Als een complex systeem regelt het hormoonsysteem de coördinatie van de functies van alle organen van het organisme. Bij mensen meer dan dertig verschillende hormonen (boodschappersubstanties) zijn hiervoor verantwoordelijk. De medische specialiteit van endocrinologie behandelt de stoornissen binnen de endocriene systeem.
Wat is het endocriene systeem?
De endocriene systeem omvat zowel endocriene klieren als geïsoleerde groepen cellen in andere organen die zogenaamde produceren hormonen (boodschappersubstanties). Deze hormonen worden ofwel endocrien via de bloedbaan naar de doelorganen afgeleverd of hebben al een paracriene werking op naburige cellen. Binnen de endocriene systeemis de productie van de individuele hormonen goed gecoördineerd. Er zijn dus boodschappersubstanties die rechtstreeks inwerken op de doelorganen. Andere hormonen hebben regulerende functies. Ze regelen de productie van andere hormonen. Het hormoonsysteem is gekoppeld aan het centrale zenuwstelsel via de hypothalamus. De hypothalamus wordt beschouwd als het superieure controleorgaan van alle endocriene klieren en produceert vrijmakende en remmende factoren (hormonen die stroomafwaartse hormoonproductie bevorderen of remmen). De basis van zijn functie is de omzetting van verwerkte sensorische indrukken in fysieke reacties via het endocriene systeem. De korte koppeling van de zenuwstelsel met het endocriene systeem wordt samengevat onder de term neuro-endocriene systeem.
Anatomie en structuur
Het endocriene systeem bestaat uit verschillende endocriene klieren die door het lichaam zijn verspreid en geïsoleerde hormoonproducerende celgroepen uit andere organen. Endocriene klieren omvatten de hypofyse, schildklier, bijschildklierpijnappelklier, bijnier, of eilandjes van Langerhans uit de alvleesklier. Corpus luteum, ovariumfollikels in de eierstok en de tussenliggende cellen van Leydig in de testis maken ook deel uit van het endocriene systeem, evenals de paraganglia, die als een verzameling van zenuwcel lichamen, verbinden het endocriene systeem en de zenuwstelsel samen om het neuro-endocriene systeem te vormen als gevolg van hun gedeeltelijke endocriene functie. Bovendien bevatten alle epitheelcellen endocriene cellen, maar hun hormonen werken meestal paracrien (op het aangrenzende weefsel). De hypofyse (hypofyse) vertegenwoordigt de link tussen de hypothalamus en de ondergeschikte endocriene klieren. Terwijl de hypothalamus, als onderdeel van de cerebellum, behoort nog steeds tot het centrale zenuwstelsel, de hypofyse is al een endocriene klier. Het kan dus worden beschouwd als een verband tussen het zenuwstelsel en het endocriene systeem. De hypofyse produceert een aantal hormonen die het doelorgaan regelen of direct inwerken. Als centraal endocrien orgaan controleert het de functies van de andere endocriene klieren. De productie van de individuele hormonen wordt gecontroleerd via een regulerend circuit. Bijvoorbeeld als er te weinig zijn schildklierhormonenwordt de hypofyse gestimuleerd om het schildklierstimulerende hormoon te produceren TSH Hetzelfde geldt in omgekeerde volgorde. Bijvoorbeeld naast de schildklierzijn de bijnieren of geslachtsklieren ook onderhevig aan dit regulerende mechanisme binnen het hormonale systeem.
Functie en taken
De boodschappersubstanties die in het endocriene systeem worden geproduceerd, oefenen elk individuele functies uit op de doelorganen. De pancreaseilandjes van Langerhans zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de productie van insuline. Insuline regelt bloed glucose niveaus. Een tekort aan insuline resultaten in suikerziekte. De schildklierproduceert op zijn beurt schildklierhormonen dat metabolisme stimuleren Het metabolisme vertraagt dus als er een tekort aan schildklierhormoon is. Omgekeerd, wanneer er een overschrijding is van schildklierhormonen, metabolisme versnelt. De geslachtshormonen regelen op hun beurt de primaire en secundaire vorming van geslachtskenmerken en hebben een significante invloed op seksueel gedrag. Diverse glucocorticoïden worden geproduceerd in de bijnieren. Dit zijn steroïde hormonen waarvan de basisbouwsteen is cholesterol. glucocorticoïden verschillende taken vervullen. Ze beïnvloeden de stofwisseling, zijn verantwoordelijk voor mineralen evenwicht, beïnvloeden de cardiovasculair systeem en hebben een ontstekingsremmend en immunosuppressief effect. Cortisol als vertegenwoordiger van de glucocorticoïden controles, bijvoorbeeld gluconeogenese (omzetting van eiwitten in koolhydraten De hormonen die in de hypofyse worden aangemaakt (hypofysevoorkwab) of opgeslagen (hypofysevoorkwab) hebben verschillende functies. Bijvoorbeeld STH (somatotropine, groeihormoon), prolactine of melanotropine werken rechtstreeks in op de organen van succes. Somatropine reguleert de groei.prolactine is verantwoordelijk voor melk productie tijdens lactatie en melanotropine stimuleert de groei van melanocyten. De hormonen TSH, ACTH, FSH en LH stimuleren de schildklier, de bijnierschors of de geslachtsklieren, in die volgorde. In de neurohypofyse (achterste kwab van de hypofyse) worden de hormonen vasopressine en oxytocine, die afkomstig zijn uit de hypothalamus, worden opgeslagen en vrijgegeven wanneer dat nodig is. Terwijl vasopressine (antidiuretisch hormoon) reguleert water reabsorptie in de nieren, oxytocine is verantwoordelijk voor de samentrekking van het gladde spierweefsel van de baarmoeder tijdens de bevalling. Diverse verspreide endocriene cellen van het endocriene systeem in de hart-, nieren, levermaagdarmkanaal, thymus, centraal zenuwstelsel en andere organen oefenen elk specifieke functies uit.
Ziekten
Ziekten binnen het endocriene systeem manifesteren zich op verschillende manieren. Als specifieke organen worden aangetast, kan er sprake zijn van een tekort, falen of overmaat aan individuele hormonen met de overeenkomstige volksgezondheid aandoeningen. Een tekort aan insuline veroorzaakt bijvoorbeeld suikerziekte. In het geval van hypothyreoïdie, de stofwisseling vertraagt en daarmee alle lichaamsfuncties. Hypothyreoïdie manifesteert zich door ernstig gewichtsverlies, nervositeit, hoger hart- tarief en diarree Een overproductie van Cortisol veroorzaakt de zogenaamde Syndroom van Cushing met truncal zwaarlijvigheid en verhoogde vatbaarheid voor infecties. Verlies van de bijnierfunctie kan levensbedreigend zijn de ziekte van Addison door Cortisol -deficiëntie evenals tekort aan minerale corticoïden. Als de voorkwab van de hypofyse faalt, wordt een hele reeks hormonen tegelijk aangetast. Het functionele falen van de adenohypofyse, bekend als het syndroom van Sheehan, manifesteert zich als een combinatie van symptomen van verschillende hormoontekorten. Vaak is levenslange hormoonvervanging vereist. Als de geslachtshormonen worden beïnvloed door hormonale onevenwichtigheden, hypogonadisme, seksuele disfunctie of onvruchtbaarheid vaak resultaat. Omdat het endocriene systeem en het zenuwstelsel nauw met elkaar verbonden zijn, kunnen psychische stoornissen ook het endocriene systeem aantasten.
