Selenium is een scheikundig element met het atoomnummer 34 en het symbool Se. Selenium voert tal van taken uit in het menselijk lichaam. Het dient bijvoorbeeld om de schildklier te activeren hormonen of voorkomt vroegtijdige celveroudering.
Wat is selenium?
Selenium is een essentieel sporenelement. Essentieel betekent dat het lichaam selenium nodig heeft, maar het zelf niet kan aanmaken. Het moet worden geleverd in de dieet Selenium werd in 1817 ontdekt door een Zweedse chemicus. Het werd lange tijd als extreem giftig beschouwd. Pas in de jaren vijftig ontdekten de onderzoekers Foltz en Schwarz dat selenium essentieel is voor het leven en dat seleniumtekort kan leiden aan ziekten. Selenium is alleen nodig in kleine hoeveelheden. Daarom behoort het tot de sporenelementen.
Functie, effect en taken
Selenium heeft veel verschillende functies. Het is een onderdeel van tal van eiwitten (eiwitten). Dit worden ook wel selenoproteïnen genoemd. Selenoproteïnen vervullen belangrijke functies bij beschermende en verdedigingsprocessen. De selenoproteïnen dragen selenium als actieve site en kunnen dus snel reageren. Ze werken als antioxidanten in oxidatief spanning Een bijzonder belangrijk selenoproteïne is glutatieperoxidase. Het beschermt de cellen van het lichaam tegen de aanvallen van vrije radicalen. Vrije radicalen worden gevormd tijdens metabolische processen waarbij zuurstof Externe factoren zoals roken, spanning or UV straling ook leiden tot een toename van vrije radicalen. In hun chemische structuur zijn deze vrije radicalen onvolledig. Ze missen een elektron. Ze proberen dit elektron weg te halen bij andere cellen. Ze beschadigen daarbij de celmembranen en onder bepaalde omstandigheden de hele cel. Van vrije radicalen wordt vermoed dat ze een cruciale rol spelen bij de ontwikkeling van kanker Gluthation peroxidase kan de schadelijke radicalen onschadelijk maken. Een ander selenoproteïne is joodthyronine dejodase. Dit enzym is verantwoordelijk voor de evenwicht van de schildklier hormonen Naast deze twee eiwitten, zijn er veel andere belangrijke selenoproteïnen. Het sporenelement speelt echter ook een belangrijke rol bij ontstekingsprocessen. Ontstekingsprocessen in het lichaam kunnen worden versterkt door selenium. Tegelijkertijd stimuleert selenium echter ook de immuunsysteem Het is essentieel voor de ontgifting of zware metalen zoals kwik, leiden or cadmium Selenium lijkt ook een positieve invloed te hebben op hart- volksgezondheid Het blijft bloed schepen elastisch en kan voorkomen arteriosclerose.
Vorming, voorkomen, eigenschappen en optimale niveaus
Het menselijk lichaam bevat gemiddeld 10 tot 15 milligram selenium. Het meeste zit in de spieren, lever, nieren en hart- Selenium kan niet door het lichaam zelf worden aangemaakt, maar moet met voedsel worden opgenomen. Absorptie vindt plaats in de bovenste delen van de dunne darm Te veel geabsorbeerd selenium wordt via de urine uitgescheiden. Een voldoende inname van selenium is ongeveer 0.8 tot 1 μg per kilogram lichaamsgewicht. Voor een volwassene moet de inname daarom tussen de 30 en 70 µg liggen. Selenium komt voornamelijk voor in dierlijke en plantaardige eiwitten. Vlees, vis, slachtafval, noten, peulvruchten en granen zijn bijzonder rijk aan selenium. Producten uit de biologische landbouw bevatten doorgaans meer selenium omdat er niet mee besproeid wordt zwavel-houdende meststoffen. Met de gelijktijdige inname van vitaminen A, C en E, de biobeschikbaarheid van selenium in het lichaam kan worden verbeterd.
Ziekten en aandoeningen
Niet alle mensen slagen erin om genoeg selenium binnen te krijgen dieet Seleniumtekort komt bijvoorbeeld voor bij langdurige kunstmatige voeding in dialyse patiënten, tijdens borstvoeding, in alcohol misbruik, bij vegetarische diëten en bij blootstelling aan zware metalen. Seleniumtekort kan in zijn geheel worden opgespoord bloed en serum. Aan de andere kant mag de seleniumstatus niet worden bepaald haar of vingernagels. Haar en nagels neem niet actief deel aan het metabolisme. Er kan dus geen conclusie worden getrokken over de seleniumstatus op basis van het seleniumgehalte van haar en nagels Seleniumtekort kan worden geassocieerd met tal van ziekten. Een tekort aan selenium leidt bijvoorbeeld tot een verzwakking van de immuunsysteem Het resultaat is een verhoogde vatbaarheid voor infecties. De getroffenen hebben meer last van verkoudheid of griep-achtige infecties. Chronische ontstekingsziekten kunnen ook het gevolg zijn van een tekort aan selenium. Een verband tussen seleniumtekort en De ziekte van Crohn or colitis ulcerosa Sommige studies suggereren ook een verband tussen hoge bloeddruk en lage seleniumgehaltes. Lage seleniumspiegels kunnen ook leiden tot lipometabole stoornissen en de ontwikkeling van arteriosclerose Er zijn ook aanwijzingen dat een tekort aan selenium een negatief effect kan hebben op de vruchtbaarheid. Vrouwen die bijvoorbeeld een miskraam vertoonden zeer lage seleniumspiegels in hun bloed Bij mannen daarentegen leidt seleniumtekort tot verminderde beweeglijkheid en verminderde rijping van sperma Maar het is niet alleen een tekort aan selenium dat gevolgen kan hebben voor het lichaam. Selenium kan ook een overdosis krijgen. Normaal gesproken scheidt het lichaam het overtollige selenium via de urine af via de nieren en de afvoerende urinewegen. Als echter grotere hoeveelheden selenium gedurende een langere periode worden ingenomen, kan het lichaam het teveel aan selenium niet meer volledig uitscheiden en treden symptomen op. Een teveel aan selenium kan echter eigenlijk alleen via de voeding worden bereikt supplementen. Als resultaat, haaruitval en rusteloosheid treden op. In extreme gevallen kan de lever kan worden beschadigd. Zenuwaandoeningen en zelfs hartspierzwakte kunnen ook het gevolg zijn van een teveel aan selenium. Daarom moeten bloedwaarden vóór vervanging altijd door een arts worden bepaald.
