Mangaan is een sporenelement dat we terugvinden in het periodiek systeem. Waar komt mangaan voor en welke eigenschappen heeft het element? Wat is het belang van mangaan voor ons menselijk organisme?
Wat is mangaan?
Mangaan is een scheikundig element, dat met atoomnummer 25 in het periodiek systeem kan worden gevonden. Het elementensymbool is Mn en bevindt zich in de zevende subgroep, de mangaan groep. Zuiver mangaan is een zilver-grijs en zeer hard zwaar metaal, maar is geen goede geleider van elektriciteit of warmte. Mangaan is oplosbaar in water Het voorkomen in de natuur komt relatief vaak voor en mangaan wordt aangetroffen in de mangaanknobbeltjes. Deze worden ongeveer 5000 meter diep op de oceaanbodem in de Stille Oceaan gevonden. In Zuid-Afrika komt voornamelijk mangaan voor. Ook in Rusland en in de Zwarte Zee komen grote hoeveelheden mangaan voor. Mangaan is echter niet alleen belangrijk in de industrie of mijnbouw. Welk effect en welke taken heeft mangaan in het menselijk lichaam?
Functie, effect en taken
Mangaan werd voor het eerst ontdekt door Zweedse onderzoekers in 1774. Het essentiële (vitale) sporenelement mangaan wordt regelmatig via voedsel in het menselijk organisme opgenomen. Bij het eten neemt het menselijk lichaam mangaan op en dit passeert het maag in de dunne darm Daar wordt het mangaan opgenomen en benut. De botten hebben het grootste mangaangehalte in het lichaam met ongeveer 40 procent. Mangaan komt ook voor in de lever, nieren en alvleesklier, evenals in onze spieren en haar pigmenten. Het sporenelement vervult verschillende taken in het lichaam die erg belangrijk zijn. Mangaan is bijvoorbeeld een belangrijk onderdeel van verschillende enzymen. Enzymen zijn eiwitten die het lichaam in staat stellen om verschillende chemische reacties te activeren en ook te versnellen. Mangaan kan echter ook worden geactiveerd enzymen en zo specifieke reacties in het lichaam teweegbrengen. Het is betrokken bij de bouw van bindweefsel of bij de vorming van ureum en helpt bij de productie van eigen lichaam eiwitten en vetzuren De bouw van bindweefsel vindt plaats door een synthese van proteoglycanen (stoffen met een groot molecuul die voornamelijk bestaan uit koolhydraten en eiwitten) in kraakbeen en botweefsel. In de afbraak van aminozuren mangaan draagt ook bij en dus bevordert mangaan de productie van ureum en reguleert de synthese van insuline Mangaan ondersteunt de activering van enzymen, inclusief die welke als antioxidanten werken. Deze zijn belangrijk voor het gebruik van vitamine B1.
Vorming, voorkomen, eigenschappen en optimale waarden
Om voldoende mangaan te absorberen, moet veel plantaardig voedsel worden geconsumeerd. In het bijzonder wordt mangaan aangetroffen in granen, peulvruchten en rijst. Een belangrijke leverancier zijn ook groene bladgroenten, zoals spinazie of sla. De overtuiging dat vlees en vis rijk zijn aan het sporenelement mangaan, is echter onjuist. Theebevatten daarentegen een grote hoeveelheid mangaan, maar het kan slecht worden opgenomen door het organisme. Een optimale hoeveelheid mangaan is tot dusverre alleen statistisch geëvalueerd. Volgens de “Deutsche Gesellschaft für Ernährung eV” (Duitse voedingsvereniging) hebben kinderen vanaf zeven jaar, adolescenten en volwassenen ongeveer twee tot vijf milligram mangaan per dag nodig. Met een gebalanceerd dieetis de dagelijkse behoefte gedekt. Als een persoon er echter last van heeft spanning, verbruikt veel alcohol of neemt ijzer supplementen, is er meer mangaan nodig in het lichaam dan de gemiddelde dagelijkse inname kan dekken. Als er veel wordt verwerkt koolhydraten, zoals witte bloem, worden geconsumeerd in de dieet en gemaksvoedsel wordt geconsumeerd, wordt ook de behoefte aan mangaan verhoogd. Deze voedingsmiddelen bevatten vrijwel geen mangaan. Gemiddeld bevat het lichaam tussen de tien en 40 milligram mangaan. Gedurende zwangerschap en borstvoeding, is er geen verhoogde behoefte aan mangaan. Als je een evenwichtig eet dieetis er over het algemeen geen mangaangebrek. Een onevenwichtige voeding kan dat wel leiden tot een verhoogde behoefte aan het sporenelement. Individuele studies tonen aan dat een tekort aan mangaan in het lichaam kan verminderen cholesterol niveaus en HDL cholesterol (het kleinste lipoproteïne van het lichaam). De formatie van insuline kan worden aangetast, waardoor de controle van het lichaam over bloed suiker niveaus. Typische aanwijzingen voor een tekort aan mangaan zijn een verminderde vorming van kraakbeen en botweefsel. Huid en haar net zoals nagels kan schade vertonen.Gehoorverlies, de ontwikkeling van tinnitus of zelfs spierzwakte kunnen verdere tekenen zijn van een tekort aan mangaan. EEN bloed test kan worden gebruikt om te bepalen of er een mangaangebrek aanwezig is. Bij het werken in een mijn, vergiftiging door inademing van mangaan is bekend dat het voorkomt. Staalarbeiders kunnen ook lijden aan mangaanvergiftiging. Vaak, huid contact met het element is voldoende. Als er sprake is van acute vergiftiging, kan het resultaat ernstig zijn longontsteking, wat ook fataal kan zijn.
Ziekten en aandoeningen
Om een tekort aan mangaan te genezen, een dagelijkse aanvullen is gegeven. Volwassenen nemen dagelijks tot 50 milligram mangaan in. Er zijn geen bijwerkingen bekend die verband houden met het gebruik ervan. Het is niet nodig om mangaan als preventieve maatregel te nemen. Mangaan zit vaak in de voeding supplementen Hier is de hoeveelheid echter relatief klein, zodat er geen gevaar voor overdosering bestaat. Als het echter hoog isdosis mangaanhoudende preparaten worden over een langere periode ingenomen, de hoge dosis kan de bloed afbeelding. De centrale zenuwstelsel kan schade oplopen. Mangaan wordt overwegend op medisch gebied gebruikt en mag daarom alleen op medisch advies worden ingenomen.
