Alleen een intact hoornvlies is een garantie voor een helder zicht. Met zijn enorme brekingsvermogen is het van groot belang voor het zicht. Het hoornvlies heeft speciale aandacht nodig omdat het direct wordt blootgesteld aan de omgeving met zijn verschillende gevaren.
Wat is het hoornvlies van het oog?
Het hoornvlies (Latijn: hoornvlies), samen met de sclera, is een onderdeel van de buitenkant huid van het oog. De oogbal is bijna volledig omhuld door de ondoorzichtige sclera, behalve het voorste deel, dat wordt ingenomen door het transparante, meer convexe hoornvlies. Door de kromming worden de invallende lichtstralen gefocust voordat ze de lens bereiken. De diameter van het hoornvlies is ongeveer 13 millimeter, de dikte in het midden is ongeveer een halve millimeter. Er zijn geen bloed schepen daar om het zicht te belemmeren. De aanvoer van nutriënten vindt plaats via het waterige milieu: via het kamerwater en het traanvocht. Het gebied waar het hoornvlies en de sclera samenkomen, wordt de limbus genoemd (Latijn voor: rand). Achter het hoornvlies bevinden zich de leerling en iris (Latijn voor: iris).
Anatomie en structuur
Het hoornvlies is opgebouwd uit vijf lagen. Op het oppervlak is een meerlaags squameus epitheel: een laag cellen met platte, onderling verbonden cellen die als straatstenen dicht bij elkaar liggen. De dikte is een tiende van die van het hoornvlies. De epitheel is in staat zichzelf ongeveer elke zeven dagen te vernieuwen. De laatste laag van de epitheel grenst aan het basismembraan, dat overgaat in het zogenaamde Bowman's membraan. Het membraan van Bowman is een stevige en celloze laag die voor stabiliteit zorgt. Het kan zichzelf niet vernieuwen. Het stroma grenst direct aan het Bowman-membraan. Het stroma is een bindweefsel-achtige structuur en is goed voor 90 procent van de totale dikte van het hoornvlies. Structureel eiwitten (collagenen) zijn verantwoordelijk voor zijn sterkte en vorm. De 78 procent water inhoud en de bijzondere opstelling van collageen units zorgen voor de transparantie van het hoornvlies. Collageen vezels met een andere samenstelling dan in het stroma maken deel uit van het aangrenzende basale membraan. Het wordt het membraan van Descemet genoemd en is ondanks zijn geringe dikte zeer resistent. In de richting van de voorste oogkamer, het enkellaagse hoornvlies endotheel volgt intern en vertegenwoordigt de vijfde laag.
Functie en taken
Door zijn transparantie kan het hoornvlies een belangrijke taak vervullen: de onbelemmerde doorgang van lichtstralen naar het netvlies. Tegelijkertijd heeft het een beschermende functie. Het dient als een soort windscherm voor het oog en is daarmee een barrière tegen schadelijke invloeden van buitenaf zoals vreemde voorwerpen en kiemen Bij kleine defecten kunnen de bovenste lagen deze weer herstellen door cellen snel opnieuw te laten groeien, waardoor infectie in het oog wordt voorkomen. Met betrekking tot het gevaarlijke UV straling in zonlicht fungeert het hoornvlies als een filter. De belangrijkste eigenschap binnen het visuele proces is het vermogen om het invallende licht nauwkeurig te breken zodat het het netvlies bereikt, gebundeld door de lens. Door zijn sterke kromming draagt het hoornvlies voor tweederde bij aan het totale brekingsvermogen van het visuele systeem. Dit komt overeen met ongeveer 40 van de in totaal 65 dioptrieën. De maateenheid dioptrie wordt gebruikt om het brekingsvermogen (ook: brekingsindex) van optische systemen aan te geven. Het refractieve effect wordt ondersteund door het kamerwater, dat zich tussen het hoornvlies en de lens bevindt. De werking van het oog is vergelijkbaar met die van een camera. Het hoornvlies en de lens functioneren als een brekingsmedium zoals het lenssysteem in een camera, de iris zoals het diafragma, en het netvlies komt overeen met film.
Ziekten en aandoeningen
Een van de meest voorkomende visuele stoornissen het hoornvlies beïnvloedt is hoornvlies astigmatisme, ook bekend als astigmatisme. Bij de getroffenen is het hoornvlies onregelmatig gevormd of in verschillende mate gebogen. Het resultaat is dat de invallende lichtstralen niet op een punt worden gefocusseerd, waardoor beelden vervormd lijken. Deze visuele stoornis is vaak aangeboren en komt vaak samen met bijziendheid of verziendheid. Ziekten van het hoornvlies kunnen inflammatoir en niet-inflammatoir van aard zijn of worden veroorzaakt door letsel. De zelden voorkomende niet-inflammatoire aandoeningen zijn gebaseerd op vormveranderingen leiden op functionele beperkingen. Bij keratoconus vormt zich een kegelvormige vervorming in het midden van het hoornvlies, waardoor het dunner wordt en scheurt. ontsteking (Latijn: keratitis) kunnen infecties zijn met bacteriën or virussenuitdroging van het hoornvlies (bijvoorbeeld te onregelmatig knipperen) of vreemde voorwerpen. Een hoornvlies beschadigd door pathogenen kan uitgroeien tot een hoornvlieszweer (Latijn: Ulcus corneae). Meestal worden alleen de bovenste lagen hierdoor beïnvloed zweer Als puntige lichamen het hoornvlies doorboren, kunnen ze naast het letsel ook infecties veroorzaken. Verwondingen met chemicaliën zoals alkaliën en zuren zijn bijzonder gevaarlijk vanwege hun ernstige effecten. bindweefsel littekens vormen in de getroffen gebieden en schepen ontspruit in het hoornvlies, waardoor het zicht wordt verminderd. Dit kan leiden tot troebeling van het hoornvlies. Een andere oorzaak van hoornvlieswaas is zwelling van het hoornvlies, wat resulteert in water retentie. Ze kunnen optreden als complicaties van ontsteking of ulceratie van het hoornvlies.