Een sluitspier is een spier die een hol orgaan ervoor of erachter volledig kan afsluiten. De functie ervan wordt automatisch aangestuurd, dus er is weinig dat bewust kan worden gedaan om het te beïnvloeden. Sfincters komen voor in het menselijk lichaam, bijvoorbeeld in het oog, bij de maag stopcontact of bij de anus.
Wat is de sluitspier?
Met een sluitspier, zoals de naam suggereert, verstaan artsen een spier die een hol orgaan volledig afsluit. Op deze manier wordt voor- of achterwaartse stroming van vloeistoffen, lucht of andere stoffen voorkomen. Er zijn in totaal negen sluitspieren in het menselijk lichaam. Deze kunnen niet vrijwillig of slechts in zeer beperkte mate worden gecontroleerd. Als een sluitspier in zijn functie beperkt is, kan er bijvoorbeeld ongecontroleerde lekkage of rondstroming van vloeistoffen optreden. Dit kan leiden onder omstandigheden die soms onaangenaam, soms zelfs gevaarlijk zijn volksgezondheid, en vaak onherstelbaar. Sluitspieren kunnen om een groot aantal verschillende redenen in hun functie worden aangetast, waaronder letsel of ziekte, of zelfs zwangerschap of bevalling.
Anatomie en structuur
Sluitspieren zijn samengesteld uit gladde spieren. Om deze reden is hun functie automatisch en niet bewust of nauwelijks te controleren. Sommige spieren, zoals de externe sluitspier bij de rectum, kan vrijwillig worden gecontracteerd. Sfincterspieren kenmerken zich door het feit dat ze in rusttoestand gesloten zijn en er zo voor zorgen dat de organen ervoor of erachter “strak” blijven. Het kunnen bijvoorbeeld transversaal gestreepte spieren zijn (bijvoorbeeld rond de urinebuis) of spierboeien (bij de anus Als alternatief kunnen ze ook in een ringvorm worden gerangschikt. In sommige gevallen zijn het ook skeletspieren, die eigenlijk worden gekenmerkt door het feit dat ze alleen vrijwillig kunnen worden aangestuurd. In individuele gevallen, zoals bij de hartspier, is een bewuste controle echter ook hier niet mogelijk, waardoor ze in aanmerking komen voor gebruik als sluitspier.
Functies en taken
De functie van elke sluitspier wordt bepaald door het toepassingsgebied. In het menselijk oog veroorzaakt bijvoorbeeld de sfincter pupillen spier vernauwing van de leerling De zogenaamde slokdarmopening bevindt zich aan de entree naar de slokdarm en zorgt ervoor dat er geen lucht wordt ingeslikt tijdens het spreken of ademhaling en aan de andere kant, dat nee maag inhoud kan worden ingeademd. De pylorus, gelegen aan de maag uitlaat, regelt het transport van voedsel van de maag naar de darm erachter. Het zorgt ervoor dat het voedsel pas wordt doorgegeven als het op de juiste manier is voorverteerd en er voldoende ruimte in de darm is. De interne en externe anale sluitspieren zorgen ervoor dat darmlediging alleen plaatsvindt wanneer dat gewenst is. Dit laatste kan naar believen worden beïnvloed, ook al is het maar voor een bepaalde tijd. Rond de urinebuis is de urethralis-spier, die er, net als de anale sluitspieren, voor zorgt dat er geen urine ontsnapt. Alleen verslapping van deze spierring gaat gepaard met verhoogde activiteit van de spieren rond de urinewegen blaas resulteert in een daaropvolgende lediging van de blaas.
Ziekten en klachten
Als een sluitspier niet meer of slechts in beperkte mate functioneert, heeft dit gevolgen voor de getroffen persoon die meestal binnen zeer korte tijd merkbaar worden. Als de spier tussen de slokdarm en de maag niet meer goed sluit, kan maagzuur in de slokdarm opstijgen en deze op lange termijn beschadigen. Als gevolg, ontsteking of later slokdarm kanker kan voorkomen. Schade aan de sluitspieren in het anale gebied wordt meestal als bijzonder onaangenaam ervaren, omdat dit leidt tot ontlasting incontinentie Dit probleem kan ook worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een bevalling, wat kan resulteren in een perineale scheur. Urine-incontinentie is ook een veelvoorkomend probleem, waarbij ongecontroleerd urineren optreedt. In sommige gevallen, bekkenbodem een speciaal voor dit doel ontworpen training kan verlichting bieden, omdat het de spieren kan versterken. Voor veel patiënten zijn dergelijke problemen met ontlasting of plassen een beschamende en gevoelige kwestie. Toch moeten ze bij twijfel niet bang zijn om een arts te raadplegen.
