Alle waarnemingen vanuit het eigen lichaam worden samengevat als introceptie. Introceptie reguleert het eigen welzijn en omvat de proprioceptie van het bewegingsapparaat en het houdingsapparaat, evenals de visceroceptie van de interne organen Overmatige introceptie kan worden geactiveerd Angst stoornissen.
Wat is introceptie?
Interoceptie werkt met gespecialiseerde sensorische cellen en geeft de verkregen informatie door aan de centrale zenuwstelsel Menselijke percepties hebben twee verschillende bronnen van stimuli. Exteroceptie in de geneeskunde is de perceptie van prikkels uit de omgeving. De externe stimuli worden opgevangen door prikkel-gespecialiseerde sensorische cellen, verwerkt tot bio-elektrische excitatie en getransporteerd naar de centrale zenuwstelsel, waar ze het bewustzijn bereiken in interpretatie- en classificatieprocessen. Door dit proces vormen mensen een beeld van hun omgeving via geluiden, geuren, smaken, tactiele waarnemingen en visuele prikkels. Het tegenovergestelde van exteroceptie is interoceptie. Deze perceptuele structuur reageert op prikkels van binnenuit het individu en is daarmee een belangrijk onderdeel van zelfperceptie. Door middel van interoceptie vormt een persoon dus geen beeld van de omgeving, maar eerder een beeld van zijn eigen lichamelijke processen en daarmee het eigen organisme in de ruimte. Interoceptie werkt ook met gespecialiseerde sensorische cellen en geeft de verkregen informatie door aan de centrale zenuwstelsel Niet alle interoceptieve stimuli bereiken het bewustzijn. Interoceptie is dus een grotendeels onbewust, zij het permanent voorkomend proces. Interoceptie omvat proprioceptie en visceroceptie. proprioceptie omvat de zintuigen van beweging, kracht en positie en werkt met spierspoelen, peesspindels, botreceptoren en het vestibulaire orgaan. Viscerale perceptie is de perceptie van orgaanactiviteit. Het pikt signalen op van de interne organen en wordt ook wel enteroceptie genoemd.
Functie en taak
Interoceptie is de totaliteit van elke waarneming vanuit het lichaam. Deze vorm van waarneming vormt in belangrijke mate het welzijn en bepaalt bijvoorbeeld of iemand zich gezond of ziek voelt. Interoceptie correleert dus met subjectief welzijn en maakt in de eerste plaats de vorming van het neurologische lichaamsschema mogelijk. Het lichaamsschema wordt opgevat als het besef van het eigen lichaam en zijn grenzen. Het vermogen tot introceptie is genetisch bepaald, maar verandert erdoor leren Als fysiologisch proces bestaat interoceptie uit verschillende processen. Een daarvan is het coderen voor stimulusconversie bij interoceptoren. Stimulus moleculen bindt zich aan de receptoren en zet ze om in afferente signaalimpulspatronen. Dit wordt gevolgd door transmissie, wat overeenkomt met verdere transmissie naar het centrale zenuwstelsel. Voor sommige stimuli wordt dit gevolgd door de bewustwordingsstap, die wordt vergemakkelijkt door corticale verwerking. Bewustzijn komt overeen met een bewustzijn van interoceptieve processen. De totaliteit van de bovenstaande stappen wordt het interoceptieve systeem genoemd. Interoceptieve stimuli kunnen zijn pijn, temperatuur, jeuk of aanraakprikkels. Dit kunnen spiergevoelens of viscerale gewaarwordingen zijn, informatie over vasomotorische activiteit, gevoelens van honger of dorst. Welke prikkels bewust worden waargenomen, hangt af van leren processen en ervaringen. Verschillende receptoren zijn actief als interoceptoren. De baroreceptoren in de bloed vatwanden bijvoorbeeld permanent meten bloeddruk. De hersenen initieert acties om te onderhouden circulatie op basis van hun informatie. Het bepalen van voorwaarde van de bloed, ph-receptoren, carbon dioxyde receptoren en zuurstof receptoren zitten in de vaatwanden om de ideale zuurstoftoevoer naar de weefsels te verzekeren. Osmoreceptoren reguleren de vloeistofbehoefte en helpen de hersenen teken dorst. Spiermetaboreceptoren bepalen het metabolisme van skeletspieren en pancreas glucose receptoren werken samen met het centrale zenuwstelsel om te reguleren insuline niveaus. Alle interoceptoren maken deel uit van het autonome zenuwstelsel. Mechanoreceptoren in de interne organen en weefsels worden ook tot de interoceptoren gerekend. Ze rapporteren drukstaten en pijn De receptoren voor houding, beweging, positie en gewrichten zijn even introceptief. Thermoreceptoren, chemoreceptoren en proprioceptoren van het positie- en bewegingssysteem behoren ook tot de introceptoren. Een verbinding met het centrale zenuwstelsel bestaat via vezelrijke afferenten van het motorische en vegetatieve systeem. De hersenen gebruikt de informatie om homeostase, houding, beweging en functionele aanpassing te reguleren.
Ziekten en aandoeningen
Introceptie speelt een rol als onderdeel van zelfperceptie in verband met fysieke veranderingen en daarmee bij veel ziekten. Wat twee mensen bewust van binnenuit waarnemen, kan meer of minder variëren. Introceptie is tot op zekere hoogte subjectief vanwege het verband met persoonlijke ervaringen en leren ervaringen. Bij sommige mensen is er bijvoorbeeld relatief weinig waarneming van lichamelijke processen. In andere is er meer onderschepping. Onder bepaalde omstandigheden kan sterke onderschepping worden geactiveerd Angst stoornissen In zulke Angst stoornissen, is er een overinterpretatie van de kleinste veranderingen in het lichaam, die angstreacties uitlokken en zelfs lichamelijke reacties kunnen veroorzaken. Dit is meestal aanwezig bij mensen die over het algemeen sneller last hebben van angst. Een verminderde waarneming van interoceptieve stimuli kan er op zijn beurt toe leiden dat een patiënt betekenisvolle alarmsignalen van zijn of haar eigen lichaam negeert. Experiëntiële introceptiestoornissen kunnen worden behandeld door perceptuele verbetering of angststoornis behandeling. Aan de andere kant kan introceptie ook fysiek worden veranderd als gevolg van neuronale schade of orgaanschade. Zeker bij enteroceptie kan dit levensbedreigende gevolgen hebben. Als bijvoorbeeld de baroreceptoren in de vaatwanden beschadigd zijn en geen betrouwbare informatie doorgeven, kan een verkeerde hartslagregulatie en bloed er treedt druk op. Even gevaarlijk kunnen verstoorde interoceptoren van het maagdarmkanaal zijn, omdat ze de regulering van de spijsvertering verstoren. Dergelijke schade kan bijvoorbeeld ontstaan door necrose van de weefsels. Met name diepe gevoeligheid kan echter net zo goed worden verstoord door neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose (MEVROUW). Als auto-immunologische ontstekingen van MS bijvoorbeeld de zenuwgeleidingsroutes of regulerende centra van diepe gevoeligheid vernietigen, treden ernstige bewegings-, houdings- en regulatiestoornissen op. Bovendien is een mogelijke oorzaak van fysiek veranderde interoceptie beroerte, die de introceptieve hersencentra kunnen beschadigen. Dergelijke schade kan in ernstige gevallen fataal zijn.
