Introductie
De dunne darm met zijn lengte van 5-6 meter verbindt de maag met de dikke darm. De dunne darm is verdeeld in 3 delen. Aan het begin, direct na het maag poort, daar is de ongeveer 30 cm lang twaalfvingerige darm (= doudenum), met als hoofdtaak het neutraliseren van het maagzuur en de afbraak van de voedingsbestanddelen met behulp van de afscheiding van de alvleesklier en gal.
Dit wordt gevolgd door het jejunum en het ileum, waarvan de belangrijkste functie de opname van voedingsbestanddelen in het lichaam is. Bovendien wordt hier al 80% van het water uit het voer gehaald. De overige 20% wordt opgenomen in de dikke darm, die zich naast de dunne darm.
Ontstekingen in de dunne darm kunnen optreden in het gebied van de twaalfvingerige darm door circulatiestoornissen, slijmvliesbeschadigende medicijnen, auto-immuunziekten of kolonisatie met Helicobacter pylori. Voor een ontsteking in de andere delen van de dunne darm zijn er verschillende andere belangrijke oorzaken die leiden tot een blijvende ontsteking van de dunne darm. Coeliakie, ook wel spruw genoemd, is bijvoorbeeld een intolerantie voor het graaneiwit gluten en kan de oorzaak zijn van een blijvende ontsteking.
Hier immuunsysteem reageert op gluten, een veel voorkomend graaneiwit, en bestrijdt de cellen van de darm slijmvlies die direct contact hebben met gluten. De cellen reageren op deze aanval van de immuunsysteem met een ontsteking. Geleidelijk aan kunnen de cellen de immuunsysteem en de darm slijmvlies wordt steeds dunner (= atrofie) door progressieve celdood.
Ook het vermelden waard is De ziekte van Crohn, een chronische inflammatoire darmziekte dat leidt tot intermitterende chronische darmontsteking slijmvlies. Deze ontsteking kan in principe overal in de darm voorkomen, maar treft vaak de dunne darm. Net als coeliakie ontwikkelt de ontsteking zich als een auto-immuunziekte, wat betekent dat het lichaam het darmslijmvlies niet langer als bij zichzelf hoort en bestrijdt via het immuunsysteem, dat zich manifesteert als een ontsteking, zoals bij coeliakie.
In De ziekte van Crohn, niet het hele slijmvlies wordt gelijkmatig aangetast en alleen veranderende delen van het darmslijmvlies vertonen tekenen van ontsteking. Dit resulteert in een fragmentarisch beeld in de darm van ontstoken en niet-ontstoken darmdelen. De eerste tekenen van deze ziekte verschijnen vaak tussen de 20 en 40 jaar.
Een acute (dwz plotselinge en beperkte tijd) ontsteking treedt meestal op in de context van een infectie met virussen, bacteriën of andere ongewenste ziekteverwekkers die een typische 'darm' veroorzaken griep“. De kiemen nestelen zich in het darmslijmvlies en leiden daar na verschillende tijdsperioden tot ontstekingen. In de geneeskunde wordt deze infectie dan enteritis genoemd.
Onder de virussenrotavirussen, adenovirussen of norovirussen zijn de bekendste vertegenwoordigers. Meerdere van deze ziekteverwekkers, zoals het norovirus, vallen onder de zogenaamde wettelijke meldingsplicht en dienen gemeld te worden aan de lokale volksgezondheid autoriteit indien gedetecteerd. Andere zeldzame oorzaken zijn een ontsteking tijdens de bestraling van een tumorziekte of de ontsteking veroorzaakt door een verminderde bloed stroom in de dunne darm.
De symptomen van een ontsteking van de dunne darm variëren afhankelijk van de oorzaak. Enteritis, dwz ontsteking veroorzaakt door infectie met bacteriën, virussen of andere pathogenen, gaat vaak gepaard met diarree en pijn in de buik, Vergezeld misselijkheid en braken. Bij het luisteren naar de maagkan een verhoogde beweging van de darm (= peristaltiek) als "gorgelend" worden ervaren.
Mogelijk, koorts kan worden toegevoegd, wat dan eerder een bacteriële oorzaak van de enteritis suggereert. De ziekte van Crohn, de permanente of intermitterende ontsteking van het slijmvlies van de dunne darm, manifesteert zich meestal tijdens een episode met pijn rechtsonder in de buik, vergelijkbaar met een appendicitis, mild diarree en verlies van eetlust. Coeliakie, ook gekenmerkt door een ontsteking van het slijmvlies van de dunne darm, manifesteert zich in jeugd na de inname van glutenbevattend voedsel.
De getroffen persoon kan de voedingsstoffen in het voedsel niet meer opnemen door de vernietiging van de cellen en symptomen zoals gewichtsverlies, vermoeidheid, groeiachterstand maar ook niet-specifieke symptomen zoals pijn in de buik, misselijkheid, braken en verlies van eetlust optreden. Het bezoek aan de dokter is vaak te wijten aan het toenemende gewichtsverlies van de kinderen. De symptomen nemen toe door de toenemende en progressieve vernietiging van de darmslijmvliescellen in de loop van de ziekte, als de getroffen persoon niet overschakelt naar een glutenvrij dieet.
Enteritis verdwijnt meestal vanzelf binnen enkele dagen tot maximaal 2 weken. Medicamenteuze behandeling is in de meeste gevallen niet nodig, aangezien de meest voorkomende ontstekingen worden veroorzaakt door virussen, antibiotica zijn zelden nodig en mogen alleen worden gebruikt als de bacteriële oorzaak is bewezen. De belangrijkste vertegenwoordigers van de antibiotica gebruikt zijn metronidazol, ciprofloxacine of trimetoprim in combinatie met sulfmethoxazol.
Al deze preparaten zijn uitstekend geschikt voor een grote variëteit aan kiemen in de darm, zodat een exacte bepaling van de bacterie niet altijd nodig is. In alle gevallen is het belangrijk om het vochtverlies door diarree en het verlies van belangrijke zouten in het lichaam te compenseren. Dit verlies kan leiden tot totaal uitdroging van het lichaam en kan in extreme gevallen levensbedreigend zijn.
Vooral baby's en ouderen worden hierdoor bedreigd uitdroging vrij snel en voor deze groep eindigt enteritis vaak met een ziekenhuisopname om het verlies van vocht en zout te compenseren door directe toediening van vloeistof in het vaatstelsel van het lichaam. Als het diarree aanhoudt of als het bij bepaalde gelegenheden dwangmatig moet worden gestopt, de drug loperamide kan in uitzonderlijke gevallen worden gebruikt, waarbij de diarree kan worden gestopt door de darmbewegingen te stoppen. Coeliakie kan alleen worden bestreden door glutenvrij dieet, maar niet genezen.
Glutenvrije granen zijn maïs, rijst of gierst. Verboden zijn tarwe, gerst, rogge, groene spelt en spelt. De ziekte van Crohn, als auto-immuunoorzaak van ontsteking, kan niet worden genezen, net als coeliakie, en vergezelt de getroffenen hun hele leven.
Met een optimale behandeling kan de getroffen persoon echter bijna normaal leven. De therapie bestaat enerzijds uit cortisone evenals andere medicijnen die het immuunsysteem neerwaarts reguleren, zodat het niet vecht tegen de eigen structuren van het lichaam. Extra antibiotica kan worden gebruikt tijdens acute aanvallen. Belangrijke natuurlijke remedies voor ontstekingen van de dunne darm zijn knoflook, basilicumhartig, gember, munt, kruidnagel, kaneel, citroen, jeneverbes, propolis, Zweedse kruiden, tijm of zelfs lavendel.
