Is peritonitis besmettelijk?
Zoals hierboven beschreven, is de meest voorkomende oorzaak van buikvliesontsteking is een vorige appendicitis dat niet goed of snel genoeg werd behandeld. Hierdoor werd de appendix broos, waardoor het mogelijk was kiemen en pro-inflammatoire stoffen om de peritoneale holte binnen te dringen. Deze kiemenzijn echter niet schadelijk voor mensen zolang ze zich in de darmen bevinden.
Sommige zijn zelfs nuttig en ondersteunen onze spijsvertering. Andere oorzaken van buikvliesontsteking, zoals ontstoken uitsteeksels van de dikke darm (diverticulitis) of een ontsteking als gevolg van een eerdere, onbehandelde darmobstructie, ook oorzaak kiemen om uit de darm te ontsnappen. De processen die uiteindelijk leiden tot een ontsteking van de buikvlies vinden plaats in het lichaam van de patiënt.
Voor buitenstaanders en zorgverleners is er geen risico op infectie via de uitwerpselen van de patiënt of de lucht. Zoals al genoemd, buikvliesontsteking wordt vaak veroorzaakt door ziektekiemen die zelfs een gezond persoon zou uitscheiden met de ontlasting. Kwaadaardige ziektekiemen zijn echter ook gedeeltelijk verantwoordelijk voor het ontstaan van peritonitis.
Deze ziektekiemen kunnen een dergelijke ontsteking echter alleen veroorzaken als ze de peritoneale holte van een persoon binnendringen via de broze darm of andere intacte buikorganen. Infecties met deze ziektekiemen kunnen optreden via besmet voedsel en kunnen gastro-intestinale aandoeningen veroorzaken bij gezonde mensen met intact interne organen, die zich bijvoorbeeld zouden uiten in diarree en braken. Er is dus geen risico op peritonitis als u in contact bent geweest met een persoon die peritonitis heeft opgelopen.
Een bijzondere vorm van peritonitis is de zogenaamde Feline infectieuze peritonitis, die wordt veroorzaakt door een virus, maar vrijwel vooral bij katten voorkomt. De uitwerpselen van een besmette kat zijn besmettelijk, dat wil zeggen besmettelijk voor andere katten, die er dan ook ziek van kunnen worden. Voor mensen is het verantwoordelijke virus niet gevaarlijk, dus er is geen risico op infectie bij contact met een besmette kat.
Bij kinderen speelt de ziekte peritonitis een belangrijke rol, omdat de piek van de ziekte, die een belangrijke oorzaak is voor de ontwikkeling van peritonitis, zich in de leerplichtige leeftijd bevindt. Bovendien is er een zeer zeldzame vorm van peritonitis, die slechts 1% van alle gevallen van peritonitis uitmaakt en vooral kinderen en mensen treft met een reeds verzwakte immuunsysteem, namelijk de zogenaamde "primaire peritonitis". Deze vorm van peritonitis wordt niet veroorzaakt door bacteriën die hun weg naar de peritoneale holte vonden via gebroken en ontstoken buikorganen zoals de maag, darmen of appendix.
De oorzaak van "primaire peritonitis" is eerder bacteriën die het buikvlies rechtstreeks via de bloedbaan, die goed wordt voorzien van bloed, of die welke opstijgen in de peritoneale holte door een infectie van de bekkenorganen. Eenmaal daar, de bacteriën kunnen zich vestigen en de ontsteking veroorzaken. Terwijl in de meer frequente vorm van peritonitis de bacteriën Escherichia coli en Enterococci belangrijke inflammatoire pathogenen zijn, in de zeldzame vorm die reeds is beschreven, voornamelijk streptokokken en pneumokokken worden gevonden als triggers voor peritonitis.
Pneumokokken peritonitis is een ontsteking van de buikvlies veroorzaakt door de bacteriën die ook verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van longontsteking. Het komt vooral veel voor bij meisjes tussen 3 en 10 jaar. Omdat het wordt beschouwd als een van de primaire vormen, is het een zeer zeldzame ziekte.
Als een infectie met deze bacteriën wordt vermoed, hoeft deze niet per se vooraf te zijn gegaan longontsteking. De pneumokokken worden vaak via de darmen en de vagina van het kind verspreid en komen van daaruit via de bloedbaan in het buikvlies terecht en infecteren het. De oorzaak van peritonitis bij pasgeborenen en zuigelingen is te wijten aan bepaalde eerdere ziekten.
Belangrijk om hier te vermelden is necrotiserende enterocolitis, waarbij sprake is van een lokale vermindering van bloed stroom naar de darmwand, die deze beschadigt, wat op zijn beurt bacteriële kolonisatie bevordert. Als gevolg hiervan sterft uiteindelijk de darmwand en raakt het peritoneum naast de darm ontstoken. Andere oorzaken kunnen zijn: a volvulus, waarin de darm verdraait, wat leidt tot vernauwing van de toevoer schepen, en een zogenaamde meconium omgeving, een darmobstructie veroorzaakt door de eerste ontlasting die door het kind wordt geproduceerd.
Beide zorgen ervoor dat de darm broos wordt en dat bacteriën het peritoneum bereiken en het ontsteken. Bij oudere kinderen zijn de meest voorkomende oorzaken appendicitisAlsmede de chronische inflammatoire darmziekte De ziekte van Crohn, ontstoken weefselvocht knooppunten in de darm en zogenaamde invaginaties, waarbij een voorafgaand darmsegment als een kous in het voorgaande wordt ingebracht. De peritonitis bij kinderen en zuigelingen is vergelijkbaar met die bij volwassenen.
Wanneer er bijvoorbeeld druk wordt uitgeoefend op de buikwand, vertonen ze zogenaamde verdedigingsspanning, waardoor de buik harder aanvoelt. Als de ziekte vergevorderd is, kan de buik ook zo hard aanvoelen als een plank. De kinderen voelen zich koortsig en hebben erge pijn in de buik, waardoor ze angstig worden en veel huilen.
Dit gaat gepaard met diarree en misselijkheid Met braken. Bij zuigelingen wordt een zwakte in het drinken waargenomen als een teken van lusteloosheid. In sommige gevallen kan de ziekte ook verraderlijk beginnen.
Het kind is louter slap en de symptomen nemen in de loop van de tijd langzaam toe. Er is geen harde buikwand. Vroegtijdige therapie is van vitaal belang, omdat vochtverlies en een onbalans in het elektrolyt- en eiwitgehalte van het kind kunnen optreden. Er is ook het risico van bloed vergiftiging.
