Veel mensen lijden aan constante vermoeidheid, of zijn altijd moe. De oorzaken van dit fenomeen zijn zeer divers en kunnen vaak worden verklaard door gebrek aan slaap of overwerk. Chronische vermoeidheid is erg vermoeiend voor de getroffenen, omdat het hun prestaties in het dagelijks leven en op het werk aanzienlijk beperkt.
De reserves worden opgebruikt en leiden al snel tot mentale en fysieke overbelasting. Blijvende vermoeidheid kan daarom ook de basis worden voor ziekten, omdat getroffenen zich minder goed kunnen verdedigen. Om deze reden moet een opvallende prestatiedaling bij aanhoudende vermoeidheid zeker worden opgehelderd. Afgezien van relatief onschuldige oorzaken, die er meestal achter zitten, kunnen onder bepaalde omstandigheden ook ernstiger redenen worden overwogen.
Oorzaken
De oorzaken van aanhoudende dag vermoeidheid zijn veelvoudig. De meest voorkomende zijn oorzaken die het dag-nachtritme rechtstreeks beïnvloeden, zoals slaapgebrek, constant vroeg opstaan in verband met zware lichamelijke of geestelijke activiteit of nachtelijke slaapproblemen. Zelfs als de dagelijkse routine vaak wordt gewijzigd en niet een constante regelmaat volgt, kan verhoogde vermoeidheid het gevolg zijn en ertoe leiden dat u altijd moe bent.
Het lichaam kan zich dan moeilijk aanpassen aan het veranderende dagelijkse ritme. Over het algemeen kan vermoeidheid worden gezien als een waarschuwingssignaal van het lichaam dat er iets ontbreekt. Veel lichamelijke, maar ook psychische klachten leiden tot vermoeidheidsverschijnselen.
In deze situaties heeft het lichaam veel energie nodig om met deze problemen om te gaan. Deze energie ontbreekt dan voor alledaagse situaties, wat de betrokkene opmerkt bij vroege en aanhoudende vermoeidheid. Daarnaast kan een permanente vermoeidheid ook een teken zijn van een serotonine tekort.
Omdat de oorzaken van vermoeidheid zo divers zijn, is het niet altijd gemakkelijk om snel de individuele oorzaak te vinden. De volgende oorzaken kunnen mogelijk worden overwogen. Naast de hierboven genoemde, zijn er verschillende andere mogelijke oorzaken waarom u altijd moe bent.
Deze dienen in elk individueel geval van patiënt tot patiënt te worden verduidelijkt.
- Levensomstandigheden: slaapgebrek, stress, overmatige of onvoldoende eisen, gebrek aan lichaamsbeweging, gebrek aan vocht, overgewicht of ondergewicht, vetrijke maaltijden (vooral voor het slapen gaan), diëten, sterk zonlicht, groeifasen (kinderen), cyclus- gerelateerde vermoeidheid bij vrouwen, zwangerschap, menopauze, psychologische stress (zorgen)
- Organische oorzaken: verschillende infectieziekten (waaronder bijvoorbeeld Pfeiffer-klierkoorts veroorzaakt door het Epstein-Barr-virus), bloedarmoede, hartaandoeningen, longaandoeningen, hormonale onevenwichtigheden (bijvoorbeeld schildklier-, bijschildklier- of bijnierschorsaandoeningen), diabetes mellitus, auto-immuunziekten, lever-, nier- of gastro-intestinale aandoeningen, kwaadaardige ziekten (tumoren) of nachtelijke ademhalingsproblemen
- Geestesziekte: depressie, burn-outsyndroom, angststoornissen, eetstoornissen, dementie, alcoholmisbruik, de ziekte van Parkinson, multiple sclerose en nog veel meer
- medicatie: Slaappillen, psychotrope geneesmiddelen, bloed druk medicatie, migraine medicatie, antidepressiva, medicatie tegen allergieën (bijv. antihistaminica), diverse pijnstillers, chemotherapeutica
Mensen die last hebben van vermoeidheid overdag, voelen ofwel onmiddellijk na het ontwaken of vroeg op de dag een prestatieknik. Dit resulteert in een gebrek aan drive, de oogleden worden zwaar en vallen herhaaldelijk.
De getroffenen zijn aanzienlijk minder veerkrachtig, reageren snel met irritatie en hebben de neiging om emotionele uitbarstingen te krijgen. In een stressvolle levensfase, overdag vermoeidheid hoeft niet altijd een zorg te zijn voorwaarde. In zulke tijden is het lichaam vaak uitgeput en heeft het meer slaap en afwisseling nodig, wat zich kan uiten in frequente vermoeidheid.
