Introductie
Schimmelziekten behoren tot de infectieziekten en vertegenwoordigen naast bacteriële en virale infecties een derde grote groep infectieziekten. De medische professie gebruikt de term mycosis (Grieks: mykes - de schimmel) voor schimmelziekten. Natuurlijk zijn niet alle duizenden schimmelsoorten die we kennen gevaarlijk voor de mens, maar ongeveer 180 soorten kunnen ziektepatronen veroorzaken die relevant zijn voor de mens.
Vanuit medisch oogpunt is een grove indeling van schimmels in draadschimmels (dermatofyten), scheutschimmels (gisten) en schimmels zinvol. De pathogene groep van schimmels verschilt op een aantal belangrijke kenmerken van andere pathogenen zoals bacteriën or virussen, zodat diagnostiek en therapieopties moeten worden afgestemd op verschillende schimmelziekten. Het optreden van schimmelziekten is onderhevig aan een breed spectrum.
De meest voorkomende schimmelziekten komen voor op het oppervlak en op de huid of nagels. Ze worden tinea genoemd. Deze omvatten de vervelende maar ongevaarlijke voetschimmel. Naast deze oppervlakkige mycosen zijn er ook systemische infecties die het hele lichaam aantasten en interne organen. Deze kunnen levensbedreigend zijn, maar komen vrijwel uitsluitend voor bij ernstig zieke en verzwakte mensen op grond van andere basisziekten.
Symptomen
De exacte ernst van de symptomen hangt af van de ziekteverwekker en het klinische beeld. Het belangrijkste algemene symptoom van oppervlakkige schimmelziekten is huidveranderingen. Ze zien er meestal uit als rond, maar ook als vlekachtige diffuse roodheid.
De huid begint te schilferen. Afhankelijk van de ernst treedt een geelachtig witte afscheiding op. Bovendien klagen de getroffenen over een soms hevige jeuk, wat de verspreiding van de schimmel verder bevordert.
Haar valt uit op harige plaatsen, slijmvliezen kunnen witte coatings vertonen. Diepere schimmelziekten vernietigen de huid. Als het een systemische mycose is, treden symptomen van ernstige ziekten op, zoals koorts, kortademigheid, bewusteloosheid en zelfs de dood.
Schimmelziekten worden veroorzaakt door een aantal verschillende omstandigheden. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat de schimmel in een of andere vorm het lichaam of de huid moet kunnen binnendringen en zich daar moet kunnen vermenigvuldigen. De overdracht vindt daarbij meestal plaats door direct contact van mens op mens, het kan ook indirect gebeuren.
Het klassieke voorbeeld hiervan is de atleet voetschimmel, die men heeft opgehaald in een zwemmen zwembad. De schimmels, of hun sporen, komen op de huid en kunnen zich nestelen en zich vermenigvuldigen in de kleinste huidplooien of scheurtjes. Als de ziekteverwekker in contact komt met een bloed bloedvat kunnen systemische infecties ontstaan.
Na enige tijd ontwikkelen zich de typische symptomen van schimmelziekten. Er zijn een aantal risicofactoren die de ontwikkeling van een oppervlakkige schimmelziekte bevorderen. Deze omvatten alle omstandigheden die de barrièrefunctie van de huid aantasten of de huid verstoren immuunsysteem in zijn normale functie.
Typisch, suikerziekte mellitus of perifere arteriële occlusieve ziekte (paVk) worden genoemd als negatieve beïnvloedende factoren. In de loop van suikerziekteGevoeligheidsstoornissen treden op, waardoor kleine laesies aan de voet mogelijk niet worden opgemerkt. Vanwege de verminderde bloed flow in het kader van paVk is de huid niet meer volledig in staat om kleine huidbeschadigingen direct te herstellen, waardoor schimmels gemakkelijker kunnen doordringen.
Persoonlijke hygiëne is ook een belangrijke factor bij het ontstaan van schimmelziekten. Een gebrek aan hygiëne kan schimmelziekten in de hand werken. Anderzijds komen schimmelziekten van de huid net zo vaak voor bij mensen met overmatig hygiënegedrag.
De huid heeft van nature een natuurlijke beschermingsmantel, waardoor een licht zure omgeving ontstaat. Als dit wordt aangevallen door constant te wassen, kunnen ziekteverwekkers gemakkelijker de huid binnendringen. In sommige gevallen worden schimmelziekten ook via de lucht overgedragen wanneer iemand sporen inademt die zijn opgehoest.
Een voorbeeld hiervan is aspergillose, die bij gezonde mensen niet voorkomt. Ernstige schimmelziekten komen voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. Hier kan het lichaam de infectie niet meer bestrijden, waardoor diepe weefsels en organen worden aangevallen.
Alle artikelen in deze serie:
