In hyperthyreoïdie (overactieve schildklier), de schildklier produceert te veel hormonen. omdat schildklier hormonen onze stofwisseling beïnvloeden, treden daardoor symptomen op zoals slaapstoornissen, nervositeit, meer zweten of gewichtsverlies. In de meeste gevallen is de oorzaak van de symptomen ofwel de autonomie van de schildklier of de auto-immuunziekte Ziekte van Graves. Indien hyperthyreoïdie goed wordt behandeld, is een normaal leven meestal mogelijk voor de getroffenen.
Functie van de schildklier
De schildklier produceert de hormonen trijoodthyronine en thyroxine, die van vitaal belang zijn voor ons mensen. Ze beïnvloeden veel belangrijke processen in het lichaam, bijvoorbeeld de circulatie, metabolisme en groei, maar ook ons psychologisch welzijn. Het uitkomen van schildklierhormonen in de bloed wordt gereguleerd door een hormoon geproduceerd in de hypofyse (TSH). Als de schildklier te weinig hormonen aanmaakt, wordt dit hypothyreoïdie. Als het tegenovergestelde waar is en er worden te veel hormonen aangemaakt, dan heet dit hyperthyreoïdie.
Oorzaken van hyperthyreoïdie
Hyperthyreoïdie kan verschillende oorzaken hebben. In ongeveer 95 procent van de gevallen worden de symptomen die kenmerkend zijn voor hyperthyreoïdie veroorzaakt door: Ziekte van Graves of autonome schildklierziekte. Daarnaast zijn er echter andere, zeldzame oorzaken die achter hyperthyreoïdie kunnen zitten. Waaronder:
- Een ontsteking van de schildklier
- Hormoonproducerende tumoren
- Een te hoge dosis schildklierhormoontherapie
Ziekte van Graves als oorzaak
Ziekte van Graves – ook bekend als de ziekte van Graves – is een auto-immuunziekte waarbij de immuunsysteem produceert antilichamen tegen de schildklier. Deze koppelen aan bepaalde oppervlaktecellen van de schildklier en nemen de plaats in van het hypofysehormoon TSH, die normaal gesproken de productie van schildklierhormonen. Hoewel de antilichamen stimuleren ook de hormoonproducerende cellen van de schildklier, deze produceert nu hormonen onafhankelijk van de werkelijke behoefte. Het resultaat is hyperthyreoïdie.
Schildklierautonomie als oorzaak
Wanneer de schildklier autonoom is, produceert deze onafhankelijk hormonen en wordt niet langer gecontroleerd door de hypofyse. Een dergelijke autonomie kan de gehele schildklier aantasten of alleen individuele gebieden die autonome adenomen worden genoemd. Vaak wordt de autonomie van de schildklier veroorzaakt door: jodium tekort. Als er te weinig is jodium in het lichaam probeert de schildklier het tekort te compenseren door te groeien: een vergroting van de schildklier (struma) en nodulaire veranderingen in het weefsel optreden.
Typische symptomen van hyperthyreoïdie
Een van de typische symptomen die kunnen optreden als onderdeel van hyperthyreoïdie is een vergroting van de schildklier (struma). Een vergrote schildklier is onder andere merkbaar aan symptomen als: heesheid, moeite met slikken en problemen met het dichtknopen van de kraag. Zo'n struma komt voor bij ongeveer 70 tot 90 procent van alle getroffen mensen. Door de verhoogde productie van thyroxine en trijoodthyronine, wordt het metabolisme versneld. Andere typische tekenen van hyperthyreoïdie zijn daarom:
- Nervositeit
- Overmatig zweten
- Rusteloosheid
- Slaapstoornissen
- Versnelde pols
- Hoge bloeddruk
- Tremor
- Gebrek aan concentratie
Er is ook vaak gewichtsverlies ondanks een verhoogde eetlust. Daarnaast kunnen symptomen zoals diarree, haaruitval en spieren pijn en zwakte kan ook optreden.
Typische symptomen van de ziekte van Baseow
Bij de ziekte van Graves kan er, naast de reeds genoemde symptomen, ook een deegachtige zwelling van de huid op de onderbenen – een zogenaamd myxoedeem. Bovendien is de ziekte echter het meest merkbaar in de ogen: symptomen zoals een gevoel van vreemd lichaam, gevoeligheid voor licht, verhoogde tranenvloed en een onaangenaam gevoel van druk verschijnen. Vaak steken de ogen ook naar voren uit, waardoor de blik vast en starend lijkt.
Thyrotoxische crisis als complicatie
In zeldzame gevallen kan een thyreotoxische crisis optreden als complicatie van hyperthyreoïdie. Een dergelijke crisis wordt aanvankelijk opgemerkt door hoge koorts, een verhoogde pols, diarree en braken, evenals rusteloosheid en angst. Later kan een verminderd bewustzijn optreden – in het ergste geval kan de patiënt het bewustzijn verliezen (thyrotoxische coma). Omdat een thyreotoxische crisis levensbedreigend is voorwaardemoet onmiddellijk een arts worden gewaarschuwd. Een thyreotoxische crisis wordt vaak veroorzaakt door de administratie of jodium-bevattende drugs or Röntgenstraal contrastmiddelen. Daarnaast, andere mogelijke oorzaken infectie, operatie, stressvolle situaties, zwangerschapen stopzetting van schildkliermedicatie.
