Pseudomonas aeruginosa is een bacterie in de volgorde Pseudomonadales. De ziekteverwekker kan pathogeen zijn voor mensen. Het is vooral bekend als een nosocomiale kiem.
Wat is Pseudomonas aeruginosa?
Pseudomonas aeruginosa is een staafvormige bacterie van het geslacht Pseudomonas. De ziekteverwekker werd in 1900 ontdekt door de Duitse botanicus Walter Emil Friedrich August Migula. Pseudomonas aeruginosa dankt zijn naam aan de blauwgroene kleur pus kleuring die optreedt tijdens infecties met de ziekteverwekker. Ondanks zijn vrij vroege ontdekking in 1900, werd het genoom van de bacterie pas in 2000 volledig gesequeneerd. Het heeft een grootte van 6.3 Mbp en bestaat uit meer dan 5500 genen. Pseudomonas aeruginosa is een gramnegatieve bacterie. Gram-negatief bacteriën kan rood gekleurd worden in de Gram-kleuring. In tegenstelling tot grampositief bacteriën, ze hebben niet alleen een dunne peptidoglycaanlaag van mureïne, maar ook een buitenkant celmembraan Dit verschil speelt een rol bij de behandeling. Gram-positief pathogenen worden behandeld met verschillende antibiotica dan Gram-negatieve pathogenen. Pseudomonas aeruginosa is een obligate aerobe bacterie. Het is dus afhankelijk van zuurstof In termen van externe levensomstandigheden stelt Pseudomonas aeruginosa buitengewoon weinig eisen. De bacterie kan lang overleven onder zowel vochtige als droge omstandigheden. Meestal geeft Pseudomonas aeruginosa echter de voorkeur aan vochtige omgevingen.
Voorkomen, verspreiding en kenmerken
Pseudomonas aeruginosa is een van de nosocomiale kiemen Nosocomiale infecties zijn infecties die optreden tijdens ziekenhuisopname of poliklinische behandeling. In de natuur is de bacterie wijdverspreid. Het leeft in de bodem of water en geeft de voorkeur aan vochtige omgevingen. De kiem wordt dus aangetroffen op vochtige bodems, in oppervlaktewater, in kraan water, douches, toiletten, vaatwassers of gootstenen. Geneesmiddelen, dialyse apparatuur of zelfs ontsmettingsmiddelen kan ook besmet zijn met Pseudomonas aeruginosa. De kiem kan er zelfs in overleven gedistilleerd water Voorwaarde is echter dat er kleine hoeveelheden organische stoffen in de betreffende stof aanwezig zijn. In ziekenhuizen wordt Pseudomonas aeruginosa ook aangetroffen ventilatie buizen, in luchtbevochtigers en incubatoren of in zeepcontainers. Ook bloemenvazen zijn vaak besmet. Infectie met de ziekteverwekker vindt plaats door direct contact. Infectie wordt bevorderd door een verzwakte immuunsysteem. Patiënten met huid of mucosale defecten lopen een verhoogd risico op infectie. Pseudomonas aeruginosa is zeer pathogeen. Deze aanzienlijke pathogeniteit kan worden toegeschreven aan verschillende virulentiefactoren.
Ziekten en symptomen
De bacteriën hechten zich aan hun doelcellen door middel van zogenaamde fimbriae. Fimbriae zijn filamenteuze adhesines waarmee bacteriën zich kunnen hechten aan epitheelcellen. Bij de doelcel geven de bacteriën exotoxinen af en enzymen zoals alkalische protease of elastase. In interactie met verschillende hemolysines die ook vrijkomen, worden de cellen en weefsels beschadigd door de bacteriën. Aangezien Pseudomonas aeruginosa bacteriële lipopolysacchariden op hun oppervlak heeft, kan er geen opsonisatie optreden door de immuunsysteem De bacteriën worden dus niet herkend door de fagocyten en worden dienovereenkomstig aangevallen door de immuunsysteem pas in een laat stadium. Pseudomonas aeruginosa is een van de meest voorkomende pathogenen van ziekenhuisinfecties. Ongeveer 10 procent van alle ziekenhuisinfecties wordt veroorzaakt door Pseudomonas aeruginosa. Pseudomonas aeruginosa kan veroorzaken longontsteking, vooral bij patiënten met taaislijmziekte of bij patiënten op de intensive care. Longontsteking is de ontsteking of long zakdoek. De ontsteking veroorzaakt een ophoping van ontstekingsvloeistof (exsudaat) in de longblaasjes. Dit leidt tot een beperking van long functie en dus tot kortademigheid. De ademhalingsfrequentie van de patiënt neemt toe. In aanvulling op, koorts en hoesten optreden. Bij patiënten met een permanente urinekatheter of bij patiënten die een urologische operatie hebben ondergaan, a Urineweginfectie ontwikkelt zich vaak. Typische symptomen zijn onder meer pijn en brandend bij het plassen, frequent urineren met kleine hoeveelheden urine, of urgentie om te plassen zonder leegte. In het geval van infecties van de bovenste urinewegen, bijvoorbeeld nierbekken ontsteking, koorts en pijn in de nier bed kan ook voorkomen huid defecten, kan Pseudomonas aeruginosa huidinfecties veroorzaken. Hier worden regelmatig brandwondenslachtoffers getroffen. Typisch voor huid infecties met Pseudomonas aeruginosa is groenblauw pus Andere symptomen van een huidinfectie veroorzaakt door Pseudomonas aeruginosa zijn onder meer huiduitslag en blaarvorming. Pasgeborenen kunnen ook in het ziekenhuis besmet raken met Pseudomonas aeruginosa. Hun immuunsysteem is nog niet volledig ontwikkeld, dus infecties kunnen een drastisch verloop hebben. Neonataal bijvoorbeeld bloedvergiftiging kan zich ontwikkelen, vooral bij te vroeg geboren kinderen of bij pasgeborenen met een laag geboortegewicht. Dit is een bloed vergiftiging gepaard gaande met kortademigheid, blauwe verkleuring van de huid, bloeding in de huid, convulsies en slaperigheid. In het ergste geval septisch schokken kan zich ontwikkelen. Dit is meestal fataal voor de pasgeborene. Andere neonatale manifestaties zijn onder meer hersenvliesontsteking (meningitis) en longontsteking (longontsteking). Een typische plaats van manifestatie van Pseudomonas aeruginosa is ook het uitwendige oor. Hier veroorzaakt de ziekteverwekker otitis externa. Dit wordt ook wel ‘zwemmersoor’ genoemd. Bij otitis externa, de huid en het onderhuidse weefsel in het externe gebied gehoorgang zijn ontstoken. Midden oorontsteking (otitis media) kunnen ook worden veroorzaakt door Pseudomonas aeruginosa. Als er geen behandeling of de verkeerde behandeling is, is de kans groot dat een infectie met Pseudomonas aeruginosa optreedt bloedvergiftiging. De behandeling is meestal met antibiotica Aangezien Pseudomonas aeruginosa de meeste zogenaamde ß-lactamases kan vormen cefalosporines en penicillines zijn niet effectief. De ziekteverwekker heeft zich ontwikkeld resistentie tegen antibiotica hier. In plaats daarvan, ceftazidim, piperacillineen onder andere chinolonen worden gebruikt.
