prostaglandines zijn speciaal weefsel hormonen. Ze worden ook gebruikt in drugs.
Wat zijn prostaglandinen?
prostaglandines zijn lokaal hormonen uit de eicosanoïde klasse afgeleid van arachidonzuur. Ze zijn belangrijk voor de lokale bemiddeling van pijn Bovendien dienen ze als bemiddelaars van hormoonwerking en zijn ze betrokken bij integratieve functies. De naam prostaglandines is te wijten aan de ontdekking van de hormonen in prostaatafscheidingen. Weefselhormonen zijn echter in bijna alle menselijke organen aanwezig. Ze beïnvloeden daarbij tal van lichamelijke processen. Prostaglandinen zijn onverzadigd vetzuren Ze zijn samengesteld uit 20 carbon atomen, die een ring van vijf CA-atomen in hun centrum hebben. Anders vetzuren fungeren als uitgangsmaterialen voor hun synthese.
Functie, actie en rollen
Prostaglandinen dragen ook de naam weefselhormonen. In tegenstelling tot andere hormonen worden ze dus niet in een klier gevormd, maar in de weefsels van het lichaam geproduceerd als reactie op verschillende stimuli. Prostaglandinen worden gemaakt van vetzuren zoals arachidonzuur, waar ook het enzym cyclo-oxygenase (COX) bij betrokken is. Na productie komen de weefselhormonen vrij in de directe omgeving van het weefsel dat ze heeft aangemaakt, waar ze gedurende korte tijd actief zijn. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende endogene prostaglandinen, waarvan meerdere groepen worden geproduceerd. Deze omvatten PGF, PGE en PGD, die op hun beurt weer zijn onderverdeeld in subgroepen. De effecten van de prostaglandinen zijn zeer divers en vaak zelfs verschillend. De belangrijkste groepen worden beschouwd als de serie 1 prostaglandinen, de serie 2 prostaglandinen en de serie 3 prostaglandinen. Serie 1 prostaglandinen zijn afkomstig van dihomogammalinoleenzuur (DGLA). Hun functies zijn onder meer het verminderen bloed stolling en remming ontsteking Serie 2 prostaglandinen ontstaan uit arachidonzuur (AA). Hun werking is tegengesteld aan die van serie 1 prostaglandinen, wat betekent dat ze veroorzaken en zelfs toenemen ontsteking Ze triggeren ook meer bloed stolling, vergroot de perceptie van pijnen bloed veroorzaken schepen te vernauwen. Ze veroorzaken daarbij effecten die nodig zijn om blessures of wonden Serie 3 prostaglandinen zijn weefselhormonen die zijn afgeleid van eicosapentaeenzuur Een van hun functies is het verminderen van de vorming van serie 2 prostaglandinen. Daarom worden ze als ontstekingsremmend beschouwd.
Vorming, voorkomen, eigenschappen en optimale waarden
De verschillende prostaglandinen worden, in tegenstelling tot andere hormonen, bijna overal in het lichaam aangetroffen. Dit omvat in de eerste plaats het mannetje sperma De synthese van weefselhormonen is ook afhankelijk van voedsel. De meeste prostaglandinen zijn dus derivaten van arachidonzuur, dat op zijn beurt tot het omega-6-vetzuur behoort. zuren. fosfolipiden fungeren als een reservoir voor de vorming van prostaglandinen. Deze bevinden zich in de membranen van cellen, waaruit ze worden gekliefd door het effect van PLA2 (fosfolipase 2). Een daaropvolgend effect van cyclooxygenases 1 en 2 zorgt voor de vorming van prostaglandines. De prostaglandine, die aanvankelijk wordt gevormd door het cyclo-oxygenase-effect, wordt PGG2 genoemd. Door een verdere transformatie ontstaat PGH2, dat op zijn beurt dient als uitgangspunt voor verschillende stoffen die biologisch actief zijn. Deze omvatten onder andere PGE2, PGD2, prostacycline (PGI2), PGF2 en tromboxaan (TXA2). Analogen van prostaglandinen kunnen ook in de geneeskunde worden gebruikt om te produceren drugs. Deze omvatten bijvoorbeeld alprostadil, een prostaglandine E1-analoog die wordt gebruikt om perifere arteriën te verwijden. De prostaglandine E2-analoog dinoproston wordt gebruikt om de bevalling te bevorderen aan het einde van zwangerschap Andere medicijnen zijn de prostaglandine E1-analoog misoprostol, gebruikt om maag- en duodenumzweren te voorkomen en te behandelen, en de prostaglandine E2 analoge sulprostone, die de bevalling stimuleert.
Ziekten en aandoeningen
De gunstige effecten van prostaglandinen zijn van groot belang in de geneeskunde en kunnen worden ingezet voor gerichte behandelingen. Zo worden zowel endogene prostaglandines als derivaten gebruikt waarvan de chemische modificatie optreedt, bijvoorbeeld het medicijn dinoproston, die wordt gebruikt in verloskunde, komt overeen met het lichaamseigen weefselhormoon PGE2. Synthetisch prostaglandinederivaten zoals gemeprost of sulprostone worden ook toegediend in verloskunde Ze hebben het effect van het verwijden van de hals en het samentrekken van de spieren van de baarmoeder De endogene prostaglandine PGF2-alpha geeft aanleiding tot de actieve ingrediënten bimatoprost, latanoprost, travoprost en tafluprost, die worden gebruikt om te behandelen glaucoma Ze verwijden de uitstroomkanalen van het kamerwater in het hoornvlies van het oog. De drugs alprostadil en iloprost verbeteren bloed stromen in bepaalde delen van het lichaam. Terwijl alprostadil komt overeen met de prostaglandine PGE1, iloprost is een synthetisch derivaat. Sommige prostaglandinen, zoals PGE2, veroorzaken echter ook bijwerkingen volksgezondheid Effecten. Waaronder pijn, ontsteking en koorts Het is echter mogelijk om de productie van deze weefselhormonen te onderdrukken met behulp van niet-opioïden pijnstillers zoals ontstekingsremmende medicijnen of acetylsalicylzuur Ze hebben de eigenschap het COX-enzym te blokkeren. Dit is essentieel voor de productie van prostaglandine. Door cycloooxygenase te remmen, is de productie van prostaglandines niet meer mogelijk. De prostaglandinen worden meestal toegediend in de vorm van injecties Ze kunnen echter ook lokaal in de vagina worden aangebracht gels, oogdruppelsinhalatiemiddelen of urethrale sticks. Prostaglandinen werken samen met geneesmiddelen die een prostaglandineremmend effect hebben. Dit zijn voornamelijk niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen en ontstekingsremmende geneesmiddelen. Ze verzwakken de werking van de weefselhormonen. Daarentegen is een versterking van de prostaglandine-effecten mogelijk met andere middelen.
