Prostatectomie komt overeen met een minimaal invasieve of volledig invasieve procedure voor volledige of gedeeltelijke verwijdering van de prostaat Mictiestoornissen kunnen wijzen op een gedeeltelijke prostatectomie, terwijl kwaadaardige tumoren van de prostaat volledige verwijdering vereisen. Volledige prostatectomieën kunnen leiden tot impotentie als gevolg van zenuwbeschadiging tijdens de operatie.
Wat is prostatectomie?
De prostaat komt overeen met een accessoire geslachtsklier en is betrokken bij sperma productie. Bij mensen bevindt het orgel zich onder de urinewegen blaas, waar het het begin van de urinebuis aan de bekkenbodem De exocriene klier heeft uitscheidingskanalen in de urinebuis en bevat tot 50 individuele tubuloalveolaire klieren. Deze klieren produceren een afscheiding die wordt afgevoerd naar de urinebuis en vermengt zich met sperma tijdens ejaculatie. De prostaatafscheiding heeft een pH van 6.4 en verhoogt daarmee de kans op sperma overleving in de zure omgeving van de vagina. De prostaatafscheiding heeft ook een motiliteitsinducerend effect op het sperma. Onder bepaalde omstandigheden kan gedeeltelijke of volledige verwijdering van de prostaat nodig zijn. Zo'n operatie wordt prostatectomie of prostaat-enucleatie genoemd. Gedeeltelijke verwijdering van de prostaat wordt onderscheiden van radicale prostatectomie Beide procedures kunnen overeenkomen met verschillende chirurgische technieken. Naast laperoscopische en endoscopische prostatectomieën bestaan er bijvoorbeeld door robots ondersteunde procedures.
Functie, effect en doelen
De meest voorkomende indicatie voor prostaatverwijdering is prostaat kanker Deze kwaadaardige kanker van de prostaatklier vereist meestal een radicale prostatectomie Tijdens deze procedure wordt de prostaatklier volledig verwijderd. Bij de invasieve procedure worden ook de vesiculaire klieren (vesiculae seminalis) en het prostaatkapsel (capsula prostatica) verwijderd. De operatie kan minimaal invasief zijn en dus overeenkomen met een endoscopie Een dergelijke procedure staat bekend als endoscopisch extraperitoneaal radicale prostatectomie (EERPE). Een camera in het bekkengebied helpt om het operatiegebied tijdens de procedure nauwlettend in de gaten te houden. De chirurgische ingreep is echter bijna uitsluitend geschikt voor gelokaliseerde prostaat kanker Laparoscopische prostatectomie komt ook overeen met een minimaal invasieve vorm van prostatectomie. Bij deze procedure wordt toegang verkregen via vijf trocars in de onderbuik. De zaadblaasjes en prostaat worden tijdens de operatie met laparoscopische instrumenten vrijgesneden en vervolgens verwijderd. Bloeden kan worden gestopt met bipolaire stolling. Directe hechting van de anastomose tussen de urethra en blaas kous is gebruikelijk. Indien nodig, verwijdering van het darmbeen weefselvocht knooppuntbundels worden ook uitgevoerd. Afhankelijk van de indicatie in het individuele geval voert de behandelende chirurg de operatie transperitoneaal of extraperitoneaal uit zonder manipulatie van de buikvlies Naast gedeeltelijk invasieve toegangsprocedures bestaan er ook open toegangsroutes voor prostatectomie. Een dergelijke procedure is retropubische radicale prostatectomie (RRP), waarbij de patiënt gespreid op zijn of haar rug ligt. De chirurg verwijdert de prostaat via een mediane incisie tussen de navel en symphysis. Hij ontleedt vervolgens de prostaat gratis en voorziet de vasculaire plexus van penetrerende hechtingen. De retropubische benadering laat de orgaancapsule onaangeroerd en wordt over het algemeen gebruikt om grote adenomen te verwijderen. Gelijktijdige verwijdering van de zaadblaasjes en weefselvocht knooppunten is ook denkbaar met deze open procedure. Wereldwijd wordt dit type prostatectomie het meest gebruikt. Radicale perineale prostatectomie (RPP) is ook een open variant van prostatectomie. Bij deze procedure zoekt de chirurg de prostaat op via een incisie tussen de anus en scrotum en ontleedt de klier met metalen oprolmechanismen die urethraal zijn ingebracht. Ernstig vergrote prostaten kunnen met deze procedure niet worden geopereerd. Gedeeltelijke verwijdering van de prostaat wordt meestal gebruikt voor goedaardige tumoren van de klier als deze gepaard gaan met ongemak tijdens het urineren. Een procedure voor gedeeltelijke verwijdering is bijvoorbeeld transurethrale prostaatresectie (TURP), waarbij een chirurgisch instrument door de urethra wordt ingebracht. Vanuit de overgangszone van de prostaat verwijdert de chirurg bepaalde delen van de klier met een lusvormige elektrode inclusief wisselstroom RF. De prostaatcapsule blijft intact. Gerelateerde procedures omvatten transurethrale microgolftherapie en fotoselectieve verdamping van de prostaat (PVP).
Risico's, bijwerkingen en gevaren
De risico's en bijwerkingen van prostatectomie zijn afhankelijk van de gekozen procedure. Radicale prostatectomieën zijn relatief moeilijke operaties vanwege de anatomische omstandigheden, ongeacht de wijze van uitvoering. De prostaat is moeilijk toegankelijk in het bekken. Takken van de holle zenuw bevinden zich op slechts millimeters afstand. De zenuwbundels dragen zenuwvezels naar de erectie. Als deze vezels per ongeluk worden doorgesneden of ernstig worden uitgerekt, is er een verlies van erectiele functie. Een veel voorkomende bijwerking van radicale prostatectomieën in het verleden was urine-incontinentie, hoewel dit nu ver achter de impotentie is geraakt. Bovendien kan de penis tijdens de operaties korter worden omdat de urethra bij de afgesneden uiteinden wordt samengevoegd na het wegsnijden van afzonderlijke delen. De penis wordt een klein stukje het lichaam in getrokken om het verlies van urethra te compenseren. De voorhuid behoudt meestal zijn conventionele vorm en is vaak te lang na de operatie, wat chronische kan bevorderen ontsteking van de eikel Bovendien is een veel voorkomende bijwerking van radicale retropubische prostatectomie liesbreuk, waarvoor een herhalingsoperatie nodig is. Naast deze bijwerkingen en risico's zijn er narcose en chirurgische risico's. Deze omvatten naast infectie ook bloedingen en blauwe plekken. Pijn na de procedure is ook gebruikelijk. Voor mensen met hart- en vaatziekten, open procedures met narcose in het bijzonder zijn ernstig systemisch spanning die in extreme gevallen kan worden geassocieerd met cardiovasculaire stilstand. Allergische reacties op de verdoving behoren ook tot de algemene chirurgische risico's. Hetzelfde geldt voor wond genezen stoornissen of hoofdpijn als reactie op de verdoving.
