Episodische geheugen is wat mensen maakt tot de persoon die ze zijn. Storingen en volledig falen hiervan geheugen functie hebben ingrijpende gevolgen voor de manier waarop mensen omgaan met hun persoonlijke dagelijkse leven.
Wat is episodisch geheugen?
Episodische geheugen heeft een identiteitsvormend effect, aangezien het individu alleen door zijn functioneren de persoonlijkheid wordt die hij of zij is. Het is gelokaliseerd in het hippocampus, onder andere in geel weergegeven. Episodisch geheugen behoort tot het zogenaamde declaratieve langetermijngeheugen. Het is gelokaliseerd in het hippocampus, temporale en frontale kwabben. Alle individuele ervaringen en situaties worden erin opgeslagen. Met behulp van een episodisch geheugen kan een persoon dus naar het individuele verleden reizen en zijn toekomst plannen. Alle gebeurtenissen die de persoon in de loop van zijn leven maakt, worden daar in hun exacte situationele context opgeslagen en kunnen - als er geen sprake is van aantasting van het episodische geheugen - in deze vorm worden teruggehaald. Op oudere leeftijd neemt het vermogen om persoonlijke ervaringen te onthouden voortdurend af. Om optimaal te kunnen functioneren, heeft het episodisch geheugen informatie uit het semantisch geheugen nodig. Daar worden algemene kennis, feitelijke kennis en algemene ervaringen opgeslagen. Kenmerkend voor het functioneren van het episodische geheugen is dat de meeste neuronale verbindingen maar voor een korte tijd tot stand komen, tenzij de persoon ze kan associëren met persoonlijke ervaringen en ervaringen uit zijn verleden. De herinnering aan gebeurtenissen uit het verleden wordt meestal geactiveerd door belangrijke prikkels uit de persoonlijke omgeving (muziek, geuren, bepaalde mensen, enz.) Of vanuit het individu (emoties). De inhoud die is opgeslagen in het episodisch geheugen, wordt gesorteerd op valentie door de gevoelens van de betrokken persoon. Hoe beter de algemene geheugenprestaties, hoe meer informatie er ook uit het episodische geheugen kan worden opgehaald.
Functie en taak
Episodisch geheugen heeft een identiteitsvormend effect, aangezien het individu pas de persoonlijkheid wordt die hij of zij is door zijn functioneren. Daarom wordt het ook wel autobiografisch geheugen genoemd. Met behulp van de persoonlijke ervaringen en avonturen die in het zelf zijn opgeslagen, kan het individu huidige ervaringen evalueren en classificeren. Het geheugen dat in het episodische geheugen is opgeslagen, heeft dus ook een gedragsveranderend effect: als de gebeurtenis negatief wordt beoordeeld, trekt de betrokkene er andere consequenties uit dan wanneer hij of zij deze positief beoordeelt. Herinneringen aan slechte ervaringen zorgen er bijvoorbeeld voor dat situaties worden vermeden die lijken op wat er oorspronkelijk werd meegemaakt. De persoon “leert” van ervaringen uit het verleden. Persoonlijke ervaringen uit vroegere tijden stellen het individu ook in staat zich bepaalde ervaringen in de toekomst voor te stellen en plannen te maken voor de toekomst. Situaties in het verleden die een positieve bijklank hebben, worden later altijd positief bekeken: een muziekstuk dat aan een gelukkige ervaring was gekoppeld, zal over 20 jaar nog steeds vergelijkbare gevoelens van geluk oproepen. Het kan daarom een extra motiverend en stemmingsverhogend effect hebben. Bovendien helpt het episodisch geheugen om dingen te onthouden die zijn vergeten of verloren zijn gegaan. Door terug te gaan naar de relevante situatie waarin de persoon het voorwerp is kwijtgeraakt, vindt hij of zij het meestal weer terug (bijvoorbeeld de verloren portemonnee die wordt teruggevonden bij het teruggaan naar de winkel). Objectieve inhoud die van belang is voor het individu, die kan worden gekoppeld aan zijn eigen ervaringen, wordt ook opgeslagen in het autobiografisch geheugen: een lezer kan zich over vele jaren nog steeds boekinhoud herinneren die voor hem interessant is als hij de situatie visualiseert waarin hij las het boek destijds. Episodisch geheugen kan ook een sociale bindingsfunctie hebben. Persoonlijke herinneringen kunnen met anderen worden gedeeld en zo menselijke relaties versterken, die op hun beurt als positieve ervaring in het autobiografische geheugen worden gedeponeerd. De tegenovergestelde ervaring is natuurlijk ook mogelijk.
Ziekten en kwalen
Episodisch geheugen kan, net als andere geheugenfuncties, worden beïnvloed door ongelukken, ziekte, psychologische belasting, spanning, en het verouderingsproces. Mensen met een slecht geheugen kunnen onvoldoende gebruik maken van de inhoud die is opgeslagen in het autobiografisch geheugen. De huidige ervaring is niet, onjuist of onvoldoende verbonden met de overeenkomstige ervaringen uit het verleden. Concentratie stoornissen hebben ook een nadelig effect op het episodisch geheugen. Hetzelfde geldt voor hersenen-organische aandoeningen die de hippocampus, bijvoorbeeld. Kenmerkend voor dit type geheugenstoornis is dat het semantische geheugen perfect functioneert, maar het episodische geheugen niet meer functioneert. Nieuwe ervaringen kunnen niet langer worden geassocieerd met eerder gemaakte ervaringen en kunnen permanent worden opgeslagen. In gedeeltelijke retrograde geheugenverlies, de inhoud die dicht bij de tijd van de hersenen schade wordt bij voorkeur vergeten. Als global geheugenverlies aanwezig is, wordt ook persoonlijke informatie van lange tijd beïnvloed. Actuele gebeurtenissen en belangrijke ervaringen kunnen dan niet meer in het episodisch geheugen worden opgeslagen. Voorbijgaande globaal geheugenverlies (TGA) is meestal beperkt tot een duur van één tot 24 uur. Het wordt veroorzaakt door extreem mentaal of fysiek spanning De getroffen persoon heeft geen oriëntatie in ruimte en tijd. Bij psychogeen geheugenverlies is slechts één specifieke gebeurtenis in het verleden van het individu niet langer toegankelijk. Het wordt meestal veroorzaakt door een psychologisch trauma dat de zeer stressvolle ervaring onderdrukt. Aantasting van het autobiografisch geheugen kan worden veroorzaakt door craniocerebrale trauma, spanning, epileptische aanvallen, encefalitis, hersenvliesontsteking, hersenen tumoren, migraine, beroerte, dementie, Alzheimer ziekte, vergiftiging, circulatiestoornissen in de hersenen, psychologisch trauma, psychotrope geneesmiddelen en alcohol misbruik. Ze worden behandeld door eerst de onderliggende ziekte te elimineren. Dit kan gedaan worden met behulp van medicatie, psychotherapie, ontspanning opdrachten (autogene training, yoga, progressieve spier ontspanning) en speciaal geheugentraining Het lichaam veranderen in een alkaline dieet kan ook een positief effect hebben op het episodische geheugen.
