Wonddrainage: behandeling, effect en risico's

Wonddrains worden meestal gebruikt bij postoperatieve doeleinden wondverzorging​ Ze zijn ook nuttig als aanvullend hulpmiddel bij de behandeling van chronische aandoeningen wonden​ Een wonddrain maakt dit mogelijk bloed en wondafscheidingen om weg te lopen en trekt de wondranden naar elkaar toe. Dit kan het genezingsproces aanzienlijk ondersteunen.

Wat is wonddrainage?

Wonddrainage maakt het mogelijk bloed en wondafscheidingen om af te voeren en trekt de wondranden naar elkaar toe. Op deze manier kan het genezingsproces aanzienlijk worden ondersteund. De term drainage komt uit het Engels to drain, wat direct vertaald betekent "draineren" en indirect kan worden geparafraseerd als "drainage". In wondverzorging en in de wond genezen proces, het werkingsmechanisme van dit type behandeling is dus bijna vanzelfsprekend. Dit betekent per se: wat schadelijk is voor het organisme wordt afgevoerd, zodat wat gunstig is voor het genezingsproces, effect kan sorteren. Infecties en hematoom vorming wordt vermeden, wond genezen kunnen worden gecontroleerd en complicaties worden uitgesloten.

Functie, effect en doelen

Er zijn verschillende soorten wonddrainages; ze verschillen voornamelijk in het feit of het actieve of passieve drains zijn. Het gebruik ervan hangt af van het type wond en het doel van de daadwerkelijke wondbehandeling. Speciaal voor postoperatieve wondbehandeling of orgaandrainages zoals thoracale drainagemeestal wordt een buizensysteem gebruikt; deze zijn gemaakt van hygiënisch plastic. In postoperatieve zorgblijft de drain slechts korte tijd in de wond en wordt deze direct weer verwijderd. Als een chronische wond moet worden behandeld, worden vaak lijmafvoeren gebruikt. Een voorbeeld hiervan zijn decubitus (decubitus), een probleem met name in de geriatrische zorg of bij bedlegerige patiënten. Het verklaarde doel hier is om het genezingsproces voldoende tijd te geven om vanuit het midden van de wond naar buiten te sluiten. Dit is alleen mogelijk als secretievorming en dus kiemhaarden worden vermeden. Dit type afvoer moet regelmatig worden vervangen, met inachtneming van absolute hygiënische normen, en vereist meestal een langere gebruiksperiode. Als een drainageslang wordt gebruikt, wordt een uiteinde van een zogenaamde drain (slang, buis) rechtstreeks in de wond ingebracht om constant contact met de secretie te garanderen. Het andere uiteinde wordt op enkele centimeters afstand van de wond uit de wondhechting gedraineerd, wat gelijktijdig gebeurt terwijl de hechtdraad wordt geplaatst. Dit soort wondverzorging wordt geassocieerd met een zak die aan het lichaam is bevestigd of een stevige container die uit het lichaam is verwijderd. Een andere mogelijkheid is het aanbrengen van een tissue, zoals een tamponage van gaas. Deze methode volgt echter een ander principe. Het verklaarde doel van alle soorten wonddrainage is het afvoeren van de wondsecretie of bloed efficiënt uit de wond. Dit is de enige manier om besmetting met te voorkomen kiemen en vervolgens gevaarlijke wondinfecties. Bij de wondbehandeling worden daarom verschillende methoden van wonddrainage gebruikt. Ze zijn elk gebaseerd op verschillende fysieke werkingsmechanismen. De zwaartekracht kan bijvoorbeeld worden gebruikt om de wondsecretie, die zich op het diepste punt van de wond verzamelt, naar een overeenkomstig diepere container te leiden. Dit type wordt meestal gebruikt voor grote wonden met een overeenkomstig grote hechtdraad. Een andere mogelijkheid van drainage wordt gevonden in de adhesiekracht (aantrekking); hier wordt de lichaamsvloeistof aangetrokken en geabsorbeerd door gaas of andere materialen en kan vervolgens met de drainage worden afgevoerd. Ondertussen passend ontworpen schuimen worden gebruikt bij dit type afwatering. Ze zijn meestal gemaakt van polyurethaan. Deze stof voldoet veel beter aan de huidige hygiënische normen, omdat er minder voedingsbodem is voor schadelijk kiemen​ Een andere fysieke kracht wordt gebruikt bij zuigafvoer. Dit is een gesloten afvoersysteem. Hier wordt de afvoerslang aangesloten op een zak of opvangbak, die onder onderdruk staat. Er wordt een constante zuigkracht gegenereerd; hierdoor kunnen bloed en wondafscheidingen worden afgezogen. Een continue extern opgewekte onderdruk heeft daarbij veelal de voorkeur boven zogenaamde vacuümflessen; want afhankelijk van de vullingsgraad van de containers kan de zuigkracht hier aan intensiteit inboeten. Als het daarentegen wordt opgewekt door handmatig of elektrisch bediende pompen, bijvoorbeeld door een balg, is een constante aanzuiging gegarandeerd. Bij sommigen wordt onderscheid gemaakt tussen gecontroleerde en ongecontroleerde afzuiging wonden, vooral degenen die al door een infectie zijn getroffen, wordt een verlengd buizensysteem gebruikt. In dit geval wordt via de eerste drain een irrigatiefluïdum in de wond gebracht en via de andere buis weer naar buiten geschoven. Er zijn perforaties in de slangen en de irrigatievloeistof is meestal de zogenaamde Ringer-oplossing.

Risico's, bijwerkingen en gevaren

Wonddrains en het gebruik ervan kunnen echter ook risico's met zich meebrengen. De meningen lopen nu uiteen over de voor- en nadelen van het gebruik ervan. Waar ooit voor bijna elke operatie werd gepleit voor het plaatsen van een drain, wordt nu over de risico's gedebatteerd over de voordelen. Sommige onderzoeken zouden nu aantonen dat niet direct kan worden bewezen dat het bevordert wond genezen​ Drains kunnen ook verantwoordelijk zijn voor het veroorzaken van ongewenste complicaties. Terwijl wondafvoeren de toegangspoorten zijn om pathologisch af te voeren lichaamssappen, kunnen zij de toegang van besmettelijk bevorderen kiemen op dezelfde manier naar de wond. Dit kan op zijn beurt leiden tot gevaarlijke wondinfecties in het ergste geval. Het lichaam kan ook met verdediging op het afvoersysteem reageren, omdat het als een vreemd lichaam wordt herkend. Als drains gedurende lange tijd in het lichaam achterblijven, kunnen ook verklevingen ontstaan. Bloeden kan optreden, drukproblemen door de ligging van de buis of complicaties door knikken door de patiënt zelf kunnen ook niet worden uitgesloten.