Inleiding - waar staan we met de therapie?
Colitis ulcerosa is - net als De ziekte van Crohn - een chronische inflammatoire darmziekte (CED), die zijn piekfrequentie heeft bij jongvolwassenen tussen de 20 en 35 jaar. De oorzaak van colitis ulcerosa is nog grotendeels onbekend. Het wordt vermoed - vergelijkbaar met De ziekte van Crohn - dat het een genetische aanleg is die uiteindelijk leidt tot een barrière-disfunctie in de darm slijmvlies, zodat de herkenning en controle van bacteriën kan daar niet soepel verlopen.
Colitis ulcerosa, waarbij de ontsteking van de slijmvlies is beperkt tot de dikke darm en rectum, is - in tegenstelling tot De ziekte van Crohn (het gehele maagdarmkanaal wordt aangetast) - in principe te genezen door chirurgische verwijdering van de dikke darm (proctocolectomie). Deze procedure wordt echter meestal alleen als laatste redmiddel uitgevoerd. Aangezien de ziekte voortschrijdt met terugval, is een medicamenteuze therapie vastgesteld die is aangepast aan de ernst van de respectievelijke terugvallen en in het beste geval kan leiden tot remissie, dwz een symptoomvrij interval maar geen genezing.
Wat kunnen we vandaag bereiken met de therapieën?
Onder een medicamenteuze therapie, die individueel moet worden aangepast aan de ernst van de betreffende terugval, kunnen de symptomen idealiter afnemen en zelfs (tijdelijk) symptoomvrij zijn, zodat een zogenaamde remissie wordt bereikt. Sinds zweren colitis is een chronische inflammatoire darmziekte, dwz het is aanhoudend, de symptomen kunnen zelfs na een remissie weer oplaaien. Om dit te voorkomen wordt meestal een zogenaamde remissiebehoudende therapie voortgezet, ook als de symptomen en daarmee de actieve fase van de ziekte voorbij zijn.
Dit is bedoeld om de volgende terugval te voorkomen of zo lang mogelijk uit te stellen. Afhankelijk van de ernst van de recidieven worden verschillende medicijnen gebruikt (afzonderlijk of in combinatie), die allemaal gemeen hebben dat ze de immuunsysteem lokaal of systemisch. Een definitieve genezing van de ziekte is echter alleen mogelijk als de delen van de darm die kunnen worden aangetast door ulceratie colitis operatief worden verwijderd.
Aangezien dit echter een ingrijpende operatie is, wordt deze procedure alleen overwogen bij zeer ernstige ziekteprogressie. Ulceratief colitis wordt behandeld in een zogenaamde stapsgewijze therapie, wat betekent dat de gebruikte medicatie wordt aangepast aan de ernst van de symptomen. In het geval van milde recidieven is aangetoond dat lokale toediening van het geneesmiddel mesalazine (5-ASA-preparaat) als zetpil of rectaal schuim voldoende is, terwijl matige recidieven aanvullende orale toediening van mesalazine of een combinatie van lokaal mesalazine en cortisone administratie.
Bij ernstige recidieven, systemische toediening van cortisone as schokken therapie is veelbelovend, maar als dit niet voldoende is, is het mogelijk om over te schakelen op andere immunosuppressieve geneesmiddelen zoals ciclosporine A, infliximab or azathioprine. Zodra de terugval is bestreden en een tijdelijke afwezigheid van symptomen is vastgesteld, wordt meestal een remissie gehandhaafd met de lokale of orale toediening van mesalazine (de toediening van azatioprine en infliximab is ook mogelijk). Remissie-onderhoud met cortisone mag niet worden uitgevoerd vanwege de bijwerkingen.
In de meeste gevallen vordert de ziekte chronisch met tussenpozen met deze therapiebenadering, dwz recidieven en symptoomvrije fasen wisselen elkaar af. Minder vaak treedt ondanks therapie een chronisch-continu beloop op, dat wil zeggen een beloop dat geen symptoomvrije intervallen vertoont. De intensiteit van de symptomen kan individueel variëren.
De medicijnen die momenteel worden gebruikt bij bestaande colitis ulcerosa hebben geen enkele invloed op het genezingsproces als zodanig. De medicijnen die worden gebruikt zijn meestal zogenaamde immunosuppressiva, die de werking moduleren, beïnvloeden of remmen immuunsysteem, die bij colitis ulcerosa lokaal disfunctioneel is in het gebied van de dikke darm, met als doel de symptomen te minimaliseren of zelfs te voorkomen. Een definitieve genezing kan er echter nog niet mee worden bereikt. Wat wel mogelijk is, is het bereiken van een remissie waarbij de getroffen patiënten volledig symptoomvrij kunnen leven, maar de duur van de volgende terugval verschilt van persoon tot persoon. of Mesalazine
Alle artikelen in deze serie:
