De ziekte van Hartnup is een zeldzame en autosomaal recessieve erfelijke stofwisselingsziekte die het transport van aminozuren in celmembranen door een allelmutatie. De ziekte is zeer variabel en kan de huid, nieren, lever, en zelfs de centrale zenuwstelsel.
Wat is de ziekte van Hartnup?
Hartnup-ziekte, of Hartnup-syndroom, is een medische term voor een stofwisselingsziekte die het transport van beïnvloedt aminozuren over celmembranen. Het is een erfelijke ziekte die autosomaal recessief wordt overgedragen. Dit betekent dat beide homoloog zijn chromosomen moet het defecte allel dragen om de ziekte te laten optreden. Daarom is de ziekte van Hartnup vrij zeldzaam. Niet alle vervoerders van de gen symptomen ontwikkelen. Omdat maximaal zes verschillende gen varianten worden aangetast door de ziekte, de stofwisselingsstoornis is zeer variabel. De ziekte kan zich bijvoorbeeld uitsluitend manifesteren in een moeilijk transport aminozuren in de nieren, maar het kan ook alleen de darmen aantasten. De ziekte wordt vaak vergeleken met de zogenaamde pellagra, die een hypovitaminose veroorzaakt ondervoeding, wat vergelijkbare symptomen veroorzaakt. De ziekte werd voor het eerst gedocumenteerd in 1956 bij kinderen van de familie Hartnup in Londen. Tegenwoordig geloven experts dat Julius Caesar al aan de stofwisselingsstoornis leed.
Oorzaken
De oorzaak van het Hartnup-syndroom is een gen mutatie. In deze context gaat de geneeskunde uit van in totaal 21 verschillende mutaties van SLC6A19 op chromosoom vijf genlocus p15.33, die elk verschillende effecten hebben op het transport van amino zuren in het lichaam. Patiënten met het Hartnup-syndroom lijden in de regel aan twee verschillende mutaties, waarvan een groot deel allel D173N als gendrager heeft. Mutaties van de allelen D173N of P265L hebben transportkanalen die rechtstreeks afhankelijk zijn van ACE2 in de darm of Tmem27 in de nieren. Het gendefect resulteert in een tekort aan een bepaald membraan eiwitten in het lichaam, die bij gezonde individuen verschijnen als neutrale aminozuurtransporteurs. Deze aminozuurtransporteurs transporteren zowel neutrale als aromatische aminozuren zuren door de lichaamscellen. In lichaamsweefsels met een verhoogde opname van aminozuren zijn de effecten van het gendefect het duidelijkst, hoewel ze in principe niet beperkt zijn tot deze weefsels.
Symptomen, klachten en tekenen
De ziekte van Hartnup manifesteert zich in een breed scala aan symptomen, afhankelijk van de ernst, en verloopt in afleveringen. Met name, koorts, spanning, en medicijnen kunnen een episode veroorzaken. Op de huid, erythemateus eczeem, specifiek huid laesies, verschijnen tijdens een aflevering. Het maagdarmkanaal wordt beïnvloed door symptomen zoals terugkerend of zelfs aanhoudend diarree Onder bepaalde omstandigheden, vergezeld van psychiatrische stoornissen, treden ook neurologische symptomen op, zoals ataxie of verlamming, maar deze verdwijnen meestal weer. In de meeste gevallen is het vooral de immuunsysteem die blijvend beschadigd is, waardoor bijvoorbeeld mensen met het Hartnup-syndroom sneller ziek worden. Afgezien hiervan, overgevoeligheid voor insuline kan symptomatisch zijn voor de ziekte. Hetzelfde geldt voor anatomische schade aan de bijnieren of lever In sommige omstandigheden hoofdpijn en lichtgevoeligheid kan ook optreden tijdens een ziekte-episode.
Diagnose en verloop
Omdat de ziekte van Hartnup variabel is, is het moeilijk om ingrijpende uitspraken te doen over het beloop van de ziekte. Uiteindelijk treft de stofwisselingsstoornis vooral het bovendeel dunne darm en bepaalde cellen van de nieren. De effecten van de ziekte van Hartnup op de nieren bestaan meestal uit verminderd absorptie, dwz een onvermogen om amino vast te houden zuren in de bloedbaan. Aminozuren gaan dus verloren omdat ze zich ophopen in de urine in plaats van de bloed Als de getroffen persoon echter voldoende eiwit binnenkrijgt, is dit verlies niet significant en veroorzaakt het geen symptomen. Echter, aangezien degenen die getroffen zijn door de ziekte van Hartnup vaak ook een resorptiestoornis hebben in de dunne darm, zijn er over het algemeen meestal ernstige verliezen, want zeker essentiële aminozuren zijn gewoon nodig voor levensonderhoud, en een gezond lichaam verkrijgt een groot deel van deze vitale stoffen in de darm door aminozuurrecycling. Als het Hartnup-syndroom onbehandeld blijft, leidt het daarom vaak tot ernstige schade en kan het zelfs fatale gevolgen hebben. Desalniettemin gaat de medische wetenschap tegenwoordig over het algemeen uit van een vrij goedaardig verloop van de ziekte, aangezien geschikte behandelingsmethoden beschikbaar zijn om het aminozuurverlies te compenseren, zelfs bij ernstige aandoeningen. gevallen van het Harntup-syndroom. Door de vele mutaties is het opsporen van de ziekte relatief moeilijk. Meestal, wanneer het genetisch defect wordt vermoed, bestellen artsen een urineonderzoek, die de aanwezigheid van aminozuren in de urine kunnen bevestigen, waardoor het aanvankelijke vermoeden wordt bevestigd. Als het aanvankelijke vermoeden echter niet kan worden bevestigd door het urinemonster, is de ziekte niet noodzakelijk uitgesloten. In dit geval is een betrouwbare diagnose ook moeilijk of onmogelijk bloed waarden. Onder bepaalde omstandigheden kan een test op porfyrogenen echter aanwijzingen geven, waarbij zoutzuur wordt toegevoegd aan de ochtendurine. Als de urine vervolgens wordt verwarmd, vormen porfyrogenen een rode kleur, wat overeenkomt met een positief testresultaat. Deze test is echter ook nogal niet-specifiek.
Complicaties
De ziekte van Hartnup kan van invloed zijn op verschillende interne organen van het lichaam en ongemak of complicaties bij hen veroorzaken. In de meeste gevallen treft de ziekte van Hartnup echter de lever, nieren en huid. Verder kunnen er ook beperkingen en klachten zijn op de centrale zenuwstelsel De patiënt lijdt er voornamelijk aan spanning en koorts. Hetzelfde, diarree treedt op, wat niet zelden gepaard kan gaan met braken en ernstig misselijkheid Vanwege de aantasting van de centrale zenuwstelsellijdt de patiënt soms aan verlamming of sensorische stoornissen. Deze kunnen verder leiden op psychische klachten en Depressie De patienten immuunsysteem wordt meestal verzwakt door de ziekte van Hartnup, waardoor ontstekingen en diverse infecties vaker optreden. Er treedt schade aan de lever en de nieren op. In het ergste geval lijdt de patiënt compleet nierfalen en is dus afhankelijk van dialyse of een donororgaan. De symptomen van de ziekte van Hartnup worden behandeld met behulp van medicijnen. Er treden geen verdere complicaties op. Evenzo psychologisch maatregelen zijn meestal ook nodig.
Wanneer moet je naar de dokter gaan?
Helaas zijn de symptomen van de ziekte van Hartnup niet bijzonder specifiek, zodat er geen algemene voorspelling kan worden gedaan over wanneer een arts moet worden bezocht. De symptomen komen vaak voor in afleveringen, wat een aanwijzing kan zijn voor de ziekte. Dit gaat meestal gepaard met ernstige diarree of ander ongemak in de maag en darmen. Huidklachten kunnen ook wijzen op de ziekte van Hartnup en dienen onderzocht te worden. Bovendien is verlamming ook een typisch symptoom van de ziekte, en de ernst ervan kan sterk variëren. Vaak lijden getroffen personen ook aan een verzwakte immuunsysteem en relatief vaak ziek worden of last hebben van infecties en ontstekingen. In sommige gevallen kan de ziekte van Hartnup ook leiden tot hoge gevoeligheid voor insuline, die ook moet worden onderzocht. Het eerste onderzoek kan worden gedaan door een kinderarts of door een huisarts. Omdat de ziekte niet volledig te genezen is en alleen symptomatisch wordt behandeld, kan de huisarts deze behandeling meestal ook geven.
Behandeling en therapie
Patiënten met de ziekte van Hartnup worden meestal met vervanging behandeld therapie Dit betekent dat ze dagelijks een dieet krijgen aanvullen in de vorm van niacine. Ze nemen dagelijks tot drie gram van de stof in de beginfase, met de dosis wordt in de onderhoudsfase gereguleerd tot 500 milligram per dag. Een bijzonder eiwitrijk dieet met veel tryptofaan vormt een aanvulling op deze methode van therapie Zuivelproducten, gevogelte, aardappelen en noten vormen de kern van het dieet maatregelen Bij ernstige ziekteverlopen zijn deze methoden niet voldoende om het transportdefect te compenseren, zodat intraveneuze substituties met chemisch gemodificeerd aminozuur moeten worden gebruikt. Afhankelijk van de symptomen veroorzaakt door een episode van de ziekte, fysiotherapeutisch maatregelen kan ook worden gebruikt om de symptomen van verlamming te bestrijden, naast zalven voor de huidsymptomen.
