Endoscopen worden gebruikt voor directe visualisatie van menselijke holle organen en holle lichamen, die in verschillende medische specialismen nodig kunnen zijn voor diagnostische en / of therapeutische doeleinden. Endoscopen maken minimaal invasieve procedures mogelijk die gepaard gaan met minder stress voor de patiënt.
Wat is een endoscoop?
Endoscopen maken minimaal invasieve procedures mogelijk die met minder worden geassocieerd spanning voor degenen die ze ondergaan. Een endoscoop is een speciaal dun (tot maximaal 14 mm in diameter) en buisvormig instrument dat kan worden gebruikt om holle organen van het menselijk organisme te onderzoeken, in het bijzonder de maag en darmgebied, in meer detail voorafgaand aan een chirurgische ingreep en, indien nodig, om ze te behandelen. Terwijl endoscopen voorheen voornamelijk werden gebruikt voor diagnostische doeleinden (endoscopie of ook spiegeling), worden ze nu in toenemende mate gebruikt als onderdeel van minimaal invasieve procedures die met aanzienlijk minder worden geassocieerd spanning voor de patiënt (endoscopische chirurgie).
Vormen, typen en soorten
Afhankelijk van de specifieke toepassing worden verschillende endoscopen met verschillende ontwerpen en met verschillende optische systemen gebruikt. Starre endoscopen hebben bijvoorbeeld een optisch systeem dat is samengesteld uit opeenvolgende lenzen en prisma's. Starre endoscopen worden onder meer gebruikt als laparoscopen (endoscopie van de buik), rectoscopen (endoscopie van de rectum), bronchoscopen (endoscopie van de bronchiën) of hysteroscopen (endoscopie van de baarmoeder Als de te onderzoeken structuren niet bereikbaar zijn met een starre endoscoop, wordt een flexibele endoscoop gebruikt, een zogenaamde vezelendoscoop, waarvan het optische systeem werkt via glasvezelbundels die voor een hogere helderheid zorgen. Fiberendoscopen worden vooral gebruikt voor endoscopieën van de baarmoeder, urinewegen, eileiders en bloed schepen Met behulp van een video-endoscoop (elektronische endoscoop) worden de beelden verkregen tijdens een endoscopie weergegeven op een monitor. Bovendien is het mogelijk om de nodige beelden te verkrijgen via een kleine capsule uitgerust met een camera tijdens zijn passage door het maagdarmkanaal, vooral de dunne darm (video capsule-endoscopie).
Structuur, functie en werkingsmechanisme
De structuur van een endoscoop omvat voornamelijk een optisch systeem (meestal een camera) en een verlichtingsapparaat aan de punt van het instrument, dat werkt met koud licht om door hitte of hitte veroorzaakte schade aan de onderzochte of geopereerde constructies te vermijden. Bovendien hebben conventionele endoscopen afzuig- en irrigatiesystemen en inbrengkanalen voor speciale instrumenten (inclusief pincet voor weefselverwijdering, ultrageluid sondes voor een endosonografie). De te onderzoeken structuren worden zichtbaar gemaakt met behulp van het optische systeem, dat licht van het verlichtingssysteem naar het andere uiteinde van de endoscoop of naar een monitor doorlaat. Afhankelijk van het specifieke toepassingsgebied worden over het algemeen starre (vaste buis) of flexibele endoscopen (flexibele buis), die tot 2 m lang kunnen zijn, gebruikt. Daarnaast kunnen pathologische veranderingen beter in beeld worden gebracht met behulp van een chromo-endoscoop, die met een kleurstof de te onderzoeken slijmvliesgebieden (inclusief die van de slokdarm en darmen) markeert. Dit effect kan nog worden versterkt door een zoom-endoscoop, waarmee de te evalueren beelden sterk kunnen worden vergroot (tot wel 100 keer). Bij endoscopie met videocapsules wordt een capsule ingeslikt en gaat deze door het maagdarmkanaal, stuurt gegevens naar een extern opslagapparaat voor evaluatie en wordt tenslotte gewoon uitgescheiden in de ontlasting.
Medische en gezondheidsvoordelen
Endoscopen worden voornamelijk gebruikt voor diagnostische doeleinden en vertonen naast een lage complicatiegraad een hoge informatieve waarde. In het bijzonder worden endoscopische diagnostische procedures gebruikt in de interne geneeskunde (laparoscopie, gastroscopie), gynaecologie (endoscopie van de baarmoeder, eileiders, melk leidingen), urologie (urethroscopie, cystoscopie), orthopedie (artroscopie) en ENT (panendoscopie). Bovendien een biopsie voor de histologische detectie van pathologische veranderingen kan met behulp van een tang of een cytologieborstel uit de te onderzoeken weefselstructuren tijdens een endoscopie worden genomen. Tijdens bronchoscopie kan indien nodig onmiddellijk bronchiale spoeling (irrigatie met zoutoplossing of Ringer-oplossing) worden uitgevoerd. Daarnaast worden endoscopen steeds vaker in de therapeutische context gebruikt maatregelen Hiertoe worden de telkens benodigde instrumenten via insteekkanalen in het te opereren gebied geleid, waardoor meerdere endoscopen voor complexere ingrepen kunnen worden ingezet. Zo kunnen oesofageale stenosen (vernauwingen van de slokdarm) met behulp van een endoscoop worden verwijd. Bovendien kunnen stents (plastic, metalen buizen) worden ingebracht om vernauwingen in de kanalen van de alvleesklier van de kreek of galblaas als onderdeel van een endoscopische procedure. Evenzo kleiner poliepen (in de dikke darmonder andere) kunnen worden verwijderd met een endoscoop, of gal en blaas stenen kunnen worden verwijderd en bloeden maag zweren kunnen met een laser worden tegengehouden. Minimaal invasieve endoscopen kunnen ook worden gebruikt om de galblaas te verwijderen, knie te behandelen artrose of een hernia.
