Tyfus koorts is bekend sinds het midden van de 16e eeuw en wordt door de eeuwen heen steeds meer bestudeerd. Het is een ziekte die nog steeds wijdverspreid is over de hele wereld en voornamelijk te wijten is aan slechte hygiënische omstandigheden. Wereldwijd contracteren ongeveer 20 miljoen mensen tyfus- koorts elk jaar, en voor ongeveer 200,000 eindigt de ziekte met dodelijke afloop.
Wat is buiktyfus?
Infographic over de anatomie en symptomatologie van tyfus- koorts Klik om te vergroten. De ziekte komt vooral voor in ontwikkelingslanden en speelt een ondergeschikte rol in Europa en Noord-Amerika. Het is een besmettelijke ziekte dat manifesteert zich als koorts en diarree Het wordt verzonden door de “Salmonella Typhi ” bacteriën Tijdens de incubatietijd (meestal ongeveer 6-30 dagen), de pathogenen penetreren de darmwand. Vervolgens komen ze via het lymfestelsel in de bloedbaan en veroorzaken ze de eigenlijke ziekte. De naam van Salmonella is afgeleid van het oude Griekse woord "typhos", waarvan de betekenis "waas" of "mist" is. Deze naam werd gebruikt omdat patiënten klaagden over een "mistige gemoedstoestand". De naam van de ziekteverwekker werd in de loop van de tijd officieel gewijzigd in 'Salmonella enterica ssp. enterica Serovar Typhi, ”hoewel beide namen nog steeds worden gebruikt. De ziekte wordt ook vaak 'spotted fever' genoemd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen “tyfus abdominalis 'eigenlijke (buiktyfus of onderbuiktyfus) en een zwakkere vorm van de ziekte genaamd'paratyfus koorts."
Oorzaken
Zoals eerder vermeld, wordt de infectie veroorzaakt door bacteriën Na grote tyfusepidemieën in het begin van de 20e eeuw, bleek uit onderzoek naar de ziekte dat de overdracht van de bacteriën was voornamelijk "fecaal-oraal". In die tijd was het bewustzijn van de mensheid over hygiëne nog niet erg ontwikkeld. De bacterie werd vaak verspreid via eten en drinken water Een praktisch voorbeeld hiervan is de niet bestaande of slechte scheiding van latrines van koken gebieden, drinken water levering of opslag van voorraden. Bovendien werd tot dan toe weinig belang gehecht aan het wassen van de handen. Intensieve handreiniging na toiletbezoek, voor operaties of in verband met keukenhygiëne werd pas na dit besef verplicht. Dit zijn ook de redenen waarom buiktyfus tegenwoordig vooral voorkomt in armere zogenaamde derdewereldlanden, die een slechtere infrastructuur hebben. Directe overdracht van persoon op persoon is mogelijk, maar zeer onwaarschijnlijk. Het grootste risico op infectie is door uitstrijkjes via voedsel of water Kinderen tot negen jaar of personen met een verzwakt immuunsysteem lopen een verhoogd risico op infectie.
Symptomen, klachten en tekenen
De meest voorkomende symptomen van buiktyfus zijn hoofdpijn, koorts, vermoeidheid en aanzienlijke gastro-intestinale klachten. Het verloop van de ziekte is in principe onderverdeeld in vier fasen, waarvan sommige variëren in symptomen. In de beginfase zijn de symptomen vaak beperkt tot verkoudheid symptomen zoals hoofdpijn, pijnlijke ledematen en licht verhoogde temperatuur. In de volgende stadia wordt de koorts intenser en consolideert deze op een hoog niveau. Bovendien is er een toename van gastro-intestinale symptomen in de vorm van pijn in de buik, constipatie or diarree Patiënten hebben er vaak last van verlies van eetlust en apathie of, in zeldzame gevallen, zelfs een verminderd bewustzijn. Een kenmerkend symptoom tijdens deze periode is een grijsachtige laag tong, die ‘tyfus tong’ wordt genoemd. In de laatste, meest gecompliceerde fase is er meestal een verergering van darmklachten en een verslechtering van de algemene voorwaarde door vochtverlies en gewichtsverlies. In deze fase is een typische vorm van diarree treedt op, de zogenaamde "erwtenpulp" diarree. Hiermee scheidt de patiënt geleidelijk de pathogenen Op dit moment is er daarom een hoog risico op infectie. Een vrij zeldzaam maar uiterst kenmerkend symptoom is "roseolae". Dit is roodachtig huiduitslag in de vorm van vlekken op de buik en het bovenlichaam. In zeldzame gevallen kan zwelling van de milt optreedt.