Vooruitzichten en prognose
De vooruitzichten voor de ziekte van Hartnup variëren. Ze zijn afhankelijk van de mate van verlies van neutraal en essentiële aminozurenAls alleen de nieren door de aandoening worden aangetast, kan het verlies er goed door worden gecompenseerd dieet De ziekte van Hartnup is genetisch bepaald. Maar het ontwikkelt een grote variabiliteit. Er worden dus verschillende mogelijke mutaties vermoed. Als gevolg hiervan is er een breed scala van de ziekte, van asymptomatisch tot ernstig. De meeste getroffen personen ontwikkelen geen symptomen en bereiken een normale levensverwachting, zelfs zonder behandeling. De ernstige vormen van de ziekte van Hartnup komen echter vaak voor leiden tot de dood indien onbehandeld. Veel organen van het lichaam kunnen worden aangetast door de achteruitgang. Neutrale en aromatische aminozuren worden door een gebrek aan transport onvoldoende of helemaal niet door de cellen getransporteerd eiwitten Ze worden door het lichaam uitgescheiden via de urine. In ernstige gevallen kunnen aminozuren uit gedegradeerde lichaamscellen helemaal niet meer worden gebruikt. Dit kan leiden tot een situatie waarin zelfs essentiële en niet-essentiële aminozuren geleverd via de dieet zijn niet langer voldoende om vitale functies in stand te houden. Veel organen en orgaansystemen zoals de lever, alvleesklier, bijnieren, huid, darmen, centraal zenuwstelsel of immuunsysteem zijn verzwakt. Administratie van niacine kan in sommige gevallen transportproblemen verbeteren. In bijzonder ernstige gevallen van de ziekte van Hartnup moeten de belangrijke aminozuren levenslang intraveneus worden vervangen om de levensverwachting te verlengen.
het voorkomen
De ziekte van Hartnup is niet te voorkomen omdat de stofwisselingsziekte een erfelijk genetisch defect is. Met een prevalentie van 1: 24,000 is de ziekte echter relatief zeldzaam.
Follow-up
Bij de ziekte van Hartnup zijn er zeer weinig maatregelen voor directe follow-up beschikbaar voor de patiënt. Bij deze ziekte is vroege opsporing en behandeling van de ziekte echter erg belangrijk om verdere complicaties of ongemak te voorkomen. De getroffen persoon moet bij de eerste symptomen en tekenen medische hulp inroepen voor de ziekte van Hartnup om verdere verergering van de symptomen te voorkomen. Er is op zichzelf geen genezing mogelijk. Daarom wordt de behandeling van deze ziekte in de meeste gevallen gedaan door verschillende medicijnen te nemen. De patiënt moet altijd letten op een juiste dosering en ook op een regelmatige inname om de symptomen te verlichten. In veel gevallen is het nodig om het dieet te veranderen en een arts kan ook een dieetplan opstellen. Bovendien vertrouwen sommige patiënten met de ziekte van Hartnup op de maatregelen van fysiotherapie om de symptomen te behandelen. Veel oefeningen van dergelijke therapie kan ook bij de patiënt thuis worden uitgevoerd. Liefdevolle zorg en ondersteuning voor getroffenen hebben ook een positief effect op het beloop van deze ziekte. Bovenal, Depressie of psychische stoornissen kunnen daardoor worden voorkomen.
Wat u zelf kunt doen
Omdat de ziekte van Hartnup een erfelijke afwijking is, is de ziekte meestal niet te voorkomen. Getroffen personen zijn altijd afhankelijk van behandeling door een arts. Om deze reden is er geen directe mogelijkheid van zelfhulp voor de ziekte. In de meeste gevallen zijn de getroffenen afhankelijk van substitutietherapie om de symptomen te verlichten. Er moet worden gezorgd voor een regelmatige en correct gedoseerde inname. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts. Verder een dieet met tryptofaan kan ook een zeer goed effect hebben op de ziekte van Hartnup. Om deze reden zijn aardappelen, gevogelte en zuivelproducten bijzonder geschikt. Noten vertegenwoordigen ook een belangrijk onderdeel van dit dieet. Als er verlamming of sensorische stoornissen optreden, worden deze meestal therapeutisch behandeld. Deze oefeningen kunnen vaak thuis worden gedaan om de genezing van de ziekte van Hartnup te versnellen. Bij ernstige verlamming zijn de getroffen personen echter afhankelijk van liefdevolle steun in hun dagelijks leven. Contact met andere lijders aan de ziekte kan mogelijk psychisch ongemak voorkomen.
