Eicosapentaeenzuur is een meervoudig onverzadigd vetzuur. Zoals alfa-linoleenzuur (ALA) en docosahexaeenzuur (DHA), het is een van de omega-3 vetzuren.
Wat is eicosapentaeenzuur?
Eicosapentaeenzuur (EPA) is een meervoudig onverzadigd vetzuur met lange keten. In het Engels zijn deze vetzuren worden ook wel meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA's) genoemd. Omdat de eerste dubbele binding aanwezig is op de derde carbon binding, het is een omega-3-vetzuur. Hoewel het lichaam zelf EPA kan aanmaken, heeft het daarvoor alfa-linoleenzuur nodig. EPA kan echter ook bij de voeding worden geleverd. Het vetzuur komt voornamelijk voor in vette zeevis zoals haring, paling of makreel.
Functie, effect en taken
Eicosapentaeenzuur speelt een rol bij veel stofwisselingsprocessen. eicosanoïden en docosahexaeenzuur (DHA) worden gevormd uit het vetzuur. eicosanoïden zijn hormoonachtige stoffen die zowel als neurotransmitters als immuunmodulatoren werken. Ze zijn betrokken bij veel ontstekingsprocessen in het menselijk lichaam. Deze omvatten bijvoorbeeld vasodilatatie, bloed stolling en de regulering van ontsteking De regulering van bloed druk en hartactiviteit in het algemeen worden ook beïnvloed door eicosanoïden. prostaglandines, prostacyclines, thromboxanen en leukotriënen behoren tot de eicosanoïden. DHA is een vetzuurcomponent van fosfolipiden Deze zijn op hun beurt een fundamenteel onderdeel van celmembranen en komen met name voor in zenuwcellen. Dus, docosahexaeenzuur is voornamelijk nodig in de hersenen Maar ook in het netvlies wordt veel DHA aangetroffen. Ongeveer 97 procent van alle omega-3 vetzuren in de hersenen en bijna 94 procent van alle omega-3-vetzuren zuren in het netvlies bestaan uit docosahexaeenzuur. DHA is ook een voorloper voor de synthese van neuroprotectines, resolvins en docosatrienen. Het vetzuur kan lager worden bloed druk en hart- tarief, en speelt daarom een belangrijke rol bij de behandeling van hypertensie.
Vorming, voorkomen, eigenschappen en optimale waarden
Het menselijk lichaam is voor de vorming van EPA afhankelijk van de aanvoer van alfa-linoleenzuur (ALA). ALA komt voornamelijk voor in plantaardige oliën. Dus lijnzaadolie, koolzaadolie, sojaolie, okkernoot olie en hennepolie zijn rijk aan alfa-linoleenzuur. EPA-synthese uit alfa-linoleenzuur is significant effectiever bij vrouwen dan bij mannen. Dit kan worden toegeschreven aan oestrogeen. Het lijkt de synthese van EPA uit ALA te stimuleren. Gezonde vrouwen zetten ongeveer 21% van de ingenomen ALA om in EPA, terwijl slechts ongeveer 8% bij mannen wordt omgezet. Echter, voor EPA om te worden gesynthetiseerd uit ALA, de enzymen delta-6-desaturase en delta-5-desaturase moeten in voldoende hoeveelheid en activiteit aanwezig zijn. Om de desaturasen hun werk te laten doen, hebben ze verschillende micronutriënten nodig. Met name, vitamine B6, biotine, magnesium, zink en calcium zijn belangrijk. Een tekort aan deze voedingsstoffen leidt tot een verminderde EPA-synthese. De synthese wordt ook geremd door een verhoogde opname van verzadigde vetten zuren, alcohol consumptie, verhoogd cholesterol niveaus, virale infecties, suikerziekte mellitus en spanning Minder ALA wordt ook op oudere leeftijd omgezet. EPA kan echter niet alleen uit ALA worden geproduceerd, maar kan ook direct met voedsel worden ingenomen. Het vetzuur komt voornamelijk voor in vetzuren koud-water vis zoals haring, sardines, zalm of makreel. Sommige microalgen zijn ook rijk aan EPA en DHA. De vette zuren worden opgenomen in de dunne darm Een exacte vereiste voor EPA is nog niet vastgesteld. De Duitse voedingsvereniging (DGE) beveelt een inname van 250 milligram per dag aan. Alle omega-3-vetzuren met een lange keten vallen echter onder dit innameadvies. De waarden van de DGE zijn echter schattingen en houden geen rekening met individuele voedingsgewoonten, volksgezondheid status of buitengewone spanningen van het individu. Zowel de DGE als het Duitse federale instituut voor risicobeoordeling (BfR) beschouwen een inname van ongeveer drie gram EPA per dag als veilig. Het is echter niet alleen de absolute hoeveelheid omega-3-vetzuren die wordt geconsumeerd; de verhouding van omega-3 tot omega-6 vetzuren moet ook rekening worden gehouden. De verhouding tussen omega-6 en omega-3-vetzuren moet in het beste geval 2: 1 of maximaal 5: 1 zijn. In de westerse wereld is de verhouding echter vaak 15: 1 of zelfs 20: 1.
Ziekten en aandoeningen
Een ongunstige verhouding is in het voordeel van hart- en vaatziekten en reumatische aandoeningen, maar een tekort aan omega-3-vetzuren is vaak op voorhand merkbaar. De symptomen zijn echter nogal onkarakteristiek, zodat een EPA-tekort niet automatisch kan worden geconcludeerd. Mogelijke symptomen van een EPA-tekort zijn spierzwakte, spiertrillingen, gevoeligheid voor licht, schilfering huid, concentratie stoornissen, prestatieverlies, groeistoornissen of slaapstoornissen De uit eicosapentaeenzuur gevormde eicosanoïden hebben doorgaans een ontstekingsremmend effect. Een tekort aan EPA manifesteert zich daarom vaak in overmatige ontstekingsreacties of ontstekingsreacties die nauwelijks afnemen. Bij allergische klinische beelden moet ook rekening worden gehouden met een EPA-tekort. Vooral het type 1 allergie wordt hier bedoeld. In dit directe type allergie, reageert het lichaam binnen enkele minuten op een allergeen. Typische voorbeelden van dit type allergie zijn hooi koorts of allergisch astma Een tekort aan EPA bevordert ook de ontwikkeling van arteriosclerose. Arteriosclerose is de grootste risicofactor voor hart- aanval en beroerte Een tekort aan omega-3-vetzuren en dus ook aan eicosapentaeenzuur blijkt ook een rol te spelen bij huid ziekten zoals atopische dermatitis or psoriasis Een afname van erytheem werd waargenomen in psoriasis patiënten nemen visolie als dieet aanvullen De dikte van de plaques nam ook af en de schaalvergroting van de huid was veel gemakkelijker. Bovendien nam de pijnlijke jeuk af. Vergelijkbare resultaten werden gezien in atopische dermatitis EPA kan ook een verlichtend effect hebben bij chronische inflammatoire darmaandoeningen zoals De ziekte van Crohn or colitis ulcerosa.
