Bezem bezem is een plantensoort die behoort tot de vlinder familie (Faboideae). Het heeft echter niets te maken met de bezems (Genista), maar is toegewezen aan de kamperfoelie (Cytisus). Het wordt op verschillende gebieden gebruikt, onder meer als sierplant en in de volksgeneeskunde.
Voorkomen en teelt van bezembezem
In de volksgeneeskunde wordt bezem vooral gebruikt voor problemen van de cardiovasculair systeem De winterharde switchgrassstruik kan groeien tussen één en twee meter hoog. In sommige gevallen is bezem ook zomerkaal en meestal niet groeien ouder dan twaalf jaar. Het is een diepe wortel met wortelknolletjes. Bovendien heeft bezem lange, dichte groene twijgen. De bladeren zijn afwisselend en tripartiet. In de bovenste delen van de twijgen verschijnen de bladeren in clusters. Bezem vormt peulvruchten en heeft een zeer unieke bloemvorm. De vlinder vorm van de bloemen veroorzaakt de naam van de onderfamilie. De bloemen zijn in de regel geel en worden bestoven door grote hommels. Het mechanisme dat hiervoor wordt gebruikt, waarbij stuifmeel wordt uitgeworpen, wordt het explosiemechanisme genoemd. Broomrape kan niet zelfbestuiven. Podverspreiding vindt plaats als gerold duimen of via de krop van duiven. Verspreiding via mieren is ook mogelijk. De jonge planten groeien bijna een meter hoog in het eerste jaar. Ze groeien snel. Pas vanaf het vierde jaar neemt de groei sterk af. Brem kan worden gevonden in weilanden, langs bosranden of op open plekken in het bos. Het groeit ook schaars eik en haagbeukbossen, mits de bodem zuur is. Gebieden waar het bijzonder vaak voorkomt zijn het Sauerland, het Rijnlandse Leisteengebergte en de Eifel. De reden hiervoor is de afwisselende akkerbouw en heidelandbouw die er wordt beoefend. Laag-stikstof, leemachtige of zandige bodems hebben de voorkeur. Kalkhoudende bodems bieden nauwelijks leefgebied voor bezem. De plant is voornamelijk afkomstig uit West- en Centraal-Europa. Een te hard klimaat past er niet bij, dus het wordt bijvoorbeeld niet in de Alpen gevonden. Broom is te vinden op hoogtes tot 900 meter. De plant breekt ook de grond af en verrijkt er voedselarme gronden mee stikstof Daardoor kunnen op plaatsen waar brem is gegroeid, coniferen daarna goed groeien. Dit is een eigenschap die bezem gemeen heeft met andere vlinder planten, die vroeger peulvruchten werden genoemd. Vanwege het hoge eiwitgehalte vormt het een symbiotische relatie met bepaalde grond bacteriën Dit zorgt voor de verrijking met stammateriaal. De plant is niet bedreigd en komt veel voor.
Effect en toepassing
Voorafgaand aan het gebruik is het noodzakelijk om de toxiciteit van de plant op te nemen. Bezem bezem is giftig in alle delen vanwege de alkaloïden het bevat en vanwege de flavonglycoside scoparine. Het bevat sparteïne, lupanine en hydroxylupanine. De actieve ingrediënten hebben toxische effecten op mensen en op sommige dieren. Daarom mag bezem alleen in zeer kleine hoeveelheden als medicinale plant worden gebruikt. Symptomen van vergiftiging zijn duizeligheid, hoofdpijn, braken en diarree Bovendien kan in ernstige gevallen de bloedsomloop instorten tachycardie kan gebeuren. Daarnaast, hartritmestoornissen, laag bloed druk of hypotensie kan gebeuren. Deze verschijnselen kunnen al optreden na consumptie van vijf tot tien zaden. Enerzijds wordt bezem gebruikt als wintervoer voor herten en hazen, anderzijds als sierheester. Dit geldt vooral als de bloemkleuren afwijken van de standaard. Zo hebben verschillende gecultiveerde vormen roze of roodachtige vlinderbloemen. Bovendien wordt het vanwege zijn knobbeltje bacteriën Behalve de bovengenoemde gifstoffen bevat bezem biogeen aminen zoals dopamine en ryamine. Afgezien van deze bevatten de bloemen etherische oliën en flavonoïden zoals astragaline. Door het alkaloïde gehalte heeft bezemraap een positief effect op volksgezondheid in kleine hoeveelheden. Zowel de jonge twijgen als de bloemknoppen worden gebruikt. Beide worden gebruikt in de volksgeneeskunde en traditionele geneeskunde. Zowel kant-en-klare bereidingen als theemengsels zijn te vinden in apotheken. Bezem bezem wordt verwerkt tot druppels, tablets of injectie solutions Deze kunnen tot één procent van het medicijn bevatten. Van het medicijn worden vooral de groene, gedroogde scheuten met bladeren en twijgen gebruikt. Daarnaast worden bloemen en bladeren ook verwerkt in remedies.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
In de volksgeneeskunde wordt bezem vooral gebruikt voor problemen van de cardiovasculair systeem In nauwkeurig afgemeten hoeveelheden kan het kruid worden ingenomen hartritmestoornissen naar evenwicht de circulatie Dit vermindert de prikkelbaarheid van de hart- en verlicht symptomen zoals hartkloppingen, angst, duizeligheid en borst benauwdheid. Het kan ook hartkloppingen verminderen. De hartslag wordt vertraagd en gestabiliseerd. Vanuit folkloristisch oogpunt is bezem al voldoende om symptomen te verlichten bij lichte ongemakken. Daarnaast wordt de plant gebruikt tegen oedeem en als diureticum. Oedeem is water retentie in de weefsels, terwijl diuretica zijn diuretisch drugs Vroeger gebruikten mensen de plant om slangenbeten te behandelen of te genezen hart- zwakke punten. Bovendien zou het kruid weeën bevorderen. Sparteïne wordt nog steeds gebruikt om de bevalling op te wekken. Het effect van de plant tegen slangenbeten is gebaseerd op het immuniseren van schapen tegen adderbeten. Deze zouden eerder bezem hebben gegeten. Er zijn echter geen studieresultaten over de genoemde effecten. Daarom moet de intake altijd worden besproken met een medische professional. Bovendien moeten mensen die allergisch zijn voor een van de actieve ingrediënten, geen bezem nemen. Hetzelfde geldt voor zuigelingen en kinderen die de leeftijd van twaalf jaar nog niet hebben bereikt. Indien vergiftigingsverschijnselen optreden, dient onmiddellijk een arts te worden geraadpleegd.
