Ciclosporine is een werkzame stof uit de groep van immunosuppressieve geneesmiddelen Het wordt voornamelijk gebruikt om afwijzing achteraf te voorkomen orgaan transplantatie.
Wat is ciclosporine?
Ciclosporine is een werkzame stof uit de groep van immunosuppressieve geneesmiddelen Het wordt voornamelijk gebruikt om afwijzing achteraf te voorkomen orgaan transplantatie. Ciclosporine is de algemene naam van een geneesmiddelsubstantie die de immuunrespons onderdrukt. Het medicijn wordt geproduceerd uit de Noorse schimmelsoorten Cylindrocarpon lucidum en Tolypocladium inflatum. Chemisch gezien is ciclosporine een cyclisch eiwit met elf verschillende aminozuuresters. Ciclosporine werd voor het eerst gebruikt in transplantatie geneeskunde in 1978. Dit eerste gebruik was een revolutie op dit gebied van de geneeskunde, aangezien ciclosporine de overlevingstijd van orgaanontvangers aanzienlijk verlengde. De ontdekkers van het medicijn waren Hartmann Stähelin en Jean-François Borel.
Farmacologische werking
Ciclosporine is een zogenaamd cyclisch eiwit. Het bindt zich aan cyclofiline A. Dit is een immunofiline. Immunophilines zijn eiwitten die worden aangetroffen in de lichaamscellen. Hun exacte betekenis voor het organisme is nog onbekend. In het geval van ciclosporine functioneren ze als intracellulaire receptoren. Binding aan dit prolyl-cis-trans-isomerase creëert een complex dat op zijn beurt aan calcineurine bindt. Calcineurine is dat wil zeggen een fosfatase calcium en calmoduline afhankelijk. Het complex van cyclofiline A en ciclosporine verhindert de activering van de nucleaire factor acticatine T-cel (NFAT) in calcineurine. Dit is een gen-regulerend eiwit. Normaal gesproken komt geactiveerde NFAT de kern binnen en induceert het de productie van cytokines, interleukines en interferonen Zonder remming van ciclosporine komen talrijke immuunstimulerende stoffen vrij. Ciclosporine deactiveert dit mechanisme tijdelijk en remt zo de afgifte van immunostimulantia en de verspreiding van wit bloed cellen. Op deze manier heeft ciclosporine een immunosuppressieve werking.
Medisch gebruik en toepassing
Ciclosporine wordt gebruikt om de immuunsysteem Een dergelijke immunosuppressie is daarna noodzakelijk transplantatie, bijvoorbeeld. Na transplantaties kan het lichaam het getransplanteerde orgaan als lichaamsvreemd herkennen en het aanvallen. In dit geval is het immuunsysteem reageert op de transplantatie zoals op een ziekteverwekker. Dergelijke afstotingsreacties kunnen dagen, maanden of zelfs jaren na de operatie optreden. immunosuppressiva zoals ciclosporine worden gebruikt om deze reacties te voorkomen. Er wordt echter ook ciclosporine voor gebruikt autoimmuunziekten Bij een auto-immuunreactie kan de immuunsysteem keert zich tegen zijn eigen weefsels of organen om redenen die vaak nog onbekend zijn. Colitis ulcerosa en De ziekte van Crohn behoren tot de autoimmuunziekten die worden behandeld met ciclosporine. De chronische inflammatoire darmaandoeningen gaan gepaard met symptomen zoals buikkrampen, diarree en ernstige spijsverteringsstoornissen. glomerulonefritis wordt ook behandeld met ciclosporine. glomerulonefritis is een aandoening van de nierlichaampjes die gewoonlijk één tot twee weken na een bovenste luchtwegaandoening optreedt oorontsteking Andere indicaties voor ciclosporine zijn onder meer ernstig of zelfs therapie-bestendig huid ziekten zoals psoriasis or atopische dermatitis (neurodermitis) en chronisch ontsteking van de bindvlies of hoornvlies. In combinatie met het medicijn methylprednisolon, worden goede resultaten bereikt met ciclosporine bij de behandeling van alopecia areata. Alopecia areata staat ook bekend als circulair haaruitval Het is de meest voorkomende inflammatoire aandoening voorwaarde waarbij haaruitval Ciclosporine wordt ook gebruikt in kanker therapie Samen met het medicijn verapamil, het voorkomt dat chemotherapeutische middelen uit de doelcellen worden getransporteerd door het multidrug-resistentie-eiwit 1. De transporter MDR1 is vaak verantwoordelijk voor resistentie tegen chemotherapeutische middelen.
Risico's en bijwerkingen
Zelfs bij lagere doses kan regelmatig gebruik van ciclosporine de nieren beschadigen. Schade aan de lever en maagdarmkanaal is ook mogelijk. Bovendien, gezwellen van de tandvlees en water retentie kan optreden. Hoge bloeddruk or hirsutisme zijn ook mogelijke bijwerkingen. Hirsutisme is een mannelijk lichaamspatroon haar distributie bij vrouwen.Bij getroffen vrouwen worden bijvoorbeeld sterke haren aangetroffen in de kaakstreek bij het oor, op de bovenkant lip, op de kin, op de borst en op de buik. Bij patiënten die regelmatig hoge doses ciclosporine gebruiken, is het immuunsysteem ernstig verzwakt. In de regel worden transplantatiepatiënten getroffen door deze immuundeficiëntie. Enerzijds is het immunodeficiency is gewenst voor het voorkomen van transplantaatafstoting; aan de andere kant verhoogt het de kans op kanker met een factor drie tot vijf. Bovendien is er een verhoogd risico op infectie. Zelfs infecties die werkelijk onschadelijk zijn, kunnen een ernstig beloop krijgen. Daarnaast is er een toename in bloed lipideniveaus. Sommige patiënten ontwikkelen ook fibroadenomen tijdens het gebruik van het medicijn. Fibroadenomen zijn tumorachtige goedaardige gezwellen in het gebied van de borstklier. Blootstelling aan de zon moet worden vermeden tijdens het gebruik van ciclosporine. UV-straling en lichttherapie zijn ook gecontra-indiceerd.
