Transthyretine is een transporteiwit voor de schildklier hormonen gevonden in alle gewervelde dieren. Het wordt gesynthetiseerd in de lever en in specifieke gebieden van de hersenen Specifieke genetische veranderingen in transthyretine kunnen leiden op amyloïdose type 1 of ATTR-amyloïdose.
Wat is transthyretine?
Transthyretine (TTR) is een van de transportmiddelen eiwitten. Samen met thyroxine-bindend globuline (TBG), het is ook een eiwit dat de schildklier bindt hormonen De bindende kracht is echter niet zo sterk als die van TBG. Bijvoorbeeld, L-thyroxine (T4) is voor 99.99 procent gebonden aan TBG en trijoodthyronine (T3) is voor 99 procent gebonden. Transthyretine bindt zich met een lagere affiniteit aan het schildklierhormoon T4. Er is helemaal geen binding met T3. De halfwaardetijd van de schildklier hormonen in het lichaam wordt aanzienlijk vergroot door binding aan het transport eiwitten, omdat hun uitscheiding in de urine daardoor aanzienlijk wordt vertraagd. De halfwaardetijd van T4 is dus ongeveer vijf tot acht dagen. Voor T3 is het echter slechts ongeveer 19 uur omdat de binding aan TBG veel lager is en het helemaal niet bindt aan transthyretine. Het totaal concentratie of schildklierhormonen hangt af van de concentratie van het transport eiwitten In tegenstelling tot de gratis, de gebonden schildklierhormonen zijn niet biologisch actief. De belangrijkste plaatsen van vorming van transthyretine zijn lever en choroïde plexus. De choroïde plexus vertegenwoordigt wirwar-achtige arterioveneuze vasculaire structuren in de hersenen ventrikels.
Anatomie en structuur
Transthyretine is een eiwitmolecuul dat bestaat uit 127 aminozuren De secundaire, tertiaire en quaternaire structuren zijn samengesteld uit homotetrameren. Het transporteiwit kan worden bepaald door serumelektroforese. In dit proces wordt het weergegeven vóór het albumine piek, die ook transthyretine de alternatieve naam prealbumine opleverde. Transthyretin heeft een kies massa van 55 kDa. De chemische structuur van transthyretine zorgt ervoor dat het zich kan binden schildklierhormonen en voor retinol. Omdat het is concentratie afneemt tijdens chronische ontstekingsreacties, is het ook bekend als een anti-acute-fase-eiwit. Acute-fase-eiwitten worden in grote hoeveelheden geproduceerd tijdens ontstekingsreacties. Ze zijn dus snel beschikbaar voor het lichaam tijdens noodzakelijke afweerreacties. Het tegenovergestelde geldt echter voor anti-acute-fase-eiwitten zoals transthyretine.
Functie en taken
De functie van transthyretine is voornamelijk het binden aan en transporteren van schildklierhormonen. Samen met TBG zorgt het voor een langere halfwaardetijd in het organisme. De schildklierhormonen zijn inactief in de gebonden toestand, maar kunnen indien nodig op elk moment worden vrijgegeven. Een andere functie van transthyretine is ook om te binden aan retinol. Daarbij vormt het complexen met het retinol-bindende eiwit. Retinol is gratis vitamine A, dat verschillende functies in het lichaam vervult. Het is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het visuele proces en is betrokken bij de functie van de huid, slijmvliezen, immuunsysteem, metabolisme en bloed cellen. Zowel schildklierhormonen als retinol zijn alleen actief in de vrije vorm. Ze zijn echter bindend voor transport moleculen zoals transthyretine voorkomt ongecontroleerde reacties van deze werkzame stoffen. Gecontroleerde afgifte door binding met transporteiwitten zorgt voor een geordend werkingsmechanisme van deze stoffen.
Ziekten
Verschillende mutaties van transthyretine kunnen zowel het tekort als de grotere binding aan schildklierhormonen (hyperthyroxinemie) veroorzaken. Bij hyperthyroxinemie zijn verhoogde totale schildklierspiegels aanwezig. Maar de concentratie van vrije schildklierhormonen is normaal. Dienovereenkomstig vindt een normale schildklierfunctie plaats. Er zijn geen symptomen. Hyperthyroxinemie wordt soms verward met hyperthyreoïdie (hyperthyreoïdie). Het verschil is echter dat in hyperthyreoïdie er is zowel een verhoogde totale schildklierconcentratie als een hogere concentratie vrije schildklierhormonen. Amyloïdose type 1 (TTR-amyloïdose) komt echter vaak voor in combinatie met transthyretine. Het is vaak het gevolg van een tekort aan transthyretine, dat op zijn beurt genetisch bepaald is. Bij amyloïdose worden kleine eiwitvezels die niet langer oplosbaar zijn, afgezet in de intercellulaire ruimtes, het interstitium. Deze vezels hebben de vorm van zogenaamde bètafibrillen, amyloïde genaamd. Amyloïdose is geen zelfstandige ziekte, maar een verzamelnaam voor verschillende ziekten met pathologische afzettingsprocessen. Afhankelijk van de oorzaak worden specifieke organen aangetast door de afzetting van defecte eiwitvezels. Bij door transthyretine geïnduceerde TTR-amyloïdose is de hart-, zenuwstelsel, onder andere darmen, ogen, longen of nieren, kunnen hierbij betrokken zijn. Het kan leiden naar hartinsufficiëntie Met hartritmestoornissensensorische stoornissen in de handen en voeten, diarree, constipatiegewichtsverlies of, in zeldzame gevallen, ernstig nier schade, inclusief de noodzaak voor dialyse Omdat transthyretine wordt geproduceerd in de lever, levertransplantatie wel leiden om deze vorm van amyloïdose te genezen. De nieuwe gezonde lever maakt weer normale transthyretine aan. Het afzettingsproces komt tot stilstand. Als de ziekte echter verder gevorderd is, zelfs levertransplantatie kan geen genezing garanderen. Een bijzondere vorm van TTR-amyloïdose is ATTR-amyloïdose (seniele amyloïdose). Deze vorm van de ziekte komt vooral voor op oudere leeftijd. Ook hier ligt de oorzaak in genetische veranderingen in transthyretine. Zonder behandeling leidt amyloïdose binnen enkele jaren tot de dood. Naast een oorzakelijke levertransplantatie moeten symptomatische therapieën worden uitgevoerd. Deze zijn afhankelijk van welke organen in het bijzonder worden aangetast. Als het hart- is betrokken, diuretica en ACE-remmersonder andere worden beheerd. Als hartritmestoornissen optreden, een gangmaker kan helpen de situatie te verbeteren. EEN dieet zoutarm is belangrijk. Weinig zout dieet, administratie of ACE-remmers en diuretica zijn ook geïndiceerd bij nieraandoeningen. Dialyse kan nodig worden indien nodig.
