De duim is het meest mobiel vinger van de menselijke hand en onvervangbaar voor grijpbewegingen. De duim haalt zijn mobiliteit voornamelijk uit de duim zadelgewricht, die dicht bij een kogelgewricht zit. Pijn op dit gebied is een van de meest voorkomende vanwege osteoartritis.
Wat is de duim?
De duim is de kortste en ook de eerste vinger aan de radiale kant van de hand. Onder de vingers krijgt het een speciale positie omdat het tegenover de andere vingers kan worden geplaatst en uit slechts twee bestaat botten De beweeglijkheid van de duim overtreft de beweeglijkheid van alle andere vingers, die uit drie zijn opgebouwd botten elk. Waarom de duim, in tegenstelling tot de andere vier vingers van de hand, slechts twee vingerkootjes bevat, is nog niet definitief verklaard. De duim dankt zijn flexibiliteit aan zijn anatomie met twee scharnieren. Het speelt vooral een rol bij grijpbewegingen. De hersenen het gebied dat aan de duim is toegewezen, is veel meer uitgesproken dan het gebied dat aan de andere vingers is toegewezen. De term duim komt uit het Germaans en betekent oorspronkelijk zoiets als "de sterke" of "de dikke".
Anatomie en structuur
De duim bestaat uit de falanx proximalis en de falanx distalis. De falanx proximalis daarentegen bevindt zich nabij het lichaam. De duim zadelgewricht (Articulatio carpometacarpalis pollicis) en het metacarpofalangeale gewricht van de duim (Articulatio metacarpophalangealis pollicis) geven de vinger zijn grootste mobiliteit. De duim zadelgewricht ligt in een pezige omhulsel bindweefsel en wordt in zijn werk door velen gesteund en gestabiliseerd pezen, spieren en ligamenten. De beschermende omhulling van bindweefsel beschermt de schepen en zenuwen van het zadelgewricht door letsel tijdens onderarm spiercontractie. De duimspieren bestaan uit talrijke spieren, zoals de extensor pollicis brevis-spier, de pollicis longus-spier en de abductor pollicis longus-spier, die actief zijn als extensoren van de duim. Als flexoren zijn de flexor pollicis brevis-spier, de flexor pollicis longus-spier, de abductor pollicis brevis-spier, de opponens pollicis-spier en de adductor pollicis-spier geassocieerd met het duimgewricht.
Functie en taken
De taken van de duim vloeien voornamelijk voort uit zijn vermogen om zich tegen de andere vingers van de betreffende hand te verzetten. De duim is hiertoe vooral in staat dankzij het duimzadelgewricht, dat de grijpfunctie van de hand optimaliseert. Het duimzadelgewricht bevindt zich tussen het grote veelhoekige bot en het middenhandsbeentje en heeft naar binnen hellende en naar buiten hellende delen. Hierdoor kan de botten van de duim om zowel heen en weer als heen en weer te bewegen. Zelfs rotaties zijn in beperkte mate mogelijk voor de duim. Het duimzadelgewricht heeft overeenkomsten met uw kogelgewricht doordat het op twee assen kan bewegen. In tegenstelling tot de andere vingers kan de duim door deze anatomische kenmerken vooral tegendruk uitoefenen op de rest van de vingers. Hierdoor kan de hand stevig worden vastgepakt. De geprononceerde musculatuur in de bal van de duim maakt verschillende grijpbewegingen mogelijk sterkte De duimspieren worden ook wel thenar-spieren genoemd en komen overeen met vier verschillende spieren die zich hechten aan het carpale bot en de bal van de duim vormen. Grijpbewegingen zijn alledaagse bewegingen waar mensen moeilijk zonder kunnen. We reiken enkele tientallen keren per dag naar bepaalde objecten. Zonder duim zou het slechts in beperkte mate mogelijk zijn voorwerpen vast te pakken, vast te houden en stevig van A naar B te bewegen. Hoe doorslaggevend de stevige grip voor de mens is, blijkt uit uitdrukkingen als "alles onder controle". De duim heeft er ook talloze idiomen van gemaakt vanwege zijn cruciale functies in het dagelijks leven, zoals de uitdrukking "pi maal duim".
Ziekten
Pijn in de duim komt vaak voor en kan verschillende oorzaken hebben. Bij rhizartrose bijvoorbeeld lastafhankelijk pijn treedt op tussen de duim en pols Dit duimzadelgewricht artrose is een van de meest voorkomende oorzaken van pijn in dit gebied en, als een degeneratieve voorwaarde, treft vooral oudere mensen. Vanwege de vele pezen bij de duim, pees schede ontsteking is ook een veel voorkomend ziektebeeld. Speciale vormen van dergelijke ontstekingen zijn de duim van de huisvrouw en de klikduim, die beide ontstaan door overmatig gebruik. Soms is duimpijn ook het symptoom van een ganglion, dwz hyperfalie, die zich meestal aan de extensorzijde van de duim bevindt. In zeldzame gevallen bevinden de bovenbeenderen zich op de flexor-breedtegraad van de duim, waar ze meestal kleiner zijn. Een boven-been kan onder bepaalde omstandigheden uitgroeien tot een bijtende duim. Duimblessures door overmatig gebruik kunnen ook verantwoordelijk zijn voor duimpijn, zoals in het geval van ski duim, waar sprake is van een breuk van het collaterale ligament. De duim kan ook worden beïnvloed door aandoeningen zoals jicht en artritis. in artritispijn gaat meestal gepaard met zwelling, die reactief, infectieus of chronisch kan zijn. Necrose en botcysten zijn even goed denkbaar in de duim, maar komen veel minder vaak voor dan overbelasting, osteoartritis, of jichtige manifestaties. Duimpijn beperkt vaak de mobiliteit van de duim. Dit kan patiënten ernstig beperken vanwege de cruciale functies van de duim in het dagelijks leven, waardoor de kwaliteit van leven afneemt. De meeste ziekten van de duim hebben een goede prognose. Echter, artritis, osteoartritis en jicht suggereren langdurig ongemak dat mogelijk moet worden behandeld met pijnstillers.
