Woad, botanisch gezien Isatis tinctoria, is een plant van de kruisbloemigenfamilie en komt oorspronkelijk uit West-Azië. Van de tweejarige plant, in Europa gekweekt als kleurstofplant, werd een diepblauwe kleurstof verkregen, indigo.
Voorkomen en cultivatie van wede.
Bij het kleuren van middeleeuwse kleding, textielverf van de plant, die werd beschouwd als de koning van kleurstoffen, speelde een centrale rol. De naam zegt het al. Woad, vaak afgekort woad genoemd, werd gebruikt als grondstof voor het verven van stoffen, vooral linnen. Daaruit komt de blauwe kleurstof indigo. De geschiedenis van Isatis tinctoria gaat terug tot de oudheid. Uit Caesars verslagen van zijn campagnes is bekend dat Kelten en Britten hun gezichten met een blauwgroene kleurstof schilderden om zo angstaanjagend mogelijk voor hun vijanden in de strijd over te komen. Overeenkomstige bevindingen in Dragonby, Engeland, in het noorden van North Lincolnshire, geven aan dat het een wede van een verver moet zijn geweest. Textielverf van de plant, die werd beschouwd als de koning van kleurstoffen, speelde een centrale rol bij het kleuren van middeleeuwse kleding. Het is ontstaan in West-Azië, maar kwam in de oudheid naar Europa. Tot de 17e eeuw werd wede verbouwd in Engeland, Zuid-Frankrijk, de Elzas en Duitsland. De teelt van wede bracht welvaart in hele regio's. Zo werd de stad Erfurt in Thüringen, waar sinds de 9e eeuw uitgestrekte landbouwgebieden waren, zo welvarend dat ze de eerste steen voor haar universiteit kon leggen. De Thüringers leverden hun wede aan de toenmalige lakenstad Keulen en via de havensteden Bremen, Lübeck en Hamburg ging ook de export naar Groot-Brittannië en Nederland. Indiase indigo overtrof echter wede omdat het ongeveer 30 keer meer kleurstof opleverde. Bij de productie van een synthetische indigo aan het einde van de 19e eeuw raakte het kruid volledig in de vergetelheid. Tegenwoordig is Isatis tinctoria een overwoekerde plant, maar is nog steeds in heel Europa te vinden. Het groeit op rotsen, in wijngaarden, op hellingen, in steengroeven en in onkruidgangen. Dyer's wede is vrij weinig veeleisend en houdt van een droge, voedselrijke, kalkrijke grond. De plant wordt XNUMX meter hoog en is van mei tot juli bedekt met kleine gele bloemen. Van hen ontwikkelen in de herfst zwartbruine peulen met de zaden. Vegetatieve reproductie van het kruid vindt plaats via de wortelspruiten.
Effect en toepassing
Zelfs toen wede geen rol meer speelde bij de productie van de textielverf indigo, behield de plant zijn belang als geneeskrachtig kruid. 3000 jaar lang Traditioneel Chinees Medicijn heeft gezworen bij zijn helende eigenschappen. De Chinezen gebruikten de wortel (Isatis Radix) van het kruid tegen griep-achtige infecties, de bof en mazelen Zelfs als de SARS brak de epidemie uit China in 2003 werd wede, die de Chinezen banlangen noemen, gebruikt tegen de besmettelijke ziekte, die werd veroorzaakt door een voorheen onbekend coronavirus. Wel een evidence-based effect tegen virussen kon tot dusver niet worden bewezen. Niettemin, homeopathie vertrouwt ook op wede tegen bepaalde virale ziekten. Hahnemann heeft tijdens zijn leven ook de bladeren van de plant tegen wormen toegediend, geelzucht en melancholie. Hahnemann observeerde ook paarden die leden aan druse, een zeer besmettelijke bacteriële infectie, die op het kruid kauwden en verlichting van hun symptomen vertoonden. Het is redelijk om aan te nemen dat dit is waar het mosterd- oliën oefenden hun antibacteriële werking uit. Recente studies hebben aangetoond dat het kruid grote hoeveelheden van de kanker-glucobrassicine voorkomen, 20 keer meer dan broccoli. De anti-kanker effect betreft vooral borstkanker, omdat glucobrassicine in staat is om toxines in het organisme te neutraliseren, waaronder voornamelijk oestrogeenderivaten. Dergelijke resultaten bevestigden de natuurgenezers die al in de middeleeuwen wisten van het cytostatische effect van wede. Hildegard von Bingen waardeerde wede ook als geneeskrachtig kruid. Ze kookte een afkooksel van de plant, mengde het met giervet en hertentalk en gebruikte het om een zalf te maken die ze bij haar patiënten aanbracht voor verlamming.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
Tegenwoordig wint Isatis tinctoria ook op andere gebieden aan belang. Zo is het vaak een onderdeel van cosmetische producten tegen stress huid Bij de houtverwerking wordt wede gewaardeerd om zijn fungicide en insecticide werking, het kan effectief worden ingezet tegen kever en kelderrot en wordt daarom gebruikt voor biologisch hout conserveringsmiddelen De plant wordt ook vaak aangetroffen als ingrediënt in biologische verven. De toepassingen in de wedeplant in de natuurgeneeskunde zijn ook divers. De hele plant wordt gebruikt: bladeren, bloemen en wortels. Van de wortels kan een bittere likeur gemaakt worden tegen verkoudheid. psoriasis patiënten worden met aanzienlijk succes behandeld met een tinctuur van gedroogde bladeren. Korstmossen en eczeem reageren ook heel goed op wede. Oliën die uit de zaden worden geperst, zijn effectief tegen een verscheidenheid aan huid ziekten. De waardevolle glucosinolaten (mosterd- olieglycosiden) maken wed een natuurlijk antibioticum met antimicrobiële eigenschappen tegen bacteriën en schimmels. Het zijn vooral deze oliën die bijvoorbeeld farmaceutisch effectief zijn tegen maag zweren en voor gastro-intestinale problemen Het kruid kan ook worden gebruikt om te verminderen koorts, stop met bloeden in minderjarige wonden, tegen ontsteking en om de immuunsysteem Om tegen te gorgelen zere keel en hoesten, wordt een thee gemaakt van wortels of bladeren. Het kan ook worden gebruikt om schimmelinfecties van de mond en keel. Met de verse blaadjes van wede heb je een bloed-reinigend effect in lentesalades. En in de herfst zorgen de zaden voor een delicate eetbare olie.
