Introductie
Trombocyten zijn componenten van de bloed, ook gekend als bloedplaatjes. Ze voeren een belangrijke taak uit in bloed stolling door verantwoordelijk te zijn voor het sluiten van de schepen in geval van letsel. Het aantal trombocyten kan worden bepaald uit een kleine hoeveelheid bloed tellen en kan af en toe worden verminderd.
Als het aantal trombocyten in het bloed onder de normale waarde is gedaald, wordt dit genoemd trombocytopenie of trombocytopenie. De oorzaken kunnen heel verschillend zijn. Enerzijds kan het gebrek aan trombocyten in het bloed worden veroorzaakt doordat het lichaam niet genoeg nieuwe trombocyten aanmaakt of doordat de bestaande trombocyten in toenemende mate worden afgebroken. Als het aantal trombocyten maar iets lager is dan de normale waarde, kan het meestal goed worden verdragen en gecompenseerd door het menselijk lichaam, zolang er geen andere ziekten aanwezig zijn. Als het aantal trombocyten echter ver onder de normale waarde is gedaald, kan dit zelfs bij lichte verwondingen tot hevig bloeden leiden.
De oorzaken
Een verminderd aantal trombocyten in het bloed kan veel verschillende oorzaken hebben. Meestal is het tekort te wijten aan een verstoorde vorming van nieuw bloedplaatjes of een toegenomen uitsplitsing hiervan. Een verminderd aantal bloedplaatjes kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een aangeboren aandoening en wordt meestal op jonge leeftijd vastgesteld.
De pedagogische stoornissen kunnen zich echter ook in de loop van het leven ontwikkelen. De reden hiervoor kan een beenmerg ziekte, zoals leukemieof beenmergschade veroorzaakt door medicijnen, giftige stoffen, straling of tumoren. Een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur kan ook verantwoordelijk zijn voor het afnemen van het aantal trombocyten in het bloed, aangezien deze belangrijke voedingsstoffen niet meer beschikbaar zijn voor de vorming van trombocyten bij een tekort.
Als een verhoogde uitval verantwoordelijk is voor het tekort aan bloedplaatjesde oorzaak kan bijvoorbeeld een activering van de coagulatie zijn of een reactie met antilichamen. Mechanische schade aan de trombocyten door kunstmatige hart- kleppen kunnen bijvoorbeeld ook een oorzaak zijn van een verhoogde afbraak van bloedplaatjes. Pseudotrombocytopenie treedt op wanneer de bloedplaatjes ten onrechte te laag worden gemeten in het laboratoriummonster, maar in normale aantallen bij de patiënt aanwezig zijn.
Chemotherapie is een behandeling met zogenaamde cytostatica (= celdodende middelen). Deze cytostatica zijn chemische stoffen die met name bedoeld zijn om de zieke cellen te doden. Fysieke bestraling, zogenaamd radiotherapie of hormoontherapie is ook bedoeld om zieke cellen te doden.
Al deze behandelingen kunnen helaas ook de dood van gezonde cellen als bijwerking veroorzaken. Dit kan ook bloedcomponenten zoals trombocyten beïnvloeden. Omdat de trombocyten verantwoordelijk zijn voor de bloedstolling, kan een daling van de bloedplaatjes betekenen dat zelfs de kleinste verwonding tot een grote bloeding kan leiden.
Daarom wordt het aantal bloedplaatjes tijdens regelmatige intervallen gemeten en gecontroleerd chemotherapie. De afkorting HIT staat voor heparinegeïnduceerd trombocytopenie. Als patiënten het medicijn innemen heparinekunnen verschillende reacties in het lichaam leiden tot een daling van het aantal trombocyten.
Men spreekt van een HIT als het aantal trombocyten is gedaald tot minder dan 50% van de oorspronkelijke waarde voordat de therapie met het medicijn wordt gestart. Er zijn twee soorten HIT, HIT type 1 en HIT type 2. HIT type 1 is meestal de relatief onschadelijke vorm van HIT, aangezien de bloedplaatjes alleen direct met het medicijn reageren heparine.
De klinisch minder gunstige vorm is HIT type 2, waarbij antilichamen worden in het lichaam gevormd, waardoor bloedplaatjes samenklonteren. Deze agglutinatie kan leiden tot trombose, bijvoorbeeld. Aangezien er bij patiënten met heparine altijd een risico op HIT bestaat, moet voor aanvang van de therapie een startwaarde van de trombocyten worden bepaald en vervolgens met regelmatige tussenpozen worden gecontroleerd.
De ziekte van Werlhof, ook bekend als de ziekte van Werlhof, is een auto-immuunziekte waarbij antilichamen van het menselijk lichaam zijn gericht tegen de eigen trombocyten van de patiënt. Als de gevormde antilichamen zich binden aan de eigen bloedplaatjes van het lichaam, worden ze afgebroken in de miltDit leidt tot een tekort aan trombocyten in het bloed. De trombocyten kunnen hun bloedstollingstaak niet meer zo goed uitvoeren en er kan een neiging tot bloeden ontstaan.
De oorzaak van de ziekte van Werlhof is nog onbekend. Symptomen worden vaak waargenomen bij patiënten na een virale infectie van het bovendeel luchtwegen, daarom wordt dit als mogelijke oorzaak besproken. De ernst van de ziekte kan sterk variëren en kan soms volledig zonder klinische symptomen zijn.