Spironolacton is een zogenaamde competitieve antagonist voor de receptor voor mineralocorticoïden. Het actieve ingrediënt spironolacton behoort tot de farmacologische groep van diuretica, die hebben kalium-sparende eigenschappen. Het medicijn geldt als een essentieel medicijn op de WHO-lijst.
Wat is spironolacton?
Spironolacton veroorzaakt verhoogde blozen van water van het lichaam. Spironolacton is een farmacologisch middel dat wordt gebruikt als medicijn voor de therapie van verschillende klachten en ziekten. Het veroorzaakt een verhoogde uitscheiding van water van het lichaam. Door het in te nemen, het effect van de steroïde homoon aldosteron wordt verminderd, daarom natrium de uitscheiding wordt daardoor verminderd. Om deze reden is het mogelijk dat een hoger aandeel van kalium blijft behouden. Dit is zo omdat aldosteron belemmert of verhindert volledig de opname ervan in de natrium kanaal. Als gevolg van dit mechanisme, verhoogde uitscheiding van water optreedt.
Farmacologische werking
De werkingsmechanisme van spironolacton is voornamelijk gebaseerd op het feit dat de stof blokkeert aldosteron receptoren. Als resultaat, water en natrium worden in grotere hoeveelheden uitgescheiden. Tegelijkertijd een grotere hoeveelheid kalium blijft behouden. Als het medicijn spironolacton oraal wordt ingenomen, is het biobeschikbaarheid is meer dan 90 procent. Ten eerste wordt de stof opgenomen in de dunne darm. Vervolgens wordt het medicijn gemetaboliseerd tot het actieve ingrediënt canrenoaat. In de meeste gevallen is de halfwaardetijd van de werkzame stof ongeveer 90 minuten. In principe wordt het volledige effect van spironolacton echter pas na enkele dagen gezien. Dit komt omdat het nodig is dat de actieve metabolieten zich in voldoende hoeveelheden ophopen. In de meeste gevallen treedt het grootst mogelijke diuretische effect van het medicijn op na ongeveer vijf dagen. Opgemerkt moet worden dat het begin van het effect van spironolacton niet sneller kan worden bewerkstelligd, zelfs niet door verhoging van de dosis. Spironolacton leidt tot een verstopping van de verzamelbuizen in de nieren. De stof aldosteron kan dus niet meer binden aan zijn receptor. De natriumkanalen worden gehinderd bij hun installatie, terwijl tegelijkertijd het luminale membraan op de hoofd- cellen is geblokkeerd. Als gevolg hiervan wordt de reabsorptie van natrium ernstig verstoord. Hierdoor wordt er geen water in de zogenaamde opvangbuizen van de nieren gezogen. Als gevolg hiervan komt er geen water meer in de bloed een van beide. In plaats daarvan is er een verhoogde uitscheiding van natrium en water. Daarom is het bedrag van bloed in het organisme neemt ook af. Dus de hart- is opgelucht, daarom bloed de druk neemt af. Bovendien worden ophopingen van water in de weefsels ook weggespoeld. Het verlies van kalium, dat een gevolg is van talrijke diuretica, wordt gecompenseerd door gecombineerd therapie met spironolacton. Klinische studies hebben aangetoond dat behandeling met de werkzame stof spironolacton een positief effect heeft op de prognose en overleving bij chronische hart- mislukking. Na mondeling administratiewordt de stof spironolacton over het algemeen goed opgenomen. Na een uur is de werkzame stof volledig in het plasma geëlimineerd. Er blijven echter verschillende metabolieten over. Deze metabolieten zijn in principe grotendeels verantwoordelijk voor de werking van het medicijn. In principe is het metabolisme van het medicijn complex. De stof canrenon speelt een belangrijke rol in dit proces en komt zowel in de urine als in het bloed voor. Talrijke metabolieten van dit proces worden uitgescheiden in de ontlasting en gal.
Medisch gebruik en toepassing
Het medicijn spironolacton wordt in de meeste gevallen gebruikt voor de behandeling van lever cirrose en hart- mislukking. Afhankelijk van de individuele indicatie schrijft de behandelende arts doseringen van 25 tot 100 milligram per dag voor. Bovendien wordt het medicijn spironolacton ook gebruikt in gevallen van verhoogde aldosteronconcentraties. De onderliggende ziekten zijn hier meestal lever cirrose of primair hyperaldosteronisme. Spironolacton is zeer effectief bij chronische aandoeningen hartfalen. In Europa wordt het echter vrij zelden voor dit doel gebruikt, terwijl het in de VS als standaardgeneesmiddel wordt gebruikt. Spironolacton wordt ook gebruikt in endocrinologie bij mensen met transseksualiteit.In dit proces werkt het medicijn als een testosteron blokker door de synthese van het hormoon te verstoren, evenals de binding ervan aan de overeenkomstige androgeenreceptoren.
Risico's en bijwerkingen
In de loop van therapie met het medicijn zijn verschillende ongewenste bijwerkingen en klachten mogelijk, die verschillen afhankelijk van de patiënt en het individuele geval. De meest voorkomende is een verhoogd kaliumgehalte in het bloed. Om deze reden moeten patiënten tijdens het gebruik van het medicijn worden gecontroleerd door een arts. Hormonale stoornissen zijn ook mogelijk bij hoge doses van het medicijn. Deze manifesteren zich bijvoorbeeld bij afwezigheid van menstruatie bij vrouwen. Mannelijke patiënten kunnen last krijgen van erectiele dysfunctie of veranderingen in hun stem. Bij transseksuelen zijn juist deze effecten soms gewenst. Interacties worden bijvoorbeeld gezien als het actieve ingrediënt digoxine wordt tegelijkertijd ingenomen. Verhoogde concentraties van het hartglycoside in het plasma zijn mogelijk. Andere bijwerkingen kunnen zijn hyperkaliëmie, gynaecomastieof impotentie. Enkele bijwerkingen van spironolacton leiden op het medicijn dat wordt gebruikt als een doping agent in de sport. Opgemerkt moet worden dat misbruik van het medicijn, evenals een overdosis, het risico op schade aan de nieren aanzienlijk verhoogt.
