De pees schede is de schede gevuld met synoviale vloeistof (gewrichtssmeermiddel) dat gewoonlijk omgeeft pezen in menselijke en ook dierlijke lichamen. De pees schede speelt een ondersteunende beschermende rol in dit proces, maar het is net zo vatbaar voor verschillende ziekten als voor slijtage en verwondingen.
Wat is de peesmantel?
Infographic over de anatomie, locatie en gebieden van ontsteking bij pees sheathitis. Klik op de afbeelding om te vergroten. De pees schede is het dubbelwandige omhulsel gevuld met lichaamseigen synoviale vloeistof (technisch synoviale vloeistof of synovia genoemd) die gewoonlijk een gezonde volledig omgeeft ader Hier heeft het een beschermende en ontlastende functie. Naast de mogelijkheid om door externe invloeden letsel aan de peesmantel op te lopen, is het ook vatbaar voor verschillende overbelastingsreacties of ziektes: Het bekendste voorbeeld is peesmantel ontsteking.
Anatomie en structuur
De structuur van de peesmantel is fundamenteel vergelijkbaar met die van de gezamenlijke capsule De constructie van de peesmantel maakt dus ook onderscheid tussen de twee lagen van de buitenste stratum fibrosum en de binnenste synoviale stratum. De buitenste laag fibrosum (vezellaag) bestaat uit strak bindweefsel die samenvloeit met het periosteum in het aanhechtingsgebied van de gezamenlijke capsule. Deze bindweefsel bepaalt over het algemeen de mechanische sterkte van het hele gewricht en maakt zo een soepele beweging mogelijk. De synoviale stratum daarentegen vertegenwoordigt de binnenste laag van de gewrichtsholte, die bestaat uit verschillende vloeistoflagen (synoviale cellen). Omdat er hier echter geen direct contact is met de cellen en membranen, vertegenwoordigt deze laag geen basisweefsel (epitheel De binnenste synoviale laag vormt echter een dubbele lamel, die enerzijds extern verbonden is met de omgeving bindweefsel en intern aan de andere kant met de pees. Tussen deze twee lamellen is een ruimte gevuld met het stroperige synoviale vloeistof Deze smerende laag voorkomt wrijving en houdt het weefsel soepel.
Functies en taken
Zoals reeds aangegeven, is de functie van de peesmantels in het lichaam het beschermen van de pezen en omringende weefsels door overmatige wrijving. Dit komt door de opbouw van de verschillende lagen dat make-up de peesmantel, evenals het gewrichtsvocht dat het bevat, zorgen ervoor dat zowel wrijving als externe druk en spanning worden zoveel mogelijk verminderd. Daarom worden de peesmantels lokaal bijzonder sterk gevormd waar de pezen ren over de gewrichten met verhoogde spanning. De sterkere formatie heeft echter minder betrekking op de sterkte van de lagen dan naar de concentratie van gewrichtsvloeistof. Dit komt omdat het in grotere hoeveelheden aanwezig is op de zwaar belaste gebieden. Overigens is het lichaam zelf verantwoordelijk voor de aanmaak van gewrichtsvloeistof. De binnenste laag van de gezamenlijke capsule (technisch bekend als de membrana synovialis) is hier specifiek verantwoordelijk voor en produceert zowel een dikke smeerfilm als de minimaal dunne smeerlaag.
Ziekten en klachten
Vanwege zijn functie en aard is de peesmantel echter zeer gevoelig voor overstimulatie, en niet alleen vanwege de hoge spanningen die optreden tijdens snelle, constante of bestraffende bewegingen. Typische pathologische veranderingen die de peesmantel kunnen aantasten, worden in de geneeskunde gewoonlijk tendovaginopathieën genoemd. Dit komt omdat overmatig gebruik of letsel aan de peesmantel de oorzaak kan zijn tendovaginitis (peesontsteking). Tendovaginitis is niet alleen een van de meest voorkomende ziekten van de peesmantel, maar ook van de handen. Het manifesteert zich meestal in ernstig, steken en trekken pijn en kan overal voorkomen waar peesmantels aanwezig zijn. Echter, zoals reeds aangegeven, peesmantel ontsteking komt vooral vaak voor in de pols gebied. Tendovaginitis wordt gewoonlijk onderverdeeld in vijf verschillende typen: sereus, fibrineus, necrotiserend, etterig en phlegmonous. sereuze tendovaginitis tast de smerende film aan, fibrineuze tendovaginitis tast het fibreuze weefsel aan, necrotiserende ontsteking zorgt ervoor dat delen van het weefsel afsterven, etterende ontsteking is een ernstige vorm van tendovaginitis en phlegmonale tendovaginitis is bewezen dat ze zich verspreiden. Afhankelijk van het type tendovaginitis, moet deze mogelijk worden behandeld antibiotica, veel rust, verkoeling en pijn medicijnen.