Complicaties
Complicaties tijdens het onbehandelde beloop van de ziekte kunnen niet worden uitgesloten, zeker niet in de laatste twee stadia. Vooral het darmkanaal is een grote bron van gevaar. Vanwege de zware belasting van dit gebied (verzwakt door nesteling van de ziekteverwekker, diarree of constipatie), is er een verhoogd risico op intestinale bloeding of darmperforatie (darmruptuur). Dit laatste brengt een hoog risico op een dodelijke afloop met zich mee. Andere complicaties die kunnen optreden, zijn onder meer de vorming van bloed stolsels of trombose, ontsteking van de beenmerg or hart- spier, en hersenvliesontsteking (meningitis). Ook algemene schade aan het spier- of botstelsel door uitputting is niet uitgesloten. Kinderen jonger dan één jaar vormen een bijzondere risicogroep. Geïnfecteerde personen in deze leeftijdsgroep ontwikkelen ondanks behandeling vaak complicaties. Met name permanente uitscheiders vormen een gevaar. Gewoonlijk blijft een patiënt tyfus uitscheiden pathogenen tot 6 maanden na het overwinnen van de ziekte (ongeacht met of zonder behandeling). Permanente uitscheiders ”zijn personen die gewoonlijk de rest van hun leven ziekteverwekkers uitscheiden zonder zelf aan de ziekte te blijven lijden. Dit vormt een constant risico op infectie voor henzelf en anderen. Af en toe worden geïnfecteerde personen "permanente uitscheiders" zonder ooit zelf symptomen van de ziekte te ontwikkelen. Volgens studies van de wereld Gezondheid Organisatie (WHO), zijn ongeveer drie tot vijf procent van de geïnfecteerde personen "continue excretors".
Wanneer moet je naar een dokter?
Als een tyfus-infectie wordt vermoed, is het van het grootste belang om onmiddellijk een arts te raadplegen. Het doet er niet toe of het vermoeden gebaseerd is op symptomen of de mogelijke besmetting tijdens een reis naar een bijzonder bedreigd land. Een zo vroeg mogelijke behandeling is van enorm belang voor het beloop van de ziekte. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met de verantwoordelijkheid jegens de medemens, aangezien het een besmettelijke ziekte is. Normaal gesproken is het voldoende om een huisarts te raadplegen. Indien het in de loop van de ziekte noodzakelijk wordt om een specialist te raadplegen, kan er verwezen worden. Dit kan nodig zijn bij bovengenoemde complicaties. Zoals reeds vermeld, vormen kinderen jonger dan één jaar een bijzondere risicogroep. In zo'n geval de eerste inschakeling van een specialist hiervoor voorwaarde bij kinderen wordt aanbevolen.
Diagnose
In de vroege stadia van infectie is de diagnose aanvankelijk moeilijk. Symptomen lijken in eerste instantie op meer onschadelijke ziekten zoals de verkoudheid, gewone koorts of gastro-intestinale infecties. Bij het optreden van de eerste symptomen is het daarom uitermate belangrijk om de behandelende arts op de hoogte te stellen van eventuele eerdere reizen naar een van de bovengenoemde landen. Met deze informatie, en het dus bestaande vermoeden van een tyfusziekte, therapie maatregelen kan in een vroeg stadium worden ingenomen. Anders kan een aanvankelijke verkeerde diagnose niet worden uitgesloten. De diagnose van buiktyfus wordt voornamelijk gesteld door de ziekteverwekker in de bloed Dit is echter pas mogelijk na de incubatieperiode en het binnendringen van de ziekteverwekker in de bloedbaan. Later in de loop van de ziekte, wanneer de bacteriën in de ontlasting beginnen te worden uitgescheiden, kunnen ze ook worden opgespoord door onderzoek van de ontlasting. Aan het begin van de incubatieperiode een verminderd aantal leukocyten (wit bloed cellen) kunnen verschijnen en een indicatie zijn van infectie.
Behandeling en therapie
In principe wordt buiktyfus behandeld met een antibioticum In de afgelopen decennia is er echter verzet tegen bepaalde drugs heeft zich ontwikkeld in de ziekteverwekker, waarvan sommige erg sterk zijn. Daarom worden er tegenwoordig voortdurend nieuwe werkzame stoffen ontwikkeld en gebruikt. Afgezien van medicatie, wordt patiënten geadviseerd om voldoende vocht te drinken om het te versnellen eliminatie van de ziekteverwekker. Anti-diarree drugs mag niet worden ingenomen, omdat dit het veel moeilijker maakt om de bacteriën te elimineren. Permanente uitscheiders ”zijn een speciaal geval bij de behandeling. De ziekteverwekkers nestelen zich bij deze personen vaak in de galblaas. Als antibiotica help niet om de situatie in een dergelijk geval te verbeteren, chirurgische verwijdering van de galblaas moet worden overwogen.
