Definitie
In de geneeskunde is een ligament (Latijn: ligamentum) een bindweefsel structuur die verbindt botten samen. De botten hier betrokken geef de naam aan het bijbehorende ligament. Het ligament dat het scheenbeen (tibia) en de fibula verbindt, wordt bijvoorbeeld het "Ligamentum tibiofibulare" genoemd.
Vaak zijn de ligamenten gelokaliseerd op gewrichten, waar ze voornamelijk dienen om het gewricht te stabiliseren en de beweging ervan te beperken tot de voorziene mate. De banden hebben een zeer beperkte elasticiteit en kunnen worden uitgerekt of zelfs gescheurd bij overbelasting of trauma, wat bekend staat als een gescheurde ligament (scheuren). Gescheurde ligamenten zijn goed voor ongeveer 20% van alle sportverwondingen en zijn daarom een veel voorkomend ziektebeeld.
Veroorzaken
Gescheurde banden ontstaan door onnatuurlijke bewegingen, bijvoorbeeld bij vallen of bukken. Overmatige krachten werken op het gewricht en de vastzittende ligamentstructuren, die letsel kunnen veroorzaken en dus kunnen leiden tot een gescheurde ligament. Vaak getroffen zijn ligamenten aan de voet, vooral aan de bovenkant enkel gewricht, of de ligamenten van de knie.
Heel vaak is er een typisch ongevalsmechanisme voor een bepaald ligament, afhankelijk van het soort sport. Een voorbeeld hiervan is de zogenaamde ski duimdie wordt veroorzaakt door een val waarbij ofwel de duim niet op tijd uit de lus van de skistokken wordt losgelaten, ofwel, bij het opvangen van de val met de hand, de duim overbelast raakt, zodat het bijbehorende ligament scheurt. Een andere oorzaak van gescheurde ligamenten kan, naast onfysiologische beweging, trauma zijn dat van buitenaf op een gewricht inwerkt, zoals het geval is bij een slechte voetballer.
Symptomen
A gescheurde ligament wordt symptomatisch vooral als gevolg van zeer ernstig pijn onmiddellijk na het trauma. Dit pijn komt vaak voor in rust, maar wordt vooral versterkt door beweging en wordt meestal veroorzaakt door druk op het getroffen gebied. Binnen enkele minuten na de breuk is er een ernstige zwelling van het gewricht.
Vaak treden de komende uren blauwe plekken op, die worden veroorzaakt door scheuren bloed schepen onder de huid. Het gezwollen en pijnlijke gebied wordt nu blauwachtig van kleur. Omdat het gescheurde ligament zijn stabiliserende component op het gewricht elimineert, wordt het gewricht enerzijds abnormaal beweeglijk, dwz bewegingen of verschuivingen die niet mogelijk zouden zijn met een gezond ligamenteus apparaat.
Aan de andere kant, bewegingen van de aangetaste structuren, die in tegenstelling tot de breuk kan nog steeds worden uitgevoerd, voelt zich onstabiel en onveilig. De diagnose van een gescheurd ligament wordt gesteld door een arts, die de diagnose van de patiënt neemt medische geschiedenis om de symptomen en de onderliggende oorzaak van het ongeval te achterhalen, die vaak al heel specifiek is en dus duidt op de verwonding van een bepaald ligament. Bij het daaropvolgende onderzoek gaat hij op zoek naar druk pijn in het getroffen gebied, zwelling, blauwe plekken en elke abnormale mobiliteit.
Dit wordt gevolgd door een Röntgenstraal onderzoek, wat erg belangrijk is om elk begeleidend botletsel uit te sluiten. Een MRI-onderzoek (Magnetic Resonance Imaging) kan ook nodig zijn. Ofwel als het Röntgenstraal beeld geeft geen duidelijke resultaten of ook in het geval van gecompliceerde verwondingen, omdat structuren van zacht weefsel zoals ligamenten goed kunnen worden weergegeven in de MRI en aangrenzende structuren zoals kraakbeen kan ook worden beoordeeld. De afbeeldingen kunnen ook worden gebruikt om een operatie te plannen.
