De bijnierschors, als onderdeel van de bijnier, vertegenwoordigt een belangrijke hormonale klier. Haar hormonen aanzienlijk controle van het metabolisme van mineralen, het lichaam spanning reactie en seksuele functie. Ziekten van de bijnierschors kunnen leiden tot ernstige hormonale disfunctie.
Wat is de bijnierschors?
De bijnierschors vormt samen met het bijniermerg een gepaarde hormonale klier genaamd bijnier Elke persoon heeft twee bijnieren. Ze bevinden zich respectievelijk op de bovenste polen van beide nieren. Functioneel vertegenwoordigen de bijnieren twee verschillende organen. Terwijl de bijnierschors steroïden produceert hormonen en is betrokken bij minerale, water en suiker evenwichtoefent het bijniermerg een beslissende invloed uit op het sympathische zenuwstelsel met behulp van de hormonen adrenaline en noradrenaline De bijnierschors, die ook wel de cortex glandulae suprarenalis wordt genoemd, ziet er gelig uit vanwege het lipidengehalte. Als cortex vormt het het buitenste deel van de bijnier Het produceert meer dan 40 verschillende steroïde hormonen die corticosteroïden worden genoemd. Fylogenetisch vertegenwoordigen de cortex en medulla nog steeds twee afzonderlijke organen bij vissen. Bij amfibieën en reptielen waren beide organen al aan elkaar vastgemaakt. Alleen bij zoogdieren en vogels zijn de bijnierschors en medulla zo nauw verwant dat ze ondanks hun verschillende functies extern als een eenheid kunnen worden beschouwd.
Anatomie en structuur
Zoals eerder vermeld, omringt de bijnierschors het bijniermerg en vormt daarmee samen de bijnier. Beide bijnieren zijn in paren gerangschikt en elk bezet de bovenste polen van de nieren. Ze zijn omgeven door een boete bindweefsel capsule. De bijnierschors kan in drie lagen worden verdeeld. De buitenste laag, ook wel de zona glomerulosa genoemd, is bij mensen in een wirwar gerangschikt. Het produceert het hormoon aldosteron voor mineraal metabolisme en heeft een totaal aandeel van 15 procent van de bijnierschors. De middelste laag, de zona fasciculata, heeft het grootste aandeel van ongeveer 78 procent. Het is verantwoordelijk voor de productie van glucocorticoïden zoals Cortisol Met een relatief klein aandeel van ongeveer 7 procent regelt het onderste deel van de bijnierschors, de zona reticularis, de aanmaak van geslachtshormonen. Alle drie de zones zijn echter dynamisch. Hun uitdrukking verandert voortdurend in de loop van het leven. Zo verschuift hun grootteverhouding na de puberteit ten gunste van de zona glomerulosa en zona reticularis. De differentiatie van de twee functionele delen van de bijnieren komt ook al tot uiting in de verschillende oorsprong ervan. Terwijl de bijnierschors van mesodermale oorsprong is, vormt het bijniermerg oorspronkelijk uit neuronen.
Functie en taken
De bijnierschors regelt zowel het mineraalmetabolisme als suiker evenwicht, secreteert zogenaamde stresshormonen tijdens stress, en is betrokken bij de vorming van geslachtshormonen. Ondanks ogenschijnlijk verschillende functies hebben ze allemaal gemeen dat ze afhankelijk zijn van steroïdhormonen (corticosteroïden). De synthese van allemaal hormonen van de bijnierschors vindt plaats via cholesterol, ook wel cholesterol genoemd. Het hormoon aldosteron wordt geproduceerd in de zona glomerulosa. Dit hormoon handhaaft de evenwicht tussen de natrium en kalium niveaus in de bloed In de middelste zone, de zona fasciculata, de synthese van de zogenaamde glucocorticoïden, waaronder Cortisol, vindt plaats. Cortisol is een spanning hormoon en heeft een grote invloed op bloed glucose niveaus. EEN spanning reactie vereist een verhoogde afgifte van energie, die alleen kan worden gegarandeerd door een snelle levering van glucose van het lichaam eiwitten Dus als cortisol vrijkomt, bloed glucose niveaus stijgen ook. De derde zone, de zogenaamde zona reticularis, produceert voornamelijk androgenen, die fungeren als voorlopers van geslachtshormonen. De vorming van steroïde hormonen is ingebed in het algemene reguleringsmechanisme van de endocriene systeem. Bijvoorbeeld de hypofyse produceert een adrenocorticale functie regulerend hormoon ook wel bekend als ACTH Soms verstoringen in dit reguleringsmechanisme leiden tot ernstige hormonaal gerelateerde ziekten. De oorzaken van deze aandoeningen kunnen primair zijn voor de bijnierschors of secundair aan de hypofyse.
Ziekten en aandoeningen
Vanwege de vele hormonen die in de bijnierschors worden geproduceerd, kunnen er verschillende medische aandoeningen optreden hormoonstoornissen manifesteren zich bijvoorbeeld als het syndroom van Conn, Syndroom van Cushing or de ziekte van Addison. Conn-syndroom is gebaseerd op de overproductie van het hormoon aldosteron en wordt ook wel primair hyperaldosteronisme genoemd. Het wordt gekenmerkt door kalium tekort en is een zeldzame oorzaak van hypertensie Symptomen hiervan voorwaarde omvatten hypertensie, angina borstspier, hoofdpijn, kortademigheid, en hartritmestoornissen Een verhoogde productie van aldosteron kan worden veroorzaakt door genetische oorzaken, een adrenocorticaal adenoom of vergroting van de bijnierschors. In Syndroom van Cushingwordt er te veel cortisol uitgescheiden. Dit resulteert in een toename van bloed suiker niveaus en onderdrukking van de immuunsysteem Kenmerkende symptomen zijn onder meer volle maan, romp zwaarlijvigheid, suikerziekte, verhoogd bloeddrukoedeem en verhoogde vatbaarheid voor infectie. Verhoogde cortisolproductie kan voornamelijk worden veroorzaakt door een adenoom op de bijnierschors of secundair door ziekten van de hypofyse De behandeling hangt af van de onderliggende ziekte. Onderproductie van cortisol leidt tot a voorwaarde Dit betekent dat we onszelf en onze geliefden praktisch vergiftigen. de ziekte van Addison. de ziekte van Addison wordt gekenmerkt door algemene zwakte, vatbaarheid voor infectie, laag bloeddruk, spijsverteringsstoornissen, gewichtsverlies en bruinachtige verkleuring van de huid Een lage cortisolproductie kan voornamelijk worden veroorzaakt door aandoeningen van de bijnierschors, in de tweede plaats door aandoeningen aan de hypofyse en tertiair door regulatiestoornissen tijdens de behandeling met corticosteroïden. Als bijvoorbeeld cortisone de behandeling abrupt wordt afgebroken, de zogenaamde Addison-crisis treedt vaak op omdat het controlemechanisme van de lichaamseigen cortisolsynthese pas na een vertraging weer functioneert. Primaire disfunctie van de bijschildklier wordt vaak veroorzaakt door infecties, autoimmuunziekten, of tumoren en is soms genetisch bepaald.