Vooruitzichten en prognose
In Europa, Noord-Amerika en andere landen met goede medische zorg is de prognose voor buiktyfus zeer goed. Met een vroege en juiste medische behandeling is het sterftecijfer minder dan één procent. In dit geval vordert de ziekte zonder of met geringe complicaties. Gevolgschade of langdurige schade treedt alleen in de zeldzaamste gevallen op. Zonder de juiste behandeling is de prognose veel slechter. Het risico bestaat dat de bovengenoemde complicaties en hun gevolgen optreden. Er moet ook worden opgemerkt dat "permanente excretoren" zonder behandeling een langdurig risico op infectie vormen voor medemensen. Het sterftecijfer stijgt in deze gevallen aanzienlijk tot wel twintig procent.
het voorkomen
In principe kan tyfusinfectie overal voorkomen, dus elke persoon loopt enig risico. Als preventieve maatregel bestaat de mogelijkheid tot vaccinatie. Dit kan oraal worden gedaan als een orale vaccinatie of in de vorm van een spuit. De orale vaccinatie is een levende vaccinatie In dit geval worden verzwakte vormen van de bacteriën geïntroduceerd, die bij infectie de eigenlijke ziekteverwekker tegengaan. De tweede variant bevat een dood vaccin, dat voornamelijk bestaat uit dode celdelen van de bacteriën die dienen om infectie te bestrijden. Geen van beide varianten biedt gegarandeerde bescherming. Van ongeveer zestig procent van de gevaccineerde personen is aangetoond dat ze bescherming genieten. Dit duurt meestal een jaar. Vaccinatie is vooral handig bij reizen naar streken met een slechte hygiëne. Deze omvatten Azië, India, delen van Zuid-Amerika en Noord-Afrika. Tijdens zo'n trip kan verhoogde voorzichtigheid met betrekking tot hygiëne preventief werken. Dit bevat maatregelen zoals regelmatig grondig handen wassen, drinkwater koken en geen rauw voedsel eten. Het observeren van dit gedrag kan het risico op infectie echter niet elimineren, alleen verminderen.
Follow-up
Nazorg voor buiktyfus omvat een fysiek onderzoek en een gesprek met de arts. Tijdens de follow-up worden de symptomen opnieuw onderzocht. Met name de koorts en typische slaperigheid moeten worden opgehelderd. Indien nodig kan een medicijn worden voorgeschreven of kan de patiënt worden doorverwezen naar een specialist. Als het beloop positief is, zou de ziekte na een paar weken moeten zijn verdwenen. Na follow-up kan de patiënt worden ontslagen. Na het oplopen van buiktyfus is de patiënt ongeveer een jaar immuun. Nadat dit jaar voorbij is, moet opnieuw een medische controle worden gezocht. Hetzelfde geldt als de patiënt is blootgesteld aan een high dosis van de ziekteverwekker. EEN bloed Test geeft informatie over of er nog ziekteverwekkers in het bloed zitten. Bij chronische ziekten kan een ontlasting of urinemonster als bewijs volstaan. Als een chronische ziekte wordt vermoed, een onderzoek van de beenmerg kan ook worden uitgevoerd, aangezien de ziekteverwekkers van tyfus en paratyfus koorts kan nog weken of maanden na herstel in het beenmerg worden gevonden. De nazorg bij buiktyfus wordt verleend door de huisarts of een internist. Ziekenhuisopname is geïndiceerd als de symptomen aanhouden.
Wat u zelf kunt doen
Tyfus en paratyfus koorts zijn ernstige ziekten die medische behandeling vereisen. Als de typische tyfusverschijnselen optreden tijdens vakantie of tijdens een reis in het buitenland, is het aan te raden om de reis te onderbreken. De ziekte moet in Duitsland worden behandeld door een internist of huisarts. De ziekteverwekkers worden behandeld antibiotica Bij het innemen van de medicatie moeten de voorgeschreven intervallen strikt worden nageleefd. De inname van de drugs moet tot het einde worden voortgezet, zelfs in het geval van een vroeg herstel. Om te vermijden interactiesmoet de arts worden geïnformeerd over eventuele ziekten en de inname van andere medicijnen. Begeleidende generaal maatregelen zoals rust en spaarzaamheid zijn van toepassing. Omdat ziekteverwekkers zich in de galblaas kunnen nestelen, moet ook aandacht worden besteed aan merkbare symptomen die na de feitelijke ziekte kunnen aanhouden. De dieet moet worden veranderd. Tyfus- en paratyfuspatiënten kunnen het beste rauw en onvoldoende verhit of voldoende verwarmd voedsel vermijden. Patiënten met buiktyfus moeten ook veel drinken. De elektrolyt evenwicht wordt uitgebalanceerd door middel van isotone dranken en een dieet rijk aan vitaminen en mineralen Een goede persoonlijke hygiëne is ook belangrijk om overdracht van de ziekteverwekkers naar contacten te voorkomen. De verantwoordelijke arts kan u meer tips en advies geven over zelfzorg tegen tyfus.
