Sibutramine: effecten, gebruik en risico's

Sibutramine is een amfetamine afgeleide en dient als een eetlustremmer in zijn hoedanigheid van indirecte stimulator van het sympathieke zenuwstelsel​ Het actieve ingrediënt behoort tot de groep van serotonine-noradrenaline heropnameremmers en komt dus in zijn werkingsmechanisme in de buurt van verschillende antidepressiva en ADHD drug methylfenidaat. Drugs bevattende sibutramine werden in 2010 uit de handel genomen in Europese landen op aanbeveling van het Europees Geneesmiddelenbureau vanwege aanzienlijke bijwerkingen.

Wat is sibutramine?

Sibutramine behoort tot de eetlustremmer groep van drugs en is gebruikt voor de behandeling van ernstige zwaarlijvigheid (te zwaar​ Het medicijn sibutramine, een amfetamine afgeleide die behoort tot de eetlustremmer (anorectische) medicijngroep, werd gebruikt voor de behandeling van ernstige te zwaar (zwaarlijvigheid) totdat het zijn goedkeuring verloor in 2010. De eetlustremmende eigenschap van sibutramine is voornamelijk te wijten aan zijn werking als een serotonine-noradrenaline heropnameremmer (NRIS​ Dit resulteert in een toename van de concentratie van de neurotransmitter serotonine en spanning hormoon adrenaline in de extracellulaire ruimte en in de synaptische spleet van de zenuwen betrokken, wat gelijk staat aan indirecte stimulatie van het sympathische zenuwstelsel​ In het geval van gevaar of andere stressfactor, het sympathieke zenuwstelsel zorgt er normaal gesproken voor spanning hormonen worden vrijgegeven en het metabolisme van het lichaam is ingesteld om op korte termijn mentale en fysieke topprestaties op te roepen voor vluchten of aanvallen. In de loop van de metabolische veranderingen op korte termijn treedt onder andere ook onderdrukking van de eetlust op. Vanwege een groot aantal schadelijke bijwerkingen, waarvan sommige levensbedreigend waren, adviseerde het Europees Geneesmiddelenbureau in januari 2010 dat drugs die sibutramine bevatten, worden niet langer goedgekeurd voor behandeling. Deze aanbeveling is sindsdien onderschreven door geïndustrialiseerde landen, die de goedkeuring voor sibutramine-bevattende geneesmiddelen zoals Reductil, Meridia en LiDa hebben ingetrokken.

Farmacologische werking

De verscheidenheid aan effecten die sibutramine heeft op verschillende weefsels, organen en het CZS, naast de remming van de eetlust, kan grotendeels worden verklaard door de indirecte stimulatie van adrenerge receptoren (adrenoceptoren). Als gevolg van de heropname remming van de neurotransmitters serotonine en noradrenaline, de toegenomen extracellulaire concentratie van de neurotransmitters leidt tot een overeenkomstig verhoogde bezetting en stimulatie van de receptoren. De adrenoceptoren stimuleerden aldus metabolische processen die vergelijkbaar zijn met die van "echte" sympathische excitatie. Dit betekent dat alle weefsels en organen worden geïnnerveerd door sympathiek zenuwen en presenterende adrenoceptoren worden beïnvloed. Dit geldt ook voor het CZS en bloedplaatjes, die ook adrenoceptoren op hun oppervlak dragen. De effecten op de psyche kunnen meestal als euforisch worden omschreven en zijn vergelijkbaar met die van bepaalde psychotrope geneesmiddelen​ Het algehele farmacologische effect van sibutramine kan worden omschreven als sympathicomimetisch. Naast andere ongewenste bijwerkingen waren het vooral de effecten op de cardiovasculair systeem, zoals hartritmestoornissen en hypertensie, evenals de sterke invloed op de psyche, die leidde tot de intrekking van de goedkeuring voor sibutramine-bevattende geneesmiddelen in 2010.

Medische toepassing en gebruik

De periode waarin het medicijn sibutramine een handelsvergunning had in Duitsland en andere Europese landen beslaat ongeveer 12 jaar, van 1999 tot 2010. Alleen in Italië werd het medicijn, na twee doden, officieel van de markt gehaald in 2002. Het gebruik van geneesmiddelen die sibutramine bevatten, was aan strikte regels onderworpen. Het medicijn zou uitsluitend worden voorgeschreven voor de ondersteunende behandeling van zwaarlijvigheid met een body mass index (BMI) van 30 of meer. Ondersteunend betekende in dit geval dat een bewezen dieet moet tegelijkertijd met een specifiek oefenprogramma worden gevolgd. Bovendien was de regel dat de behandeling van obesitas met sibutramine moest worden gestaakt als er na een behandelingsperiode van 5 maanden geen gewichtsverlies van ten minste 3% werd bereikt. De te behandelen zwaarlijvigheid kan genetische of verworven zwaarlijvigheid zijn. De medicijnen waren ook onderworpen aan strikte regels met betrekking tot contra-indicaties. In aanwezigheid van de volgende ziekten en medische aandoeningen, mag de behandeling met sibutramine-bevattende geneesmiddelen niet worden uitgevoerd: hart- en vaatziekten, lever en nier disfunctie, hyperthyreoïdie en glaucoma​ Om veiligheidsredenen mogen zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, evenals kinderen en adolescenten jonger dan 18 jaar, geen sibutramine gebruiken.

Risico's en bijwerkingen

Naast de soms levensbedreigende bijwerkingen die kunnen optreden tijdens de behandeling met sibutramine en waardoor medicijnen die dit actieve ingrediënt bevatten hun goedkeuring hebben verloren, zijn er nog een aantal andere schadelijke bijwerkingen waargenomen. Deze omvatten slaapstoornissen, constipatie, droog mond, hoofdpijn, brakenen gevoelloosheid. Bovendien zijn er ook nadelige bijwerkingen op psychologisch en neuraal gebied waargenomen. Tijdens de behandeling, slaperigheid, paresthesieën, smaak aandoeningen, huid huiduitslag, overmatig zweten (hyperhidrose), angst en slaperigheid overdag kunnen voorkomen. De effecten van sibutramine op de geest kunnen euforisch zijn en antidepressivum​ De effecten zijn vergelijkbaar met sommige antidepressiva, die ook SNRI's zijn. Sibutramine staat inmiddels ook op de lijst van verboden middelen.