De His-bundel is samengesteld uit speciale hartspiercellen en samen met de sinusknoop en het atrioventriculaire (AV) knooppunt, maakt deel uit van het excitatiegeleidingssysteem van de hart- spieren. De His-bundel zorgt voor de enige elektrische verbinding van de atria naar de ventrikels en, in het geval van uitval van de sinus en AV-knooppunt, dient als back-up gangmaker met een basissnelheid van 20-30 slagen per minuut.
Wat is de His-bundel?
De His-bundel, ongeveer 5 tot 8 mm lang en genoemd naar de Zwitserse anatoom Wilhelm His, bestaat uit speciale hartspiervezels (gladde spieren) die het vermogen hebben om een elektrisch potentiaal over te brengen of zelf een elektrisch potentiaal op te wekken. De HIS-bundel is een uitbreiding van de AV-knooppunt en vormt de elektrische brug tussen de rechter atrium en de twee ventrikels door het septum tussen het atrium en de twee ventrikels te penetreren en vervolgens te verdelen in rechter en linker ventrikelbenen. Het elektrische excitatiepotentieel wordt overgebracht langs het septum van de rechter en linker ventrikels (een rechter en twee linker tawara-benen) naar de top van de hart-, wat leidt tot samentrekking van de ventriculaire spieren via Purkinje-vezels. De His-bundel zorgt niet alleen voor de elektrische verbinding tussen de atria en de ventrikels, maar kan ook dienen als vervanging gangmaker zou de eerste pacemaker, de sinusknoop, en de tweede pacemaker, de AV-knooppunt, falen als 'pacemakers'. Het "ventriculaire vervangingsritme" van de His-bundel van 20-30 slagen per minuut is echter op de lange termijn te traag.
Anatomie en structuur
De His-bundel is anatomisch nauw verbonden met de AV-knoop en kan worden beschouwd als een verlengstuk van de gemeenschappelijke geleidingsstam, truncus fasciculi atrioventicularis. De His-bundel, samengesteld uit hartspiervezels, doorkruist het septum tussen de atria en de ventrikels en vertakt zich in één rechter en twee linker excitatiedraden, de zogenaamde tawara-benen. De overdracht van de elektrische “slagimpuls” binnen het excitatiegeleidingssysteem vindt uitsluitend plaats via de special spiervezel cellen van het excitatie-geleidingssysteem. De overdracht van de elektrische slagimpulsen is dus volledig autonoom en onafhankelijk van zenuwen Dit geldt ook voor de His-bundel, waarvan de cellen bovendien in staat zijn om hun eigen excitatie te initiëren met een frequentie van ongeveer 20 tot 30 slagen per minuut in het geval van een totale mislukking van excitatie door sinus- of AV-knooppunten, quasi als een laatste back- omhoog.
Functie en taken
De belangrijkste functie van de His-bundel is het doorgeven van de elektrische prikkel om de papillaire spieren en ventrikelspieren in een tijdverspreide reeks samen te trekken. De elektrische “slag” -impuls die normaal wordt gegenereerd in de sinusknoop in de rechter atrium zorgt ervoor dat de spieren van de twee atria samentrekken. Dit opent de twee klepafsluiters (mitralisklep en tricuspidalisklep) gelegen tussen de atria en de ventrikels, waardoor bloed om van de atria naar de ventrikels te stromen. De twee pocketkleppen (pulmonale klep en aortaklep) zijn tijdens deze fase gesloten. Slechts een paar milliseconden na samentrekking van de boezems, zendt de His-bundel de contractiestimulus naar de papillaire spieren in de ventrikels, waardoor ze eerst samentrekken en de peesfilamenten die de randen van de klepbladkleppen vasthouden om de klepbladkleppen vast te zetten en te sluiten. Onmiddellijk daarna trekken de kamers samen (systole) en pompen ze bloed door de open klepjes in de pulmonale circulatie (rechter hartkamer) en de systemische circulatie (linker hartkamer Voor een optimale werking is de precieze timing van prikkeloverdracht door de His-bundel enorm belangrijk. Naast het regelen van de overdracht van de slagprikkel, heeft de His-bundel ook een noodfunctie. Als het eerste gangmaker, de sinoatriale knoop, zou moeten falen of als de cellen van de rechter atrium kan de slagprikkel niet naar het AV-knooppunt verzenden, treedt het AV-knooppunt in als frequentiegenerator. Als het AV-knooppunt ook faalt als pacemaker, fungeren de His-bundel en de stroomafwaartse delen van het geleidingssysteem als de allerlaatste back-upoptie met een zeer langzame slag van 20 tot 30 slagen per minuut. Het aldus vastgestelde ritme wordt ook wel ventriculair ritme genoemd.
Ziekten
De meest voorkomende klacht en disfunctie die verband houdt met de His-bundel is de His-bundel. In dit geval blokkeert de His-bundel de transmissie van de elektrische impuls om de ventrikelspieren samen te trekken. Zijn bundelblok komt overeen met een hartritmestoornissen dat kan worden veroorzaakt door ontsteking, door inadequaat bloed stroom, of door een degeneratieve verandering in het Zijn bundelweefsel. Analoog, in dezelfde context is de zogenaamde dij blok. In dit geval bevindt de plaats van het stimulusblok zich onder de His-knoop in een van de tawara-benen. Twee of alle drie de benen kunnen ook worden aangetast. In het laatste geval is er totaal dij blok. De meest voorkomende redenen voor de ontwikkeling van een dij blok zijn coronair slagader ziekte, hartinfarct, myocardiet, of disfunctie van de hart- spier (cardiomyopathie In zeer zeldzame gevallen junctionele ectopisch tachycardie kan voorkomen bij pasgeborenen en zuigelingen tot 6 maanden oud. Dit is levensbedreigend hartritmestoornissen met een ventriculaire frequentie van 150 tot 350 slagen per minuut. De exacte oorzaken van het ontstaan van deze ziekte zijn (nog) niet voldoende onderzocht. Genetische invloeden spelen waarschijnlijk een belangrijke rol, omdat het voorkomen van de ziekte in bepaalde families zich opstapelt boven het normale statistische niveau. Ook effecten van openhartoperaties worden als oorzaak besproken. Oppervlakkig gezien wordt het snelle ritme veroorzaakt door een verhoogde prikkelbaarheid van de AV-knoop en zijn bundel.
Typische en veel voorkomende hartaandoeningen
- Hartaanval
- pericarditis
- Hartfalen
- Atriale fibrillatie
- Hartspierontsteking
