een andere behandelingsoptie. Het gaat echter gepaard met hoge risico's omdat het immuunsysteem vóór de transplantatie moet worden uitgeschakeld. Uiteindelijk bepaalt de ernst van de stamcelveranderingen hoe goed of slecht de prognose is. De helft van de getroffenen overleeft de diagnose met slechts 15 jaar. In het verleden was de prognose voor paroxismale nachtelijke hemoglobinurie slechter dan nu. Moderne behandelingsmethoden hebben de prognose voor het symptomatische type van de ziekte aanzienlijk verbeterd. Toch kan het niet goed worden genoemd. De overleving en kwaliteit van leven voor de getroffenen is tegenwoordig echter beter dan in het verleden.
het voorkomen
Preventie van paroxismale nachtelijke hemoglobinurie is niet mogelijk. Personen die al ziek zijn, moeten zichzelf echter beschermen tegen infecties om te voorkomen dat ze een hemolytische crisis veroorzaken. Aanhoudend therapie Met eculizumab voorkomt symptomen van PNH en zorgt voor een normale levensverwachting.
Follow-up
Omdat paroxismale nachtelijke hemoglobinurie een genetische aandoening is, bestaan er momenteel geen causale therapeutische opties. Als de getroffen patiënten asymptomatisch zijn, moeten ze in eerste instantie wachten of afzien van therapie. Profylactisch kan alleen orale antistolling worden overwogen. In dit geval constant Grensverkeer van de stollingsparameters moet worden gewaarborgd. De opvolging heeft dus betrekking op de controle en Grensverkeer van de ondersteunende therapieën tegen de veelvoudige symptomen van de ziekte. Controle op lange termijn van bloedspiegels van VitB12 en foliumzuur zijn geïndiceerd om veranderingen in bloedbestanddelen en de daaruit voortvloeiende symptomen te voorkomen. Deze tekortkomingen van VitB12 of foliumzuur kan dan worden vervangen door medicatie. Regelmatig bloedbeeld controles zijn nodig om opkomende infecties vroegtijdig op te sporen. Als glucocorticoïden worden toegediend, meervoudige behandeling Grensverkeer maatregelen moet worden genomen. Sinds langdurig gebruik van cortisone wel leiden tot ontkalking van de botten, dit bevordert de ontwikkeling van osteoporose. Calcium en VitD dient profylactisch te worden toegediend. Als bloed glucose niveaus en bloeddruk kan ook stijgen in de loop van de therapie, deze parameters worden ook regelmatig gecontroleerd. In geval van behandeling met orale antistolling, zullen regelmatige controles van de stollingsparameters plaatsvinden. Bij het gebruik van coumarine is het essentieel om op farmacokinetiek te letten interacties met andere drugs Ook tijdens therapie met monoklonaal antilichamenmoet het optreden van bijwerkingen altijd worden gecontroleerd om indien nodig met medicatie te kunnen ingrijpen.
Wat u zelf kunt doen
Aangezien de ziekte is gebaseerd op een genetisch defect, moeten familieleden van een patiënt, op eigen verantwoordelijkheid en zelf geïnitieerd, de controle over hun genetische aanleg in gang zetten. Omdat de kans op het optreden van trombose toeneemt wanneer mensen te lang in een starre houding zitten, is het noodzakelijk om het bewegingsapparaat te controleren. Langdurig staan, hurken of zitten moet worden vermeden. Bovendien moet in het dagelijks leven ondersteuning van de bloedsomloop plaatsvinden door middel van verschillende losmakende oefeningen. Op deze manier kan bloedstasis worden vermeden en schepen in het organisme zijn niet vernauwd. De opname van schadelijke stoffen zoals nicotine of medicijnen die bijwerkingen hebben op het bloedsysteem, moeten worden vermeden. Bij een bestaande ziekte dienen de genomen preparaten op hun risico's te worden gecontroleerd en dient het overleg met de behandelende arts plaats te vinden. In sommige gevallen is het nodig om het behandelplan te wijzigen. Als staten van uitputting, 피로 of als er een verhoogde behoefte aan slaap optreedt, moet de getroffen persoon adequaat reageren op de signalen van zijn lichaam. Het organisme mag niet overmatig worden belast, aangezien er een risico bestaat op gevolgen of complicaties. Veranderingen in volksgezondheid sensaties of een toename van klachten moeten onmiddellijk met een arts worden besproken. Paroxismale nachtelijke hemoglobinurie kan leiden tot een levensbedreigende voorwaarde indien onbehandeld. Daarom, als zelfhulp maatregelen niet voldoende effectief zijn, overleg met een medische professional is essentieel.
