Het scharniergewricht is een vorm van het echte gewricht dat eenassige beweging mogelijk maakt. Een cilindrische verbinding hoofd grijpt in op een mof die de vorm heeft van een hol cilindersegment. Ziekten van scharnier gewrichten kan overeenkomen met osteoartritis, onder andere voorwaarden.
Wat is het scharniergewricht?
Waar botten ontmoeten elkaar in het lichaam, ze vormen vaak een gewricht. Deze gezamenlijke verbindingen tussen twee of meer botten het vermogen creëren om langs ten minste één bewegingsas te bewegen, waarbij ten minste twee verschillende soorten beweging mogelijk zijn. Het menselijk lichaam heeft waar en onwaar gewrichten De waarheid gewrichten hebben een gezamenlijke ruimte tussen de botten die voldoen aan. Het zogenaamde scharniergewricht is een vormvariant van echte gewrichten, die wordt gekenmerkt door een rolvormige verbinding hoofd en het bijbehorende stopcontact. Scharniergewrichten werken, net als de meeste andere soorten gewrichten, volgens het hand-in-handschoen- of sleutel-in-slot-principe. Dit betekent dat het cilindrische stanguiteinde net zo nauwkeurig in de houder rust als bij een sleutel in een slot of een hand in een handschoen. Hiertoe heeft de scharniermof de vorm van een hol cilindersegment. Scharniergewrichten behoren tot de eenassige gewrichten en realiseren zo twee bewegingen. De bekendste voorbeelden van scharniergewrichten zijn de interfinger gewrichten en het ellebooggewricht.
Anatomie en structuur
Anatomisch gezien heeft een echt gewricht een andere structuur dan een nepgewricht. Het draagt een opening tussen de botten die elkaar ontmoeten, de zogenaamde gewrichtsruimte. De gewrichtsvlakken zijn bedekt met kraakbeen en rust in wat wordt genoemd gezamenlijke capsule, die slap tegen zijn elementen ligt. De gezamenlijke capsule bestaat uit een binnenste gedeelte van epitheel bindweefsel verbanden en een buitenste gedeelte van strak bindweefsel. Om het buitenste kapselmembraan te ondersteunen, zijn echte gewrichten uitgerust met kapsel- en gewrichtsbanden. De gezamenlijke capsule bevat ook de stroperige synoviale vloeistof, ook bekend als synovium. De gewrichtsholte wordt zonder gaten omsloten door het gewrichtskapsel. Scharniergewrichten verschillen anatomisch van andere vormvarianten van het echte gewricht. Ze bestaan uit een cilindrische condylus en een complementaire koker waarin de condylus nauwsluitend past. Omwille van de nauwkeurigheid van de passing werkt de mof als het segment van een holle cilinder. Het scharniergewricht wordt meestal ook gestabiliseerd door strak gespannen collaterale ligamenten. Bovendien dragen veel scharnierverbindingen extra geleidingsnokken en geleidegroeven in hun gewricht kraakbeen.
Functie en taken
De functies van gewrichten in het menselijk lichaam zijn talrijk en gevarieerd. Gewrichten verbinden botten met elkaar en hebben zo een stabiliserende functie. Bovendien zijn ze ook onvervangbaar voor het vermogen om te bewegen. In scharniergewrichten komt het stabiliserende segment voornamelijk overeen met de strakke collaterale ligamenten. De stabiliserende functie overtreft de bewegingsfunctie in scharniergewrichten. Dit betekent dat dit type gewricht een gewricht is met een zeer beperkt bewegingspotentieel dat alleen langs een enkele as kan bewegen. Dit onderscheidt ze bijvoorbeeld van kogelgewrichten, waarvan wordt gezegd dat ze een onbeperkt bewegingspotentieel in de ruimte hebben. Scharnierende gewrichten hebben slechts twee bewegingsvormen om hun ene as. Deze vormen van beweging zijn flexie en extensie. In de geneeskunde verwijst dit naar de flexie en extensie van ledematen of vinger gewrichten. Samen met het rol-, wiel- of scharniergewricht wordt ook het scharniergewricht tot de cilindrische gewrichten gerekend, waarvan het gemeenschappelijke kenmerk het eenassige bewegingsvermogen is. Alle scharnierverbindingen kunnen niet opzij worden bewogen. Ze laten ook geen rotatiebewegingen toe, maar kunnen alleen lineair worden uitgerekt of gebogen. Dit geldt voor de vinger gewrichten, met uitzondering van de basisgewrichten, net als bij het ellebooggewricht. Ondanks deze beperking van de bewegingsvrijheid voldoen scharniergewrichten aan de functionele eisen van het menselijk lichaam.
Ziekten
Scharniergewrichten kunnen worden aangetast door verschillende ziekten die hun functie aantasten. Het ellebooggewricht wordt bijvoorbeeld vaak ziek als gevolg van onjuiste spanningen en overbelastingen, en veroorzaakt in deze context meer of minder ernstige pijnWanneer het gewricht niet correct wordt belast, kunnen aandoeningen zoals tennis elleboog, ulnaire groefsyndroom of golferelleboog ontwikkelen. Ulnaire groefsyndroom komt overeen met drukschade aan de ellepijpzenuw, die dicht bij het ellebooggewricht loopt. Sensorische stoornissen van de arm zijn symptomatisch voor het syndroom. Epicondylitis of tennis elleboog, aan de andere kant, komt overeen met een irritatie voorwaarde of pezen betrokken bij het gewricht, wat meestal het resultaat is van eenzijdig spanning Elleboogdysplasie kan ook scharniergewrichtsaandoeningen veroorzaken. Bij dysplasie zijn de botten vervormd. Hierdoor passen de botten van een scharniergewricht die samenkomen niet meer perfect in elkaar. Dysplasie van de botten die betrokken zijn bij het elleboogscharniergewricht is een relatief veel voorkomend verschijnsel dat overeenkomt met een ontwikkelingsstoornis van het ellebooggewricht. Bij de mens komt de aandoening minder vaak voor dan bij andere zoogdieren, zoals grote hondenrassen. Elleboogdislocaties komen veel vaker voor bij mensen. Na dislocaties van de schouder zijn ontwrichte ellebogen zelfs de meest voorkomende dislocatie van de grote gewrichten. In de meeste gevallen wordt het fenomeen geassocieerd met scheuren van de collaterale ligamenten of gaat het gepaard met fracturen zoals de radiale hoofd breuk of een epicondyle traan. Omdat de elleboog extreem blootgesteld is, wordt deze vaak getroffen door breuken tijdens een val. Tijdens een val werken grote krachten op het ellebooggewricht, waardoor niet alleen de botten maar ook het gewricht zelf worden aangetast breuk als onderdeel van een verkleinde breuk. Bij de scharniergewrichten van de vingers, osteoartritis is een van de belangrijkste ziekten. Deze degeneratieve ziekte houdt vaak verband met een verkeerde uitlijning en overbelasting, en breekt beetje bij beetje de kraakbeen van de gezamenlijke oppervlakken. Dit resulteert in pijn dat is aanvankelijk geconcentreerd in dragende situaties en breidt zich later uit naar perioden waarin het gewricht in rust is.
