De mondholte is een gedefinieerd anatomisch gedeelte van de hoofd De binnenoppervlakken van de lippen en wangen maken er deel van uit, evenals de tandvlees, tanden, voorste gehemelte, vloer van de mond en tong. De hele mondholte is bekleed met slijmvlies, bestaande uit zogenaamde meerlagige, niet-keratiniserende squameuze epitheel.
Wat is de mondholte?
De mondholte wordt gedefinieerd als het eerste deel van de mens spijsverteringskanaal. Als onderdeel van mond, de mondholte bevat relevante organen, tong en tanden, die verantwoordelijk zijn voor het verkleinen van ingenomen voedsel. Histologisch, het slijmvlies epitheel van de mondholte bestaat uit Merkel-cellen, Langerhans-cellen en melanocyten, zoals ze ook worden aangetroffen in de huid. Onder de epitheel van de mondholte is een laag weefsel, lamina propria, die in een papil-achtige mode. Bovendien heeft de lamina propria verklevingen met het periost van het gehemelte. De mondholte is een lichaamsopening voor voedselopname; de tong en tanden zorgen voor de initiële vorming en verkleining van de geleverde voedselcomponenten. Vorming, menging en verkleining resulteren in de zogenaamde voedselbolus. Terwijl hij zich nog in de mondholte bevindt, wordt deze voedselbolus gemengd met spijsvertering enzymen en stroperige afscheidingen die afkomstig zijn van de speekselklieren. De speekselklieren geven hun spijsverteringssappen rechtstreeks af in de mondholte via kleine uitscheidingskanalen. De mondholte is ook betrokken bij de processen van het maken van gezichtsuitdrukkingen, ademhaling en stemproductie. De hele mond is geen steriel deel van het lichaam, maar wordt gekoloniseerd door een groot aantal kiemen en micro-organismen. De totaliteit van allemaal kiemen gevonden in de mondholte wordt ook wel mondflora genoemd. Dit zijn overwegend onschadelijke saprofyten. De mondflora kan echter ook facultatief of obligaat pathogeen herbergen kiemen, die echter niet gevaarlijk zijn voor de vervoerder als de immuunsysteem is intact. Als er verschuivingen zijn in de fysiologische evenwicht in de mondholte, dan kunnen pathogene kiemen snel de overhand krijgen en verschillende ziekten veroorzaken, waaronder cariës, aften or ontsteking van de mondelinge slijmvlies.
Anatomie en structuur
De mondholte kan anatomisch worden verdeeld in 3 secties, de orale vestibule, de mondholte en de faryngeale fossa. De orale vestibule, vestibulum oris, is het gebied tussen de wangen en tanden. De belangrijkste mondholte, cavum oris proprium, wordt lateraal en anterieur begrensd door de zogenaamde alveolaire processen en de daarin gelegen tanden. De overgang van de mondholte naar het faryngeale gebied wordt de pharyngeale fossa, landengte faucium genoemd. De tong is aan de mondbodem bevestigd en beslaat het grootste deel van de mondholte. De mondbodem bevat de sublinguale klieren, glandulae sublingualis. Vanaf de alveolaire processen steken de rijen tanden van beide kaken ver in de mondholte uit en omringen de tong in de vorm van een hoefijzer. Het meerlagige, niet-gekeratiniseerde, plaveiselepitheel van de mondholte heeft een hoog regenererend vermogen. Defecten veroorzaakt door ontsteking of letsel kan dus binnen 4 tot 10 dagen worden hersteld zonder enige gevolgen. Echter, de hoge mitotische snelheid van de orale slijmvlies maakt het ook vatbaar voor celproliferatie, inclusief de ontwikkeling van kwaadaardige tumoren.
Functie en taken
De mondholte vervult verschillende functies, zoals het begin van de spijsverteringskanaalwordt de mondholte ook wel de hoofd darm. Dit komt omdat, strikt genomen, de spijsvertering direct in de mond begint onmiddellijk na voedselinname. Tanden houden een beet en malen en verpletteren het. Het mondslijmvlies bevat proprioceptoren en sensoren die dienen om voedsel te testen, ongeacht of het in vaste of vloeibare vorm wordt geleverd. Deze receptoren kunnen door hun fijne gevoeligheid razendsnel de temperatuur en consistentie van voedselcomponenten controleren. Smaak knoppen bevinden zich op het dak van de keel en in de keelholte, maar er zijn er vooral veel op het oppervlak van de tong. Deze receptoren kunnen een grove indeling maken in de 4 smaken zoet, zuur, zout en bitter. Bittere receptoren bevinden zich voornamelijk aan de achterkant van de tong, net voor de entree naar de keelholte. In nauwe samenwerking met het gevoel van geur smaak toppen vormen het menselijke smaakgevoel. Spraak- en geluidsvorming zijn ook belangrijke functies van de mondholte. Uiterlijk dient de mondholte ook om te communiceren met de omgeving via de mimische spieren.
Ziekten en kwalen
Een van de meest voorkomende klinische beelden van de mondholte met bijbehorende functionele beperkingen zijn ontstekingen van het mondslijmvlies, die kunnen worden veroorzaakt door een onbalans van de bacteriële flora. Arm mondhygiëne of onjuist mechanisch spanning, bijvoorbeeld vanwege een slechte pasvorm kunstgebit, kan promoten ontsteking van het tandvlees of mondslijmvlies. Ontstekingen, bijvoorbeeld in de vorm van pijnlijk aften van de mondholte, kan worden gemanifesteerd door pijn en roodheid van het mondslijmvlies en de tong, blaasjes of witachtige coatings, ulceratie en abcessen of brandend, verhoogde speekselvloed en slechte adem Ziekten van de mondholte, zoals hazenlip, kunnen ook aangeboren zijn. Dergelijke aangeboren afwijkingen kunnen tot op zekere hoogte operatief worden hersteld. Kwaadaardige gezwellen in het gebied van de mondholte worden vandaag nog steeds gevreesd, omdat ze in het begin nauwelijks ongemak veroorzaken. Als patiënten zich in tandartspraktijken of KNO-artsen melden vanwege witachtige, pijnloze veranderingen in het slijmvlies, zijn veel gevallen al vergevorderde tumorstadia. Het meest voorkomende type kwaadaardige tumor van de mondholte is de tong kanker en kanker van de sublinguale klier, ook bekend als mondbodemkanker. Vroegtijdige opsporing kan alleen worden bereikt door consistente specialistische beoordeling van de gehele mond- en keelholte als onderdeel van screeningonderzoeken. Alcohol en nicotine gebruik kan het risico op elk type mondholte aanzienlijk verhogen kanker.
