Kwetsbaarheid, of ouderdomszwakte, is de aan leeftijd gerelateerde uitputting en verminderde capaciteit die als natuurlijk kan worden beschouwd. Pathologische kwetsbaarheid is wanneer het toeneemt tot wat bekend staat als kwetsbaarheidssyndroom. Dit wordt gekenmerkt door een verhoogde vatbaarheid voor infecties in vergelijking met mensen van dezelfde leeftijd, bijkomende ziekten en een sterke toename van zwakte. Kwetsbaarheidssyndroom is niet te genezen, maar de progressie kan worden gestopt.
Wat is kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid is geen ziekte op zich; het is een complexe veroudering voorwaarde Naarmate mensen ouder worden, ervaren ze geheugen, orgaan- en functionele problemen die medische en verpleegkundige ondersteuning vereisen. Kwetsbaarheid wordt beschouwd als een normaal, natuurlijk teken van veroudering, waar in eerste instantie geen behoefte aan is therapie Alleen het zogenaamde kwetsbaarheidssyndroom, dat wordt geassocieerd met een verhoogde fysieke en mentale zwakte in vergelijking met de leeftijdsgroep en symptomen zoals uitputting, gewichtsverlies en onvast lopen, vereist behandeling. De gevolgen van kwetsbaarheid zijn onder meer spierafbraak en spierzwakte, osteoporose, en een verhoogd risico op fracturen.
Oorzaken
De primaire oorzaak kan worden geïdentificeerd als de leeftijd van de getroffenen. Na een bepaalde leeftijd lijken zwakte en kwetsbaarheid op oudere leeftijd meestal niet te stoppen en natuurlijk. Medisch onderzoek houdt zich daarom alleen bezig met het fragiliteitssyndroom, aangezien alleen dit medisch relevant wordt geacht en behandeling behoeft. Diverse risicofactoren en ontwikkelingsprocessen lijken ten grondslag te liggen aan het kwetsbaarheidssyndroom, waaronder ziekten zoals suikerziekte mellitus en hypertensie, chronische ontstekingsprocessen in het lichaam, en sociodemografische en psychologische factoren. Aangetaste personen blijken een verhoogde kans te hebben op ontsteking in het lichaam, een zwakker immuunsysteem dan gebruikelijk is in de leeftijdsgroep, bloedarmoede en veranderde hormoonspiegels. Een verhoogd CRP-niveau lijkt typerend te zijn voor het fragiliteitssyndroom. Een verminderd testosteron niveau kan ook worden gevonden en, in combinatie met een te laag vitamine D niveau, leidt tot spierzwakte. Er kon een leeftijdsafhankelijke prevalentie van het kwetsbaarheidssyndroom worden gevonden, dus deze stijgt significant vanaf de leeftijd van 65 jaar.
Symptomen, klachten en tekenen
Kwetsbaarheid komt meestal tot uiting in een afname van fysieke prestaties. Getroffen personen zijn snel uitgeput en vervolgens minder actief. Bewegingen worden vertraagd en het reactievermogen wordt meestal ook sterk verminderd. Over het algemeen is de fysieke activiteit ook beperkt, wat leidt tot een toename van de symptomen. Het gebrek aan beweging leidt tot spiervermindering massa, resulterend in spierzwakte. Het lopen is meestal vertraagd en onvast. Bij sommige patiënten wordt spierverlies verergerd door botverlies. osteoporose manifesteert zich door bot pijn, frequente fracturen en andere typische symptomen. Een ander teken van zwakte is plotseling gewichtsverlies, dat voor de getroffenen moeilijk onder controle te houden is. De fysieke zwakte heeft ook invloed op de mentale toestand en veroorzaakt vaak emotionele uitputting. Kwetsbaarheid treedt meestal op op oudere leeftijd. Hormonale stoornissen of een genetische aanleg kunnen ervoor zorgen dat de symptomen op jonge leeftijd optreden en in de loop van de tijd in intensiteit toenemen. Kenmerkend voor kwetsbaarheid is dat de klachten met de leeftijd sterker worden en niet blijvend verlicht kunnen worden.
Diagnose en progressie
Als mensen van een bepaalde leeftijd lijden aan een opvallend sterke ouderdomsfactor, die in vergelijking met mensen van dezelfde leeftijd nog verergert, moet een arts worden geraadpleegd. Als de arts ook de aanwezigheid van het fragiliteitssyndroom vermoedt, zal hij of zij de bejaarde nader onderzoeken. Hiervoor wordt de classificatie volgens Fried vastgesteld: Als drie of meer van de volgende vijf symptomen optreden, wordt het fragiliteitssyndroom als zeker beschouwd. :
Een ernstig, ongecontroleerd gewichtsverlies van meer dan 10% in twaalf maanden,
Een objectief detecteerbare spierzwakte met verlies van sterkte (meetbaar met krachttests), subjectief waargenomen mentale, fysieke en / of emotionele uitputting, loop- en houdinginstabiliteit met verhoogd risico op vallen, immobiliteit en fysieke instabiliteit, vaak vergezeld van vertraagde reacties en verminderde fysieke prestaties en activiteit. Als slechts één of twee symptomen kunnen worden vastgesteld, maar aan leeftijd gerelateerde verslechtering kan worden aangenomen, wordt het prefrailtiesyndroom gediagnosticeerd. Andere ouderdomsziekten, zoals dementie or Alzheimer ziekte, moet worden onderscheiden van het fragiliteitssyndroom. Deze kunnen daarnaast voorkomen, maar hun therapie verschilt nogal van dat van kwetsbaarheid en kwetsbaarheidssyndroom. Tot dusver zijn er geen sluitende onderzoeken naar het beloop van het kwetsbaarheidssyndroom. Onderzoekers trekken echter een vergelijking met leeftijdsgebonden kwetsbaarheid en gaan uit van een toenemende ziektelast met levensjaren. Leeftijdsgebonden kwetsbaarheid en kwetsbaarheidssyndroom zijn niet te genezen, maar met adequate behandelmethoden kan de progressie worden gestopt.
