De oorzaken van een smaakstoornis
De oorzaken van een smaak stoornis kan worden onderverdeeld in drie grote groepen. Er zijn epitheliale oorzaken, zenuwoorzaken en centrale oorzaken. Epitheliale oorzaken: verantwoordelijk voor het proeven zijn onze smaak organen, de smaakpapillen en de smaakpapillen, die bij niet waarneembaar zijn het menselijk oog.
Indien de smaak organen zijn beschadigd, dit wordt een epitheliale oorzaak genoemd. De directe schade kan worden veroorzaakt door verschillende dingen zoals medicijnen (penicilline, ACE-remmers, cytostatica gebruikt in chemotherapie en vele andere geneesmiddelen) Bestraling, atrofische glossitis (ontsteking van de tong), hypothyreoïdie (hypothyreoïdie) en schadelijk bloedarmoede (bloedarmoede veroorzaakt door een vitamine B12-tekort) zijn verdere epitheliale oorzaken van een smaakstoornis. Zenuwoorzaken: Zenuwvezels zijn verantwoordelijk voor het overbrengen van signalen van de smaakorganen naar bepaalde gebieden in ons hersenen zodat we überhaupt alles kunnen proeven.
Indien de zenuwen die hiervoor verantwoordelijk zijn (hersenzenuw VII, IX of X) beschadigd zijn, dit kan zich uiten als een smaakstoornis. Schade aan de zenuwen kan onbedoeld optreden tijdens KNO-operaties, door tumoren, door fracturen van de schedel of door neuritis (ontsteking van de zenuwen). Centrale oorzaken: Een van de belangrijkste oorzaken van een smaakstoornis zijn ziekten zoals het posttraumatische anosmie-ageusie syndroom (gelijktijdig verlies van gevoel van geur en proef na een hoofd trauma) of hersenen tumoren.
Er zijn een aantal medicijnen die via verschillende werkingsmechanismen tot een verstoring van de smaakzin kunnen leiden. Antidepressiva kunnen bijvoorbeeld leiden tot een uitgesproken droogte mond. Verminderd speeksel productie kan de functie van de smaakpapillen van de tong en maken het minder in staat om smaken waar te nemen.
Andere geneesmiddelen, zoals het antibioticum metronidazol, kunnen ook een direct effect hebben op de sensorische cellen en zo leiden tot een vermindering van de smaakzin. Vooral chemotherapeutica, zoals cisplatine, kunnen leiden tot een volledig verlies van smaak. Een dergelijke bijwerking wordt ook veroorzaakt door sommige medicijnen, die voornamelijk worden gebruikt bij de behandeling van hoge bloeddruk.
Deze omvatten ACE-remmers zoals enalapril, diuretica (vooral hydrochlothiazide) en calcium antangonisten (nifedipine). Er zijn ook medicijnen die ervoor zorgen dat we bepaalde smaken waarnemen die er niet echt zijn. Dit heet dysgusie.
Voorbeelden hiervan zijn het medicijn allopurinol, vitamine D of veel contrastmiddelen die een metaalachtige smaak kunnen produceren tong. De meeste smaakveranderingen die door medicatie worden veroorzaakt, zijn echter geen permanente bijwerkingen. Het kan meestal weer verdwijnen door over te schakelen op een ander preparaat of medicijn.
- Bijwerkingen van antidepressiva
- Bijwerkingen van ACE-remmer
Een van de vele bijwerkingen van het nemen cortisone is een verandering in smaak. Dit is vooral het geval bij hogere doses, zoals gebruikt in schokken behandeling. De meeste patiënten met smaakveranderingen onder cortisone therapie rapporteren een metaalachtige of bittere smaak in hun mond, die gemakkelijk kan worden gemaskeerd door snoep te zuigen.
Deze bijwerking duurt meestal enkele dagen daarna cortisone administratie, maar verdwijnt dan vanzelf. De meeste patiënten lijden aan multiple sclerose meld sensorische stoornissen tijdens het verloop van de ziekte. Ongeveer 5-20% van de getroffenen heeft smaakstoornissen.
Dit kan het gevolg zijn van schade aan het gebied van de hersenen verantwoordelijk voor de perceptie van smaak, maar ook voor schade aan de zenuwen verantwoordelijk voor smaak en geur. De smaakstoornis beïnvloedt vooral de perceptie van zoete en zoute smaken. Dit symptoom treedt bij de meeste patiënten op tijdens een terugval en verdwijnt bij veel patiënten in een vroeg stadium van de ziekte door een schokken therapie met cortison.
In de meeste gevallen treedt een blijvende vermindering of verlies van smaakbeleving pas op in een laat stadium van de ziekte. Het optreden van smaakstoornissen is een zeldzame complicatie die kan optreden tijdens tonsilectomie. Dit komt voornamelijk doordat tijdens de operatie de tong sterk weggeduwd wordt, wat schade kan veroorzaken.
Bovendien worden de smaakpapillen in het gebied van de tongbasis tijdens de operatie sterk gestrekt. Meestal duren de smaakstoornissen na zo'n operatie slechts enkele dagen, omdat de zenuwuiteinden moeten herstellen van de sterke irritatie. Slechts in zeer zeldzame gevallen is er sprake van een permanente vermindering of zelfs volledig verlies van smaakperceptie. U kunt meer informatie vinden over een tonsilectomie hier.
Alle artikelen in deze serie:
