Villous bewegingen vinden plaats binnen de dunne darm. Vinger-vormige verhogingen van de slijmvlies bevinden zich daar. Dit worden villi genoemd.
Wat zijn slechte bewegingen?
Villous bewegingen vinden plaats in de dunne darm. Vinger-vormige verhogingen van de slijmvlies bevinden zich daar. Dit worden villi genoemd. De slijmvlies van de dunne darm (darmslijmvlies) lijnen de twaalfvingerige darm, jejunum en ileum. Het darmslijmvlies vormt geen glad oppervlak, maar ligt in plooien. Deze vouwen, tot een centimeter hoog, worden ook wel Kerck-ringvouwen of plicae circulares genoemd. Ze zijn gevormd uit slijmvlies en submucosa. De spierlaag van het slijmvlies is niet betrokken. Een ander typisch kenmerk van het slijmvlies van de dunne darm zijn de villi intestinales. Dit zijn vinger-vormige of bladvormige uitsteeksels van het slijmvlies, die opvallend zijn als verhogingen van 0.5 tot 1.5 millimeter hoog. Op deze plaatsen presenteert het slijmvlies zich met een enkellaags prismatisch epitheel In het midden van elke villus bevindt zich een zogenaamd chyle-vat en een netwerk van vele kleine bloed schepen (haarvaten). Lymfevloeistof stroomt door het chyle-vat. Bovendien trekken spiervezels in elke darmvlokken. Hierdoor kunnen de villi bewegen en vervormen. Tussen de villi bevinden zich de crypten van Lieberkühn, die talrijk scheiden enzymen De celpool van de cellen die op de villi zitten, draagt microvilli. Deze kleine cellen worden ook wel borstelcellen genoemd.
Functie en taak
Kerck-ringplooien, darmvlokken en microvilli dienen om het oppervlak van de dunne darm te vergroten. Met een totale lengte van zo'n drie tot zes meter zorgt het speciale oppervlak van de dunne darm voor een verbazingwekkend groot absorptie oppervlakte van 100 tot 240 m². Dat de villi in staat zijn tot onafhankelijke beweging kon in eerste instantie alleen worden geconcludeerd uit de histologie van de uitsteeksels. Elke villus heeft vezels van gladde spieren. Deze vezels doorkruisen de villi in de lengterichting. Uit deze waarnemingen concluderen pathologen in de 19e eeuw dat de villi moeten kunnen bewegen. Directe observatie van de villibeweging was echter pas in 1914 mogelijk. Hieruit bleek dat de villi individueel contracteren en geen gemeenschappelijk patroon volgen. Bij een hond ongeveer zes contracties per minuut per villus werden waargenomen in 1927. Het is interessant op te merken dat de villi korter worden, maar niet dikker. In plaats daarvan plooit het slijmvlies. Deze vormverandering suggereert dat tijdens deze contracties de inhoud van de villi wordt eruit geperst. De villi dienen om voedingsstoffen op te nemen zoals suiker, eiwit- of vetcomponenten. Het uitpersen van de inhoud van de villi vindt waarschijnlijk plaats in de lymfatische ruimtes van de submucosa. Afhankelijk van het darmgedeelte worden bij de mens 2000 tot 4000 villi per vierkante meter aangetroffen. Op basis van dit aantal is het mogelijk om de grote hoeveelheden voedingsstoffen te berekenen die dankzij de pompende villi-bewegingen kunnen worden opgenomen. De villi-bewegingen worden gecontroleerd door het parasympathische en ook het sympathieke zenuwstelsel Zwakke prikkels van de nervus vagus stimuleer de villi om te bewegen; wanneer de nervus vagus sterk wordt gestimuleerd, worden de villi slap en stoppen ze met bewegen. Daarnaast worden de villi ook gestimuleerd door hormonen Een hormoon dat de villusbeweging controleert, is villikinin.
Ziekten en aandoeningen
Bij veel darmziekten worden de villi aangetast. Een ziekte die veel villi beschadigt en vernietigt, is coeliakie ziekte. Het is een intolerantie voor gluten De getroffenen zijn overgevoelig voor gluten, een gluteneiwit dat in veel granen voorkomt. Voedsel met gluten veroorzaakt ernstige ontsteking van het darmslijmvlies bij patiënten. Grote delen van de darmepitheelcellen en dus ook de villi worden vernietigd. Villi-beweging is dus niet langer mogelijk. Voedingsstoffen kunnen maar heel slecht worden opgenomen en het meeste voedsel blijft onverteerd in de darm. Dit leidt tot gewichtsverlies, braken, diarree or verlies van eetlust. Vermoeidheid en Depressie kunnen ook symptomen zijn van coeliakie ziekte. Een vergelijkbare pathofysiologie en dus vergelijkbare symptomen worden gezien in tarwe allergie In geïndustrialiseerde landen wordt geschat dat de ziekte ongeveer één tot twee procent van de bevolking treft. Er is geen oorzakelijke behandeling. De enige optie voor de getroffenen is levenslang glutenvrij dieet Hierdoor kan het darmslijmvlies herstellen, de villi herbouwen en kunnen normaal bewegen. Dit is belangrijk omdat anders blijvende deficiëntieverschijnselen zouden ontstaan. Schade aan de villi en beperkte villous motiliteit is ook duidelijk met een tekort aan foliumzuur en vitamine B12. Een tekort aan vitamine B12 kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld, chronische gastritis (ontsteking van het maagslijmvlies) kan leiden tot een tekort aan intrinsieke factor. Zonder intrinsieke factor, vitamine B12 kan niet in de darm worden opgenomen. Te weinig inname of een gebrekkige kolonisatie van de darm kan ook een B12-tekort veroorzaken. Door een gebrek aan DNA-synthese, een tekort aan foliumzuur en B12 leidt tot bloedarmoede Voedselintoleranties komen ook vaak voor. Deze zouden het gevolg kunnen zijn van het ontbreken van een slechte beweging. Twee ziekten die verband houden met villous atrofie en immobiliteit van de intestinale villi zijn microvillous inclusion disease en tufting enteropathy. Microvillous inclusion disease (MVID) is aangeboren. Direct na de geboorte levensbedreigend diarree treedt op als gevolg van een slecht absorptievermogen van de darm. Er is een risico van uitdroging Getroffen kinderen moeten vaak kort na de geboorte een dunne darmtransplantatie ondergaan. Tufting-enteropathie is ook aangeboren. Het manifesteert zich ook als ernstig diarree, en ook hier, dunne darm transplantatie kan nauwelijks worden vermeden.
