Het peptide-hormoon somatostatine is een hormoon dat aanwezig is bij gewervelde dieren. Het wordt uitgescheiden door de alvleesklier tijdens de spijsvertering en door de hypothalamus. Somatostatine vertraagt de productie van het groeihormoon somatotropine en wordt beschouwd als een belangrijke regulator in het algehele hormonale systeem.
Wat is somatostatine?
Somatostatine is een peptidehormoon dat een essentiële rol speelt op veel endocriene werkterreinen. In het verleden werd het in de literatuur ook wel bulbogastron genoemd. Tegenwoordig heeft dit hormoon vanwege zijn remmende werking ook de synoniemen: SIH (somatotropine-remmend hormoon) of GHRIH (groeihormoonafgifte-remmend hormoon). Het wordt tijdens de spijsvertering in kleine hoeveelheden door de alvleesklier uitgescheiden. Somatostatine wordt in veel andere delen van het lichaam geproduceerd en werkt als een antagonist voor velen hormonen Dit hormoon remt bijvoorbeeld de vorming van het groeihormoon somatotropine in de hypofyse Het kan ook de afscheiding van maagsap of pancreasafscheiding verminderen. Andere hormonen waarvan de vorming wordt gereguleerd door somatostatine zijn: Insuline, cholecystokinine, motiline, of TSH (schildklier stimulerend hormoon).
Productie, vorming en fabricage
Somatostatine wordt op verschillende plaatsen in het menselijk lichaam gevormd. De primaire plaats van vorming is het hypothalamus Het peptidehormoon wordt echter ook endocrien gevormd in pancreas-D-cellen, aan de maag- en darmwanden en in zenuwuiteinden. De zenuw- en hormonale structuur van mensen wordt significant gereguleerd door dit type hormoon. Door zijn binding aan GPCR's (G-proteïne-gekoppelde receptoren), werkt het in op het oppervlak van zeer verschillende celtypen. Het vertraagt de beweeglijkheid van het maagdarmkanaal, remt de afscheiding van enzymen in de alvleesklier, en vermindert de productie van maagsap. Somatostatine leidt ook tot een afname van de druk in het portaal circulatie Er zijn twee actieve soorten somatostatine-hormoon in het lichaam bekend: Somatostatin-14 en Somatostatin-28. Beide zijn afgeleid van een gewoon propeptide.
Functie, actie en eigenschappen
Somatostatine is verantwoordelijk voor de afscheiding van paracrine in de alvleesklier. Het remt de afscheiding van glucagon, insuline maar ook STH, cholecystokinine en gastrine Vanwege de effecten wordt somatostatine gebruikt bij de volgende indicaties: Bloeding uit slokdarm- en hartvarices, zweer-gerelateerde bloeding in de slijmvlies van de maag (zweer bloeden), en acromegalie In deze goedaardige tumor van de hypofysewordt er te veel groeihormoon aangemaakt. Somatostatine gaat dit tegen. Bovendien wordt dit hormoon medisch gebruikt bij carcinoïde symptomen of fistel therapieën in het maagdarmkanaal. Aangezien somatostatine een korte halfwaardetijd heeft van slechts enkele minuten, wordt het toegediend in de vorm van een continu infuus. De synthetische analogen van endogene somatostatine zijn octreotide en lanreotide Deze stoffen zijn goedgekeurd als drugs, worden gebruikt voor neuro-endocriene tumoren. octreotide, het hoofdbestanddeel van het geneesmiddel Sandostatine, wordt ook subcutaan of in capsulevorm toegediend vanwege de langere halfwaardetijd.
Ziekten, kwalen en aandoeningen
Een verstoring van het somatostatinegehalte verstoort de gehele hormoonhuishouding van het lichaam evenwicht Hormoonblokkerende somatostatine regelt de afgifte van groei hormonen Verstoringen in dit hormonale samenspel veroorzaken groeiafwijkingen. Als iemand te weinig van dit peptidehormoon aanmaakt, maag functie wordt ook negatief beïnvloed. De spieren functioneren niet meer goed en de aanmaak van pepsinogeen raakt uit balans. acidose van de maag treedt op. Als deze situatie chronisch wordt, kunnen secundaire ziekten zoals oesofagitis (reflux oesofagitis), bloeding, zweren of zelfs vernauwing van de slokdarm zijn mogelijk. Omdat somatostatine ook de productie van glucagon, een storing van dit hormoon leidt tot bloed glucose niveaus die te hoog of te laag zijn. Te laag a bloed glucose niveau (hypoglycemie) veroorzaakt bewusteloosheid, verlamming of hartstilstand in het ergste geval. glucagon remt de afbraak van glucose en stimuleert de productie van glucose in de lever Beide functies zijn afhankelijk van een evenwichtige secretie van somatostatine. Even belangrijk, somatostatine gedraagt zich bij de regulatie van insuline productie in het menselijk lichaam. De insuline die in de alvleesklier wordt geproduceerd, is verantwoordelijk voor de verlaging bloed glucosespiegels Insuline-insufficiëntie, die het gevolg kan zijn van een verhoogde remmende activiteit van somatostatine, leidt tot een storing in het transport van glucose uit het bloedplasma naar de cellen van het vetweefsel, lever of spieren. Diverse vormen van suikerziekte en zwakke organen zijn de meest extreme gevolgen van deze insufficiëntie. Een andere taak van somatostatine is de regulering van het andere peptidehormoon motiline, dat verantwoordelijk is voor maaguitzetting en voor de gal en pH-daling in de twaalfvingerige darm Een defect evenwicht tussen de twee hormonen veroorzaakt gastro-intestinale stoornissen. Volgens recente studies is er ook een ernstig effect van onderproductie van somatostatine Alzheimer-dementie De invloed van somatostatine op cognitief leren processen worden al enige tijd bij dieren aangetoond. Onderzoeksresultaten suggereren nu dat deze bevinding ook van toepassing is op mensen. Een van de belangrijkste neurochemische tekorten in Alzheimer patiënten is somatostatine concentratie Een gebrekkige productie van deze hormonen is ook gevonden bij mensen die eraan lijden Depressie.
