Hysop is een labiaat kruid en daarom nauw verwant aan tijm or salie Net als deze twee is het ook bekend als een kruid voor het kruiden van voedsel. Daarnaast is hysop echter ook een medicinale plant met een breed scala aan toepassingen.
Voorkomen en teelt van hysop
Door zijn geneeskrachtige eigenschappen en decoratieve uitstraling is hysop een populaire tuin- en kamerplant. Hysop is ook bekend onder de lokale namen azijnwier, Joseph's wort, ijzerhard, isump of wijnstok esp. Hysop is een groeikrachtige plant en houdt van zonnige standplaatsen. Zelfs op de vensterbank kan hysop zonder problemen worden gekweekt, van de eens zo kwetsbare plant wordt binnen jaren een struik, als de groei niet wordt gecontroleerd. Dit gebeurt door de scheuten regelmatig terug te snijden, deze procedure stoort het geneeskrachtige kruid niet en sterft dus niet af, omdat hysop als ongevoelig en winterhard wordt beschouwd. Net als zijn botanische verwanten salie, tijm, rozemarijn en lavendel, hysop is een overblijvende labiaat plant. De scheuten van hysopstruik kunnen groeien tot een halve meter hoog. Typisch zijn de stengels met de steelloze, langwerpige kleine blaadjes in rozetvorm. De bloemen van hysopstruik zijn van mooie paarse kleur en groeien in zogenaamde valse pieken. In tegenstelling tot zijn botanische verwanten is hysop veel minder bekend in ons land, maar het is een van de gezondste kruiden die er zijn. Het oorspronkelijke huis is het Midden-Oosten, maar de hysopstruik komt ook oorspronkelijk uit Zuid-Europa en groeit in het wild. Door zijn helende eigenschappen en decoratieve uitstraling is hysop een populaire tuin- en kamerplant.
Effect en toepassing
De traditie van hysop als medicinale plant gaat terug tot de middeleeuwen. Hysop, bekend om zijn indrukwekkende bloeiende kaarsen, was toen al een onderdeel van elke kloostertuin. Er wordt gezegd dat de monniken het geneeskrachtige kruid mee naar huis namen tijdens hun lange tochten door de Alpen en het daar vervolgens bleven verbouwen. Als hysop te weinig zon heeft, sterft hij helemaal niet, maar hij vertraagt zijn groei. Wat de bodemgesteldheid betreft, is hysop niet veeleisend, en zelfs in de tuin heeft het geneeskrachtige kruid niet per se bemesting nodig. In het wild wordt hysop waarschijnlijk aangetroffen op steenachtige grond op onze breedtegraden. Hysop vond zijn weg naar de keuken en de geneeskunde door de kloostertraditie van de middeleeuwen. Hoewel hysop ooit een bekende en gewaardeerde was kruiden en medicinale plant, is het sinds het einde van de middeleeuwen in de vergetelheid geraakt. Dit is een onbegrijpelijke ontwikkeling, want hysop hoeft zich qua geneeskracht, kruiden en smaak zijn bezorgd. De smaak van hysop wordt beschreven als zeer pittig en aangenaam bitter, dat doet denken aan een potpourri van munt, salie en rozemarijn De hele plant is eetbaar en de beste oogsttijd voor verse hysop begint in het voorjaar. Als je wilt wachten tot de bloem is geoogst, moet je geduld hebben tot juni. Ondertussen wordt hysop ook gekweekt op kleinere arealen van de natuurgeneeskundige farmaceutische industrie, die vanwege de niet veeleisende groei geen problemen veroorzaakt. Als culinair kruid met een scherpe toon, past hysop goed bij alcoholische cocktails, maar ook bij peulvruchten of vlees. Fijnproevers houden van de typische pittige smaak, vooral in gestoofde gerechten zoals goulash of rollades. In Frankrijk mag hysop in geen enkele kruidenkwark ontbreken. Daar wordt het gedroogde, gepureerde hysopkruid ook over perzikcompote of abrikozencake gestrooid. Als theebereiding kan hysop afzonderlijk of in combinatie met andere kruiden en medicinale kruiden worden gedronken als een preventieve of therapeutische maatregel. Verse of gedroogde hysop kan worden gebruikt om een thee-infusie te bereiden. Zoals met veel andere kruiden, verliest hysop zijn waardevolle ingrediënten niet door de conserverend proces van drogen.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
De gekoelde thee-infusie kan ook als gorgeloplossing worden gebruikt zere keel of irritatie van de orale slijmvlies Hysop heeft geweldig volksgezondheid waarde vanwege de chemische samenstelling met het hoge gehalte aan bitterstoffen en etherische oliën. Ook bekend bij de Romeinen is Hyssopites, een wijn op smaak gebracht met hysopkruid. Botanisch-chemische analyse kon in de hele plant zogenaamde flavonglycosiden detecteren, zoals hesperidine en diosmine, ook tannines, choline, appelzuur, grootmoleculaire suikers, hars en de kleurstof hysopine. Want het uitgebreide genezende effect is waarschijnlijk verantwoordelijk voor het geheel van deze ingrediënten. Hysop is geschikt voor therapie en preventie van verschillende aandoeningen. Volgens empirische gegevens is intern gebruik niet alleen smakelijk, spijsvertering, ontstekingsremmend, maar ook diuretisch, krampstillend, pijnstillend en bloed zuiveren. Om optimaal te profiteren van de genezende eigenschappen, wordt aanbevolen om het volledig niet-giftige kruid gedurende een langere periode als theepreparaat te gebruiken. Hysop wordt als buitengewoon goed verdragen beschouwd en heeft weinig bijwerkingen als een overdosis wordt vermeden, wat kan leiden tot onaangenaam buikkrampen Ook tegen allerlei soorten heeft de medicinale plant een uitstekende reputatie opgebouwd koud klachten. Nog meer ernstige aandoeningen van de luchtwegen, zoals chronisch bronchitis en astma, kan effectief en langdurig worden verlicht door hysop. Naast gebruik als thee- of gorgeloplossing is hysop ook geschikt als badadditief voor huid ontstekingen. De reden voor de ontstekingsremmende eigenschappen zijn waarschijnlijk schimmels van het geslacht Penicillium, die groeien op de bladeren van de hysopstruik en hebben een brede antibioticum effect. Zwangere vrouwen, jonge kinderen en baby's dienen af te zien van elke vorm van toediening met hysop vanwege het risico op onbedoelde overdosering.
