Serotonine antagonisten zijn drugs die serotoninereceptoren blokkeren, waardoor de effecten van serotonine worden verzwakt of volledig worden opgeheven. Afhankelijk van de receptoraffiniteit, individueel serotonine antagonisten hebben verschillende effecten.
Wat is een serotonine-antagonist?
Serotonine antagonisten zijn drugs die serotoninereceptoren blokkeren en de effecten van serotonine verzwakken of volledig omkeren. Vanwege hun chemische eigenschappen kunnen serotonine-antagonisten binden aan celreceptoren die eigenlijk bedoeld zijn voor de neurotransmitter of hormoon serotonine. Serotonine-antagonisten zijn ook bekend als serotonine-agonisten. De individuele agonisten reageren selectief. Ze binden alleen aan bepaalde receptoren. Omdat er 14 soorten serotonine-receptoren worden onderscheiden, zijn er ook evenveel groepen serotonine-antagonisten. Het effect varieert van groep tot groep. Bijvoorbeeld de drugs worden gebruikt om te behandelen migraine or Angst stoornissen Sommige serotonine-antagonisten behoren ook tot de groep van anti-emetica Deze zijn effectief tegen misselijkheid en braken Andere vertegenwoordigers van de agonisten hebben psychedelische effecten en worden misbruikt als roken drugs.
Farmacologische werking
Serotonine-antagonisten kunnen zich binden aan serotoninereceptoren in het lichaam. Via de serotoninereceptoren bemiddelt het weefselhormoon serotonine zijn fysiologische en ook zijn pathologische effecten. Serotonine wordt aangetroffen in de zenuwstelsel van de darm, in de cardiovasculair systeem, in de bloed en in het midden zenuwstelsel, onder andere. De stof heeft veel verschillende effecten in het lichaam. Het biedt zowel samentrekking als ontspanning van de gladde spieren van bloed vaatwanden, het beïnvloedt de bloedstolling en het vervult verschillende sensorische en motorische functies in het maagdarmkanaal. Net als serotonine zelf, worden zijn receptoren voornamelijk in het midden aangetroffen zenuwstelsel, cardiovasculair systeem, bloed en maagdarmkanaal. Er zijn 14 verschillende soorten serotoninereceptoren in het menselijk lichaam. Deze zijn gegroepeerd in 7 groepen en worden aangeduid als 5-HT1- tot 5-HT7-receptoren. Afhankelijk van hun chemische structuur binden serotonine-antagonisten zich aan de ene of de andere groep receptoren. Door te binden blokkeren ze de receptor waardoor serotonine niet langer aan deze receptor kan koppelen. Dit remt de werking van serotonine.
Medische toepassing en gebruik
5-HT3-receptorantagonisten zoals dolasetron, ondansetronof tropisetron blokkeer de braken centrum. De 5-HT3-receptoren worden uitsluitend aangetroffen op centrale en perifere neuronen. Ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het activeren van de braken reflex. Serotonine-antagonisten uit deze groep geneesmiddelen worden gebruikt om door cytostatica geïnduceerd braken te behandelen. Misselijkheid en braken behoren tot de meest voorkomende bijwerkingen van chemotherapie Met cytostatische geneesmiddelen. Echter, als misselijkheid en braken zijn te wijten aan irritatie van de nervus vagus, administratie of opioïden of binnenooraandoeningen, serotonine-antagonisten hebben weinig effect. 5-HT2-antagonisten worden gebruikt bij de behandeling van Depressie Typische medicijnen uit deze groep zijn pizotifen, ketanserine or Trazodon Methysergide behoort ook tot de groep van 5-HT2-antagonisten. Het medicijn is niet langer goedgekeurd vanwege ernstige bijwerkingen. De remming van 5HT2a-receptoren heeft een anxiolytisch effect. Deze medicijnen blokkeren ook de presynaptische 5-HT1-autoreceptoren. Dit resulteert op zijn beurt in een verhoogde afgifte van serotonine in de synaptische spleet Een tekort aan serotonine in de synaptische spleet manifesteert zich door een gebrek aan drive en depressieve stemming. Indicaties voor 5-HT2-antagonisten zijn daarom Depressie, obsessief-compulsieve stoornis, paniekaanvallen, posttraumatisch spanning stoornis (PTSD) en borderline-syndromen. 5-HT1-serotonine-antagonisten worden gebruikt in migraine therapie Deze serotonine-antagonisten omvatten verschillende triptanen zoals sumatriptan, rizatriptanof naratriptan Door receptoren te blokkeren, zorgen de medicijnen voor een verminderde afgifte van ontstekingspeptiden. Tegelijkertijd voorkomen ze vasoconstrictie van bloed schepen in de hersenen Serotonine-antagonisten van de 5-HT1-groep worden ook gebruikt bij de behandeling van ADHD Methylfenidaten zoals Ritalin zijn onderhevig aan verdovend regelgeving. Diverse psychedelische middelen zoals psilocybine, ergin of mescaline blokkeer de 5-HT2-receptoren.
Risico's en bijwerkingen
De bijwerkingen van elke serotonine-antagonist kunnen sterk variëren. Er zijn medicijnen die zeer goed worden verdragen. Andere medicijnen veroorzaken zulke ernstige bijwerkingen dat ze uit de handel moesten worden genomen. Typische bijwerkingen zijn onder meer: hoofdpijn, 피로 en duizeligheid Maagdarmkanaalstoornissen worden vaak waargenomen. Waaronder diarree en constipatie Sommige patiënten klagen ook slapeloosheid. Griep-achtige symptomen kunnen ook voorkomen. Langdurig gebruik kan toenemen lever enzymen in het bloed. Sommige serotonine-antagonisten leiden tot ernstige saaiheid. Patiënten voelen zich moe en slaperig. Gevoelens kunnen alleen op een gedempte manier worden waargenomen. In sommige gevallen hebben patiënten een verhoogde eetlust. Andere mogelijke bijwerkingen van serotonine-antagonisten zijn onder meer gezichtsstoornissen, urineretentie, droge slijmvliezen, hartritmestoornissen or duizeligheid Serotonine-antagonisten mogen niet worden gebruikt bij bekende aandoeningen van de darmactiviteit. Andere contra-indicaties zijn onder meer bekende overgevoeligheid voor de geneesmiddelen en zwangerschap.
