Sinds 2017, als onderdeel van een wijziging van de Narcotica Handelen, het gebruik van cannabis in de geneeskunde is onder strikte voorwaarden toegestaan. Zo mogen sommige geselecteerde patiënten in Duitsland legaal kopen en gebruiken cannabis Dit heeft echter weinig te maken met het clichéidee van "roken pot op recept ”. Dit komt omdat talloze onderzoeken de wetenschappelijke voordelen van deze oude medicinale plant kunnen aantonen. Welke van de verschillende cannabinoïden worden gebruikt en hoe ze ons lichaam beïnvloeden, legt dit artikel uit.
THC, CBD, cannabis: wat is wat?
De verschillende namen kunnen voor verwarring zorgen. Cannabis, hennep in het Duits, is een plant die al duizenden jaren wordt verbouwd. Zelfs toen werd cannabis in de geneeskunde gebruikt, ook voor pijn or diarree De hennepplant bevat verschillende cannabinoïden. Dit is de naam die wordt gegeven aan de chemische stoffen, waarvan de bekendste tetrahydrocannabinol (THC) is. Het THC-gehalte varieert van soort tot soort, waardoor het lastig is om een exacte dosering te bepalen. Naast THC is er nog een cannabinoïde van belang in de geneeskunde: cannabidiol (CBD). In totaal bestaan er meer dan honderd verschillende cannabinoïden, maar hun exacte werkingsmechanisme is nog niet bekend.
Hoe werken cannabinoïden?
Verdeeld over ons zenuwstelsel zijn een veelvoud aan cannabinoïde-receptoren. Deze kunnen worden gezien als aanmeerplaatsen op het celoppervlak. Wanneer boodschappersubstanties - in dit geval cannabinoïden - de receptoren bereiken, verbinden ze zich met het celoppervlak (net als een sleutel tot een slot) en activeren ze de overeenkomstige zenuwcel Hierdoor kunnen cannabinoïden een signaal in de cel triggeren, wat resulteert in een verminderde afgifte van het remmende middel neurotransmitter GABA. Hierdoor kan een tweede cel meer vrijmaken dopamine Maar deze receptoren worden niet alleen gebruikt door cannabinoïden die "van buitenaf" worden aangevoerd; stoffen die door het lichaam zelf worden aangemaakt, worden ook aan deze receptoren gekoppeld. Deze stoffen worden endocannabinoïden genoemd en hebben verschillende functies in het lichaam. Ze zijn onder andere betrokken bij immuunregulatie en pijn regelgeving in de hersenen Voor dit doel kunnen ze aan verschillende receptoren in het lichaam koppelen. In principe hebben we twee verschillende receptoren:
- Type 1 cannabinoïde receptoren: bevinden zich voornamelijk in het midden zenuwstelsel (CZS).
- Type 2 cannabinoïde receptoren: bevinden zich op een grote verscheidenheid aan plaatsen in het lichaam, de spijsverteringsorganen, huid, longen of voortplantingsorganen.
Net als de endocannabinoïden kan THC op veel verschillende plaatsen in het lichaam werken. Het neemt ondertussen de functie van deze natuurlijke stoffen over.
Hoe beïnvloedt THC het lichaam?
Het effect van THC op de hersenen wordt gecontroleerd door cannabinoïde receptoren. Als cannabis als medicijn wordt geconsumeerd (in de vorm van marihuana of hasj), zijn de cannabinoïden nog niet in hun actieve vorm aanwezig. Alleen door verhitting van een zogenaamde decarboxylering (afsplitsing van een carbon molecuul) vindt plaats en daarmee de omzetting in het psychogeen actieve THC. Dit “bevordert” onder andere in de nucleus accumbens (onderdeel van ons beloningssysteem in de hersenen) het vrijkomen van het gelukshormoon dopamine De hoge hoeveelheden dopamine verklaar het euforische effect van het medicijn. Cruciaal voor de verschillende effecten is het THC-gehalte in de bloed Terwijl inhaleermiddelen worden gebruikt, zoals roken cannabisbloemen, produceren hoge niveaus van 150-180 nanogram THC per milliliter bloed, gebruikt de geneeskunde dergelijke hoge doses niet. De meeste medicijnen bieden THC-waarden van ongeveer 10 nanogram per milliliter. Dit is voldoende voor het gewenste medische effect qua pijn opluchting, maar is te laag om 'high' te worden.
In welke vormen komt THC voor in de geneeskunde?
In het verleden konden cannabinoïden alleen aan het lichaam worden geleverd als hasj (geperste hars van de vrouwelijke bloemen) of als marihuana (gedroogde bloemen). Het grote probleem hierbij is het wisselende THC-gehalte, dat kan variëren van 1 tot 20 procent. Dit brede scala en mogelijke onzuiverheden maakten deze vorm van cannabis lange tijd onbruikbaar voor medicijnen. Tegenwoordig zijn er verschillende producten met THC op de markt die legaal op recept verkrijgbaar zijn. Ze verschillen zowel qua samenstelling als qua toepassingsgebied:
- dronabinol: wordt toegediend in de vorm van olieachtige druppels.dronabinol is daarbij een synthetisch geproduceerde cannabinoïde, die kan helpen bij verlies van eetlust.
