De glossofaryngeale zenuw behoort tot de schedel zenuwen en heeft zes takken waarin het motorische, parasympathische, sensorische en gevoelige vezels draagt. Bij hen innerveren de glossofaryngeale zenuw voornamelijk de keelholte, tong, en palatine amandel.
Wat is de glossofaryngeale zenuw?
Twaalf craniaal zenuwen verlaat het hersenen op verschillende punten in de hoofd en in toenemende mate vertakken om een netwerk van te vormen zenuwen dat loopt voornamelijk door het hoofd. De glossofaryngeale zenuw komt overeen met de negende hersenzenuw en staat vanwege zijn functies ook bekend als de linguale faryngeale zenuw. In tegenstelling tot andere zenuwbanen gaan de hersenzenuwen niet door de spinal cord Bovendien behoort de glossofaryngeale zenuw tot de subgroep van kieuwboogzenuwen omdat deze zich vormt vanaf de derde kieuwboog tijdens de embryonale ontwikkeling. Vijf andere kieuwbogen geven aanleiding tot de trigeminuszenuw gezichtszenuwEn nervus vagus Geneeskunde verwijst alternatief naar kieuwboogzenuwen als brachiale zenuwen - de visceromotorische controle van de glossofaryngeale zenuw staat daarom bekend als brachiomotorische functie.
Anatomie en structuur
De glossopharyngeale zenuw heeft zes hoofdtakken:
- Tympanische zenuw
- Rami amandelen
- Ramus sinus caroticus
- Ramus keelholte
- Ramus musculi stylopharyngei
- Rami talen
De trommelzenuw of trommelholte zenuw leidt naar de middenoor, waar zijn sensorische vezels bijdragen aan de tympanische plexus. De plexus bevindt zich in de trommelholte en bevat ook vezels van de caroticotympanische zenuw. Tussen de tympanische plexus en de otic ganglionvormt de kleine petrosuszenuw een verbinding. Het is ook bekend als de anastomose van Jacobson. Bovendien bereikt de glossofaryngeale zenuw de otic ganglion via de tonsillaire takken of rami tonsillares. Bovendien vertakt de halsslagader (ramus sinus carotici) zich van de linguale faryngeale zenuw. Het vormt enerzijds de glomus caroticum aan de halsslagader (Arteria carotis communis) en anderzijds de sinus caroticus aan de interne halsslagader (Arteria carotis interna). De faryngeale tak (ramus pharyngeus) van de glossopharyngeale zenuw leidt naar de pharyngeale plexus, waar deze zich vermengt met vezels van de tiende hersenzenuw (nervus vagus), de larynxzenuw (superieure larynxzenuw) en de superieure cervicale ganglion (superieur cervicaal ganglion). De ramus musculi stylopharyngei innerveren een van de faryngeale liften (stylopharyngeus-spier). Ten slotte vormen de rami lingualis een groep takken van de glossopharyngeale zenuw. Ze vertegenwoordigen de terminale tak en leveren het achterste deel van de tong.
Functie en taken
De verschillende takken van de glossofaryngeale zenuw bevatten zowel motorische als sensorische, sensorische en parasympathische vezels. De motorische delen zijn overwegend visceromotorische neuronen en zijn niet onderhevig aan bewuste menselijke controle. De ramus musculi stylopharyngei is een uitzondering, aangezien de keelholte-lift een dwarsgestreepte spier is en tot de skeletspieren behoort. Het neemt deel aan het slikken en werkt samen met de andere keel-, palatine- en linguale spieren. In de trommelzenuw, die over de tympanische plexus gaat, gebruikt de glossofaryngeale zenuw gevoelige vezels om sensaties zoals druk over te brengen, pijn, aanraking, trillingen en temperatuur in de middenoor Het otische ganglion, waarmee de tympanische plexus is verbonden, reguleert ook speekselklieren Met behulp van parasympathische vezels draagt de glossopharyngeale zenuw verder bij aan het autonome zenuwstelsel De glomus caroticum en de sinus caroticus bewaken het gewone halsslagader en de interne halsslagader. De glomus caroticum geeft informatie door aan de hersenen over pH, zuurstof en carbon dioxide in de bloed, terwijl de carotissinus maatregelen bloeddruk In de medulla oblongata (]] medulla oblongata]]) triggeren het ademhalingscentrum en het bloedsomloopcentrum aanpassingen wanneer dat nodig is en verhogen ze bijvoorbeeld de ademhalingsfrequentie. Bovendien speelt de glossopharyngeale zenuw een rol bij het proeven en levert hij het achterste gebied van de tong met sensorische zenuwvezels. In zijn mondelinge slijmvlies zijn smaak knoppen waarin zich chemische receptoren bevinden. Het achterste derde deel van de tong is goed voor de helft van de smaakwaarnemingen.
Ziekten
Schade aan de glossofaryngeale zenuw kan dysfagie veroorzaken, waarbij voedsel of vloeistof de neus- Het probleem wordt voornamelijk veroorzaakt door het falen van de pharyngeale plexus en extra verlamming van de stylopharyngeus-spier. Bovendien treedt bij volledig falen van de glossofaryngeale zenuw typisch ageusie op: getroffen personen kunnen geen van de smaak kwaliteiten in het achterste derde deel van de tong. Slik- en smaakstoornissen kunnen echter ook optreden in samenhang met andere neurologische aandoeningen en syndromen en duiden niet altijd op een laesie van de glossofaryngeale zenuw. Glossopharyngeale verlamming gaat vaak gepaard met verlamming van de nervus vagus de accessoriuszenuw kan ook worden aangetast. Dit komt vaak door schedel verwondingen, vergiftiging en neurologische aandoeningen zoals beroertes en verschillende vormen van dementie Faryngismus is een spasme van de keelholte als gevolg van aanhoudende actiepotentialen in de glossofaryngeale zenuw en treedt op bij ernstige infectieziekten zoals hondsdolheid or tetanus Daarom weet de geneeskunde dit voorwaarde als glossofaryngeale spasmen. Neuralgisch pijn van het gehemelte en de keelholte is in sommige gevallen ook te wijten aan de tong-keelzenuw en kan uitstralen naar de tong, keel, kaak en oor. De symptomen treden voornamelijk op tijdens het spreken, slikken, kauwen of gapen en gaan soms gepaard met smaak storingen, een toename van speeksel productie en gevoelloosheid in het getroffen gebied. Het klinische beeld staat ook bekend als het Collet-Sicard-syndroom en ontstaat idiopathisch of secundair door neuritis, littekensof tumoren.