Complicaties
Kwetsbaarheid op oudere leeftijd of na ziekte gaat meestal gepaard met verschillende complicaties. Zo verhoogt kwetsbaarheid, die vooral op oudere leeftijd voorkomt, ook de kans op ongevallen. Getroffen personen zijn minder mobiel dan voorheen en hebben last van onzekerheden bij het lopen en staan, wat wel kan leiden vallen en ernstig letsel. Een typische complicatie van kwetsbaarheid is voornamelijk femoraal nek en liesbreuken. Vooral ouderen die al aan gewrichts- of botaandoeningen lijden, worden getroffen. Kwetsbaarheid kan echter ook optreden als gevolg van een andere ziekte en ernstige complicaties veroorzaken. Bijvoorbeeld in verband met type 2 suikerziekte, hoge bloeddruk en ontstekingsprocessen, onomkeerbare verslechtering van botten, spieren of zenuwkoorden komen vaak voor. Als gevolg hiervan ontstaan vervolgens andere lichamelijke aandoeningen die de oorspronkelijke kwetsbaarheid kunnen verergeren. Het verminderde prestatievermogen kan ook gepaard gaan met psychologische spanning Dus als de kwetsbaarheid toeneemt, ontwikkelen getroffen individuen zich vaak Depressie en angst, die onmiddellijk moeten worden behandeld. Als kwetsbaarheid op oudere leeftijd onbehandeld blijft, kan het overgaan tot een ernstig beloop met vallen en de ontwikkeling van verdere fysieke en mentale aandoeningen.
Wanneer moet je naar een dokter?
Kwetsbaarheid maakt deel uit van het natuurlijke verouderingsproces van de mens, een arts is meestal niet nodig. Als het op oudere leeftijd optreedt, wordt het als weinig zorg beschouwd en vereist het eerder een verandering van levensstijl. Een aanpassing van de fysieke mogelijkheden aan de manier van leven kan zelfstandig plaatsvinden. Dagelijkse taken moeten langzamer worden uitgevoerd, omdat het lichaam niet langer het gebruikelijke heeft sterkte en capaciteit. Daarom is er vanuit medisch oogpunt vaak geen behoefte aan verdere actie. Als jongeren of volwassenen van middelbare leeftijd aan kwetsbaarheid lijden, moeten ze een arts raadplegen. Er zijn ziekten die moeten worden onderzocht en behandeld, aangezien dit geenszins een natuurlijk verschijnsel is. Als extra pijn optreedt of als er ernstige beperkingen zijn bij het omgaan met het dagelijks leven, is een bezoek aan de dokter aan te raden. Zodra zelfstandig wonen niet meer mogelijk is, is hulp nodig. Kwetsbaarheid is een geleidelijk proces dat zich over jaren ontwikkelt. Een arts is nodig zodra de getroffen persoon lijdt aan de ontwikkelingsstatus of de beperkingen leiden voor mentale problemen. Als het gaat om verschijnselen zoals zelfmoordgedachten, een onderaanbod van het organisme of een gebrek aan hygiënische maatregelenmoet een arts worden geraadpleegd.
Behandeling en therapie
Belangrijk voor de behandeling van leeftijdsgebonden kwetsbaarheid is een evenwichtige dieet, vooral als aanvoer van alle noodzakelijke voedingsstoffen en voldoende vochtopname. Als de getroffenen te zwak zijn of vergeten om voldoende te eten, wordt een beroep gedaan op familieleden of verzorgers. In extreme gevallen is intraveneuze voeding mogelijk. Spieren opbouwen en dus fysiek sterkte is ook aan te raden. Dit wordt gedaan met onafhankelijke geschiktheid training of met, indien nodig, begeleide senioren sporten en fysiotherapie. Een combinatie van krachttraining en coördinatie oefeningen traint spieren en hersenen en vermindert het risico op vallen.