- Canemes: is een volledig synthetisch preparaat waarin THC wordt gebruikt als capsules voor chemotherapie misselijkheid.
- Sativex: Dit medicijn wordt gebruikt als orale spray voor multiple sclerose Het actieve ingrediënt, nabiximol (een mengsel van THC en CBD), wordt gewonnen uit de cannabisplant.
- Cannabis op recept: sinds 2017 mogen alle medische professionals (behalve tandartsen en dierenartsen) cannabisbloemen voorschrijven voor een bepaalde indicatie. De medicinale cannabis wordt voornamelijk geïmporteerd uit Canada en Nederland. Om het effect te bereiken, moeten de bloemen van tevoren worden verwarmd, bijvoorbeeld in een verdamper.
- THC-olie: hier kunnen zeer hoge concentraties THC worden bereikt, bijvoorbeeld hasjolie en THC concentratie van 20 tot 60 procent.
Theoretisch zou een bereiding als thee ook mogelijk zijn. Echter, vanwege de armen water oplosbaarheid van THC is dit niet mogelijk. De actieve ingrediënten in de wietbloemen zijn lipohil (vetminnend), dus je kunt ze eerder in olie bewaren.
Cannabis in de geneeskunde - waar wordt het tegenwoordig gebruikt?
De diverse werking van cannabinoïden in ons lichaam leidt tot een breed scala aan toepassingen van cannabis in de geneeskunde. De volgende aandoeningen kunnen een indicatie zijn voor therapie met medicinale cannabis:
- Epilepsieën
- Eetluststijging bij hiv-patiënten
- Misselijkheid en braken na chemotherapie
- Chronische pijn, vooral zenuwpijn, waarvoor alle therapieën hebben gefaald
- In palliatievemediizingegen spasticiteit in multiple sclerose.
Bijwerkingen van THC
Bijwerkingen zijn bijzonder psychogeen van aard. Omdat het werkingsmechanisme van cannabis nog steeds niet volledig is onderzocht, zijn betrouwbare uitspraken over mogelijke bijwerkingen nog niet mogelijk. Verschillende onderzoeken hebben echter aangetoond dat vroeg gebruik van cannabis het risico op één groep psychische stoornissen, affectieve stoornissen, verhoogt. Bij een affectieve stoornis treden stemmings- en drijfveerveranderingen op. Een voorbeeld hiervan is het opnieuw opduiken van een bipolaire stoornis, waarbij individuen fluctueren tussen manisch-euforische en depressieve stemmingen. Andere bijwerkingen van overdosering kunnen zijn:
- Slecht humeur tot depressie
- hallucinaties
- Vasodilatatie (vasodilatatie) in de ogen, resulterend in de typische roodheid
- Meer eetlust
- Droge mond
- Tachycardie (snelle hartslag)
Een groot voordeel bij de dosering van cannabis is dat er geen cannabinoïde receptoren in ons ademhalings- en cardiovasculaire centrum zijn. Een overdosis THC dus niet leiden in levensbedreigende situaties, zoals het geval kan zijn met andere pijnstillers: bijvoorbeeld wanneer opioïden een overdosis krijgt, vertraagt de hartslag. Bovendien raakt het ademhalingscentrum verlamd, zodat de getroffen persoon nauwelijks kan ademen. Bovendien kunnen de spieren letterlijk oplossen, waardoor de nier Ook gunstig bij cannabis is de bijna niet-bestaande psychologische afhankelijkheid bij toediening in de lage, medicinale doses.
Cannabis en autorijden - hoe lang is THC detecteerbaar?
Detecteerbaarheid van THC in de bloed is maar een paar uur mogelijk, omdat het door het lichaam snel wordt omgezet in verschillende metabolieten (afbraakproducten). Deze THC-metabolieten kunnen echter zeker langer dan een paar uur in de urine worden gedetecteerd, zoals wordt gedaan bij het testen van geneesmiddelen. Dit is een vrij betrouwbare methode om het medicijn zelfs dagen na de laatste consumptie te detecteren. Dus hoe zit het met de rijvaardigheid? Rijden onder invloed van cannabis is in principe strafbaar. Dit heeft de vraag doen rijzen of patiënten die vanwege hun medicinale cannabis medicinale cannabis krijgen voorgeschreven voorwaarde mogen überhaupt aan het wegverkeer deelnemen. Hier bepaalde de Duitse regering in april 2017 dat getroffenen mogen deelnemen aan het wegverkeer als hun rijvaardigheid niet wordt belemmerd.
Conclusie: veelbelovend, maar er zijn nog enkele vragen open
Het gebruik van cannabis in de geneeskunde staat nog in de kinderschoenen. Er zijn nog te weinig wetenschappelijke studies in het veld om veilige uitspraken te doen over de effecten ervan. Cannabis is zeker geen wondermedicijn en vereist altijd kritische vragen bij de behandeling. Individuele gevallen laten echter veelbelovende resultaten zien.
