De kauwspierenreflex is een intrinsieke reflex van de kauwspieren die wordt geactiveerd door een klap op de onderkaak en sluit de kaak. De reflex is een van de spierrek reflexen en komt overeen met een aangeboren reflexbeweging van de kauwspier. De kauwspierenreflex kan afwezig zijn in perifere en centrale laesies.
Wat is de kauwspierreflex?
De kauwspierreflex is een intrinsieke reflex van de kauwspieren die wordt veroorzaakt door een slag op de onderkaak die de kaak sluit. reflexen zijn geautomatiseerde onvrijwillige bewegingen als reactie op specifieke stimuli. Alle reflexen in het menselijk lichaam kan worden geclassificeerd als intrinsieke reflexen of extrinsieke reflexen. Bij externe reflexen bevinden de afferente en efferente vezels van de reflexbeweging zich in verschillende organen. Daarentegen liggen de afferenten en efferenten van intrinsieke reflexen in hetzelfde orgaan. De kauwspierenreflex is een van de intrinsieke reflexen. Het is een kaakreflex die kan worden veroorzaakt door een klap op de onderkaak, waardoor een adductie beweging in het kaakgewricht. De kaak sluit dus tijdens deze beweging door het samentrekken van een kaakspier. Deze reflex van de kaak is een van de aangeboren reflexen en maakt deel uit van het neurologisch reflexonderzoek. De belangrijkste betrokken structuren zijn de kauwspier en de hoofdzenuw.
Functie en taak
De kauwspierreflex is een reflexbeweging van de kauwspier. Omdat het een intrinsieke reflex is, bevinden zowel de afferente als de efferente vezels van deze reflex zich in de skeletspier. De kauwspier is geclassificeerd als onderdeel van de kauwspieren. Het oppervlakkige deel van de spier is afkomstig van de jukbeenboog en loopt door tot het inbrengen van de ramus mandibulae en de tuberositas masseterica. Het diepe gedeelte van de spier strekt zich ook uit van de jukbeenboog tot de ramusmandibulae. De kauwzenuw innerveren de kauwspier en verbindt deze zo met de zenuwstelsel waardoor de reflexrespons wordt gecontroleerd. De zenuw maakt deel uit van de mandibulaire zenuw en vormt zijn motorische tak. Reflexen zoals de kauwspierreflex worden altijd voorafgegaan door een specifieke stimulus. Deze prikkel wordt opgevangen door de receptoren van de corresponderende lichaamsdelen en reist naar het centrum zenuwstelsel als afferente informatie. De vijfde hersenzenuw is betrokken bij de innervatie van de kaak. Het wordt ook wel de trigeminuszenuw en bestaat uit algemeen somatosensitieve en speciale visceromotorische vezels. In de kauwreflex, a stretching van de spier wordt geregistreerd op de onderkaak door de gevoelige zenuwuiteinden of receptoren van de trigeminuszenuw​ De zenuw brengt deze sensatie over als afferente informatie van de kaak naar de somatosensitieve nucleus mesencephalicus nervi trigemini. Van daaruit worden efferente reacties teruggestuurd naar de kauwspier. Tijdens het reflexonderzoek activeert de arts de kauwspierreflex door een vinger op de kin van de patiënt. De patiënt moet het mond losjes open. De arts slaat de geplaatste vinger lichtjes met een reflexhamer en observeert de reflex adductie van de kaak. De reflexbeweging komt overeen met een spierrekreflex en is een van de beschermende reflexen van de kaak. In spierrekreflexen, longitudinaal stretching van de spier leidt tot contractie via een lusverbinding van afferente en efferente neuronen. De afferente neuronen bevinden zich altijd op de spierspoel, waar ook de rekreceptoren zich bevinden. De efferente neuronen zijn α-motoneuronen en veroorzaken spiercontractie door een monosynaptische verbinding met het afferente neuron van de spierspoel.
Ziekten en aandoeningen
De kauwspierenreflex speelt voornamelijk een rol in de neurologie. Een abnormale reflexreactie kan bijvoorbeeld wijzen op verlamming van de trigeminuszenuw tijdens reflexonderzoek. Dit is vooral het geval als er een volledige afwezigheid van reflexbewegingen is. Trigeminuszenuwfalen kan slechts één van de takken of de hele zenuw aantasten. Sensorische stoornissen in het gezicht en functionele beperkingen van de kauwspieren behoren tot de belangrijkste symptomen van trigeminusverlamming​ De hoornvliesreflex kan ook niet meer worden geactiveerd als de trigeminuszenuw ernstig verlamd is. Als de kauwspierreflex afwezig is, kan het testen van deze twee reflexen een beoordeling van de locatie en de ernst van de verlamming mogelijk maken. Samen met andere kenmerkende symptomen is de vermoedelijke diagnose van trigeminusverlamming kan dus worden bevestigd. Als er sprake is van een eenzijdige verlamming van de zenuw, de onderkaak wijkt af naar de zijde waar de verlamming aanwezig is. Als er sprake is van bilaterale verlamming van de zenuw, de onderkaak hangt naar beneden. Als de verlamming lang aanhoudt, kunnen de kauwspieren achteruitgaan. Het gezicht wordt asymmetrisch en er ontstaan ​​malocclusies. Laesies van de trigeminuszenuw zijn perifere verlamming en kunnen dus bijvoorbeeld optreden in de context van een polyneuropathie, die kan worden voorafgegaan door vergiftiging, infectie of traumatisch zenuwschade, naast oorzakelijk ondervoeding​ Een veranderde kauwspierreflex kan echter ook te wijten zijn aan laesies in de centrale zenuwstelsel​ In dit geval is het gebied van de hersenstam wordt aangetast door schade. Tumoren van de hersenen stengel zijn ook mogelijke oorzaken, evenals ontstekingen of degeneratieve verschijnselen. Veroorzakende beroertes zijn net zo goed denkbaar hersenstam aandoeningen. Als een ontstekingsoorzaak wordt vermoed, is dit meestal een bacteriële of auto-immunologische oorzaak ontsteking. Patiënten met multiple sclerose lijdt aan auto-immunologisch ontsteking in het centrale zenuwstelsel. Bacterieel ontsteking in de hersenen is moeilijk te behandelen en kan levensbedreigend zijn voorwaarde.