Vooruitzichten en prognose
Wat betreft kwetsbaarheid zelf, kan in termen van prognose worden gezegd dat deze met de leeftijd zal blijven toenemen. Dienovereenkomstig zal de objectieve en subjectieve zwakte van de getroffen persoon nog erger worden. Verdere ziekten, vallen en dergelijke versnellen dit. Omgekeerd verslechtert kwetsbaarheid in veel situaties de prognose voor de getroffen persoon. Zo neemt het risico op complicaties bij operaties en ziekenhuisverblijven toe met toenemende kwetsbaarheid. Herstelprocessen worden ook langzamer. Botbreuken worden waarschijnlijker als gevolg van een grotere gevoeligheid voor loopafwijkingen en vallen. Van kwetsbare mensen wordt doorgaans verwacht dat ze een ernstiger ziekteverloop hebben. Ook komen de gevolgen van ziekte in combinatie met het fragiliteitssyndroom vaker voor leiden aan mobiliteitsbeperkingen. De getroffenen zijn eerder afhankelijk van hulp in het dagelijks leven en verliezen sneller hun autonomie. Kwetsbaarheid kan ook de prognose verslechteren in termen van cognitieve vaardigheden. Getroffen personen zijn ook gevoeliger voor verwarring. Emotioneel spanning wordt soms minder goed verdragen, wat kan leiden tot meer depressieve stemmingen of stressreacties. Over het algemeen kan kwetsbaarheid de kwaliteit van leven en de levensverwachting van de getroffenen aanzienlijk verminderen. De prognose voor kwetsbaarheid kan worden verbeterd als maatregelen worden gebruikt om fysieke functies te behouden. Als het generaal volksgezondheid van de aangedane persoon is verbeterd, kan hij of zij een deel van zijn of haar kracht terugkrijgen.
het voorkomen
De belangrijkste preventieve maatregel is het levenslang vermijden van risicofactoren door een gebalanceerd dieet en voldoende beweging. Sociaal contact met jongeren houdt senioren ook mentaal en fysiek fit.
Nazorg
Kwetsbaarheid kan ontstaan door verschillende factoren. Wat hiermee wordt bedoeld, wordt momenteel opnieuw gedefinieerd. Spierzwakte, een verhoogd valrisico en het onvermogen om op eigen benen te staan, behoren daaronder. Een van de meest voorkomende redenen voor toenemende kwetsbaarheid is de hoge leeftijd. Het gaat hier alleen om nazorg als kwetsbaarheid heeft geleid tot een val of ernstige ziekte. Het gaat eerder om zorg en preventie, bijvoorbeeld valpreventie. De kwetsbare persoon moet een wandelstok of rollator gebruiken om veiliger te lopen. Kwetsbaarheid kan ook optreden als gevolg van ernstige ziekte of als gevolg van chemotherapie Terwijl medische behandeling zich meestal richt op het ziektebeeld, kan nazorg psychosociale zorg omvatten, fysiotherapie of een revalidatieprogramma. Na een ernstige beroerteis er doorgaans meer zorg nodig. In dit geval veel nazorg maatregelen noodzakelijk worden - van de aanschaf van een verpleegbed tot looptraining. Het doel van alle nazorgmaatregelen is om de kwetsbaarheid zo veel mogelijk terug te dringen. De patiënt moet in staat worden gesteld om geleidelijk te regenereren. Nazorg voor broze botziekte kan zelfs nog complexer zijn. De kwetsbare patiënt is meestal rolstoelafhankelijk. Hij heeft mogelijk veel zorg nodig. Veel kwetsbare mensen zijn afhankelijk van de hulp van ambulante zorg.
Dit is wat u zelf kunt doen
Een toename van kwetsbaarheid met de leeftijd is volkomen normaal, maar tegenmaatregelen zijn uiterlijk geïndiceerd wanneer de aandoening pathologische proporties aanneemt of zelfs het stadium van het zogenaamde kwetsbaarheidssyndroom bereikt. Een van de belangrijkste zelfhulpmaatregelen is een gezonde levensstijl. Op oudere leeftijd hebben mensen er vaak last van verlies van eetlust, wat zeer snel kan leiden tot aanzienlijk gewichtsverlies in combinatie met een acuut tekort aan voedingsstoffen. Senioren die niet meer van eten houden, moeten daarom een voedingsdeskundige laten samenstellen dieet plan bestaande uit voornamelijk kleine maar substantiële maaltijden. Ook voor senioren is het vaak makkelijker om op te nemen calorieën en voedingsstoffen in vloeibare vorm. Degenen die nog steeds in hun eigen huis wonen, moeten een blender kopen en fruit of groenten tot vers verwerken smoothiesDit kost veel minder werk dan koken en kan zelfs worden gedaan door mensen van wie de fysieke capaciteit al ernstig beperkt is. De lekkere en gezonde groentepap voorziet het lichaam ook van vocht, wat belangrijk is omdat senioren vaak te weinig drinken. Acute tekorten aan voedingsstoffen kunnen ook worden tegengegaan door voeding in te nemen supplementen Verder is het belangrijk om de circulatie en spieren door regelmatige lichaamsbeweging. In aanvulling op fysiotherapie, senioren gymnastiek, zwemmen voor senioren of regelmatige wandelingen komen hiervoor in aanmerking. Bovendien mag mentale stimulatie niet worden verwaarloosd. Waarbij zelfs simpele maatregelen zoals het regelmatig lezen van de krant en het invullen van de kruiswoordpuzzel al een positief effect hebben.
