Warfarine: effecten, gebruik en risico's

Warfarine is een medisch middel met anticoagulerende eigenschappen. Het wordt voornamelijk in de VS gebruikt voor de behandeling van trombose. In Europa, fenprocoumon, een medicijn van dezelfde klasse van actieve ingrediënten, wordt meestal voor dit doel gebruikt.

Wat is warfarine?

Warfarine is een medisch middel met anticoagulerende eigenschappen. Het wordt gebruikt om te behandelen trombose. Warfarine behoort tot de klasse van coumarine stoffen. Coumarines komen bijvoorbeeld voor in verschillende weideplanten. Ontdekt werd dat onjuiste opslag van hooi tijdens kuilvoer bij veel grazende dieren tot niet te stoppen bloeden leidde. Deze bloeding is te wijten aan de werking van dicoumarol, dat wordt gevormd door schimmelaanval van het hooi. Op basis van dit feit werd de nieuw ontdekte stof onderzocht op de mogelijkheid van medisch gebruik bij de behandeling van trombose​ Drie derivaten van dicoumarol waren van belang, die in medisch gebruik kwamen als anticoagulantia onder de namen warfarine, fenprocoumon en tromexan. Eerder werd warfarine gebruikt als rattengif. Nadat de ratten het gif met voedsel hadden ingenomen, stierven ze aan interne bloedingen, die met enige vertraging optraden.

Farmacologische werking

Coumarines remmen bloed stolling via een indirecte route. Ze werken als een tegengif (antitoxine) voor vitamine K​ Dit onder andere vitamine regelt de vorming van verschillende bloed-stollingsfactoren die van kracht worden, bijvoorbeeld wanneer bloed uit de bloedbaan lekt wonden​ Coumarines, zoals warfarine, interfereren met het werkingsmechanisme van vitamine K en zo de vorming van nieuw te voorkomen bloed stollingsfactoren. Het effect wordt echter vertraagd omdat stollingsfactoren nog steeds aanwezig zijn en slechts langzaam worden afgebroken. Nadat de behandeling met warfarine of andere coumarinederivaten is stopgezet, duurt het nog even voordat de normale behandeling optreedt concentratie van bloedstollingsfactoren om weer aanwezig te zijn. Deze tijd wordt bepaald door de halfwaardetijd van de afbraak van de overeenkomstige coumarines. In deze context heeft warfarine een halfwaardetijd van 2 dagen, terwijl fenprocoumon heeft een halfwaardetijd van 10-14 dagen. Dit betekent dat als warfarine na 2 dagen wordt gebruikt en als fenprocoumon na 10-14 dagen wordt gebruikt, de normale bloedstolling zal hervatten. Als een snelle normalisatie van de bloedstolling nodig is, misschien omdat er een spoedoperatie aan de gang is, vitamine K moet worden toegediend als tegengif voor de coumarines. Vanwege de kortere halfwaardetijd van warfarine, zou het gebruik ervan als anticoagulans geschikter zijn dan het gebruik van fenprocoumon.

Medische toepassing en gebruik

Het gebruik van warfarine of andere coumarines wordt noodzakelijk bij ernstige cardiovasculaire aandoeningen waar zorg voor bestaat bloedprop vorming. Dit wordt gedaan om bestaande trombose op te lossen om het optreden van een mogelijke trombose te voorkomen embolie​ Dergelijke bloedstolsels kunnen leiden naar hart- aanvallen, beroertes of longembolieën. Profylactisch wordt warfarine gebruikt in het geval van aanstaande operaties of langdurige bedlegerigheid, om hier de vorming van trombi en bloedstolsels te voorkomen. Er zijn ook aandoeningen die een snelle behandeling met warfarine of andere coumarinederivaten vereisen, zoals boezemfibrilleren. Dit is een hartritmestoornissen met een bijzonder hoog risico op embolie​ Bij bestaande trombose, vooral in de benen, is antistolling (oplossen van de trombi) bedoeld om herhaling van de trombose te voorkomen. In zeldzame gevallen is een levenslange behandeling met coumarines nodig, bijvoorbeeld bij herhaalde trombose of aangeboren stollingsstoornissen. Tijdens de behandeling met warfarine is het essentieel om ervoor te zorgen dat er zo weinig mogelijk is vitamine K wordt mogelijk opgenomen door de dieet​ Zoals eerder gezegd, vitamine K werkt als een tegengif voor warfarine en zou de effectiviteit ervan neutraliseren.

Risico's en bijwerkingen

Warfarine mag niet worden gebruikt bij aandoeningen met een verhoogde neiging tot bloeden, zoals maagbloeding, na een operatie, of in lever or nier aandoeningen. Als bijwerking van de behandeling met warfarine, bloeding, hepatitis, geelzucht, afname van botdichtheid of verhoogd haaruitval kan gebeuren. Opgemerkt moet worden dat iedereen anders reageert op warfarine, wat tot uiting komt in het verschil concentratie bereik waarin het anticoagulerende effect zich ontvouwt. de werkingsgrenzen zijn erg smal, waarbij a concentratie dat is iets te laag kan leiden tot ineffectiviteit en een iets te hoge concentratie kan onder bepaalde omstandigheden tot ernstige bloedingen leiden. De werkingsgrenzen zijn afhankelijk van genetische aandoeningen en de hoeveelheid vitamine K in de dieet.