Als deze periode voorbij is, is de vermoeidheid zou ook weer moeten verdwijnen. Een mogelijk alarmsignaal is wanneer de vermoeidheidsfase niet wordt gevolgd door een actieve, wakkere fase; de betrokkene is dus nog steeds constant moe, hoewel er geen duidelijke reden voor is. Het valt ook op als de vermoeidheid niet verbetert na slaap, lichamelijke activiteit of herstelfasen, als de vermoeidheid veel uitgesprokener en langduriger is dan normaal, of als het plotseling optreedt zonder dat de betrokkene zich vooraf al te veel heeft ingespannen.
Vooral als er nog andere symptomen aan de vermoeidheid worden toegevoegd, moet een medisch onderzoek worden uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld misselijkheid en braken, algemene malaise, koortszwaar nachtelijk zweten, onbedoeld gewichtsverlies, pijnduizeligheid, kortademigheid, depressieve stemmingen en geheugen problemen. Over het algemeen moet de oorzaak van vermoeidheid worden onderzocht als dit merkbaar interfereert met het dagelijks leven en leidt tot een merkbare vermindering van de prestaties. Omdat de oorzaken van aanhoudende vermoeidheid zeer divers kunnen zijn, moet de arts eerst een overzicht krijgen van de leefomstandigheden van de patiënt.
Een gedetailleerd gesprek aan het begin van de diagnose maakt daarom deel uit van het proces. Voor de arts is het interessant om te weten hoe lang de vermoeidheid bestaat, op welke momenten deze optreedt en hoe lang deze duurt. Het is ook belangrijk om te weten of het ongepast lijkt dat u altijd moe bent, dwz of het zich voordoet na activiteiten die niet echt als bijzonder inspannend werden ervaren, of dat het zelfs 's morgens vroeg na het ontwaken begint.
Factoren die vermoeidheid verhogen of verbeteren, kunnen ook interessant zijn voor de arts. Vermoeidheidstoestanden die niet verbeteren na slaap of rust, zijn waarschijnlijk een reden tot bezorgdheid. De arts zal tenslotte ook vragen naar gewoontes, bijvoorbeeld het slaap-waakritme en de slaapkwaliteit, of er moeilijkheden zijn bij het in slaap vallen of doorslapen, of het nu nachtelijk is. ademhaling stopt of snurken is opgemerkt.
Het is ook interessant om te weten of de betrokkene voldoende sport, is aangekomen of afgevallen, hoe hij eet, of hij rookt of vaak alcohol drinkt. Om psychologische factoren te verduidelijken, zal de arts ook vragen stellen over problemen in het privé- en beroepsleven. Bevindt de betrokkene zich in een uitzonderlijke stresssituatie?
Heeft hij vaak stemmingswisselingen, twijfel aan jezelf of een depressieve bui? Met betrekking tot het beroepsleven kan het ook belangrijk zijn om te weten of de patiënt wordt blootgesteld aan chemicaliën of andere schadelijke stoffen. Deze kunnen onder bepaalde omstandigheden van invloed zijn volksgezondheid en dus de oorzaak zijn van vermoeidheid.
Op dezelfde manier is het essentieel om te weten welke medicatie de patiënt gebruikt en of hij of zij naast vermoeidheid nog andere symptomen heeft opgemerkt. Na het verduidelijken van de basisinformatie over de leefomstandigheden van de patiënt en de mate van vermoeidheid, kan de arts verschillende onderzoeken en tests uitvoeren om de vermoeidheid nauwkeuriger op te helderen. Wellicht heeft hij door het gesprek al een idee van de richting waarin hij verder onderzoek moet doen, zodat de daaropvolgende diagnostische tests specifieker kunnen worden gebruikt.
Na een generaal fysiek onderzoekis de volgende stap vaak een verwijzing naar een specialist. Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak kiest de huisarts deze arts. Mogelijke specialisten die de aanhoudende vermoeidheid van de patiënt kunnen opvangen zijn neurologen (bij een vermoedelijke diagnose van zenuwgerelateerde vermoeidheid), cardiologen (bij een vermoeden van hart- ziekte), diabetologen (in geval van verdenking suikerziekte), endocrinologen (in geval van vermoedelijke hormonale oorzaak van vermoeidheid), psychologen of psychiaters (in geval van vermoedelijke psychologische oorzaak).
Ook andere specialisten kunnen worden geraadpleegd. Deze specialisten kunnen dan, afhankelijk van hun vakgebied, gericht onderzoeken wat de achterliggende reden zou kunnen zijn waarom u altijd moe bent. Er kan bijvoorbeeld een (stress) ECG worden geschreven, de bloed kan worden onderzocht op verschillende stofwisselingsstoornissen, een MRI of computertomografie kan worden gedaan of een ultrageluid onderzoek van verschillende organen kan worden uitgevoerd. Door de verschillende onderzoeksmaatregelen kan de oorzaak van de altijd aanwezige vermoeidheid in veel gevallen snel worden vastgesteld.
Alle artikelen in deze serie:
