Megavitaminetherapie: behandeling, effecten en risico's

Megavitamine therapie omvat het toedienen van een zware overdosis vitaminen om ziekten te genezen. Megavitamine therapie wordt beschouwd als onderdeel van alternatieve orthomoleculaire geneeskunde en is niet effectief gebleken.

Wat is megavitaminetherapie?

Megavitamine therapie is een therapeutische procedure uit de orthomoleculaire geneeskunde. Megavitaminetherapie probeert ziekten te genezen door zeer hoge doses toe te dienen vitaminen. De dosis of vitaminen toegediend misschien wel duizend keer per dag dosis aanbevolen door de wereld Gezondheid Organisatie (WHO). Het uitgangspunt van de orthomoleculaire geneeskunde is dat een biochemische onbalans in het lichaam de oorzaak is van ziekte en dat deze onbalans kan worden gecorrigeerd door de administratie van vitamines, mineralen en sporenelementen​ Tegelijkertijd gaat de orthomoleculaire geneeskunde ervan uit dat er voldoende vitamines en mineralen kan niet worden bereikt met het gebruikelijke van vandaag dieetDaarom lijdt een groot deel van de bevolking aan tekorten. De vervanging van deze vitamines en mineralen is daarom volgens de orthomoleculaire geneeskunde noodzakelijk. Verder sporenelementen, essentieel vetzuren, aminozuren en andere zogenaamde "vitale stoffen" worden ook toegediend in het kader van deze alternatieve geneeskundige therapierichting. Wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van orthomoleculaire geneeskunde in het algemeen en voor de effectiviteit van megavitaminetherapie in het bijzonder bestaat niet.

Functie, effect en doelen

Om het concept van megavitaminetherapie te begrijpen, is het eerst nodig om de algemene ideeën van orthomoleculaire geneeskunde te begrijpen. Uitgaande van het uitgangspunt dat, als gevolg van de opslag, bewaring, transport en verwerking van de voedingsmiddelen die tegenwoordig algemeen worden geconsumeerd, een toereikende voorziening van vitamines en andere 'vitale stoffen' niet kan worden bereikt, zelfs niet met een evenwichtige dieetconcludeert de orthomoleculaire geneeskunde dat de meerderheid van de bevolking een tekort heeft aan deze stoffen. Bovendien gaat de orthomoleculaire geneeskunde ervan uit dat een biochemische onbalans tot ziekten leidt en dat deze biochemische onbalans kan worden verholpen door de vermeend ontbrekende vitamines en vitale stoffen te vervangen. Bij megavitaminetherapie als speciale therapiemethode van de orthomoleculaire geneeskunde worden vitamines in aanzienlijk verhoogde doseringen toegediend. De toegediende doses zijn vaak 100 tot 1000 keer de fysiologische behoefte. Oorspronkelijk zijn zowel de term orthomoleculaire geneeskunde als de term megavitaminetherapie afkomstig uit de zogenaamde ‘orthomoleculaire psychiatrie’. Orthomoleculaire psychiatrie heeft tot doel mentaal lijden te genezen en mentaal te behouden volksgezondheid door “optimale moleculaire omstandigheden te creëren voor geestelijke gezondheid​ Dit moet voornamelijk worden gedaan door middel van "optimale concentraties van stoffen die normaal in het lichaam worden aangetroffen", bijvoorbeeld vitamines. De opkomst van orthomoleculaire psychiatrie kan worden herleid tot genezing van schizofrenie voorkomend in pellagra door administratie van niacine (vitamine B3). Pellagra is een ziekte die wordt veroorzaakt door een tekort aan nicotine zuur. In aanvulling op schizofrenie, diarree (diarree), ontstekingsziekten van de huid (dermatitis) en andere mentale symptomen, zoals dementie in de context van een organisch psychosyndroom optreden. Bij deze deficiëntieziekte, vervanging van de ontbrekende vitamine is noodzakelijk en leidt tot genezing. Hieruit werd echter afgeleid dat de administratie van vitamines kunnen mogelijk andere vormen van genezen schizofrenie​ In het kader van deze aanname werd megavitaminetherapie ontwikkeld. Aanvankelijk werden hoge doses nicain gebruikt bij patiënten met schizofrenie. De pogingen waren echter niet succesvol. Desalniettemin werd het idee verder ontwikkeld, waaruit de orthomoleculaire psychiatrie voortkwam. Hieruit vloeiden orthomoleculaire geneeskunde en megavitaminetherapie voort. In het verdere verloop werd megavitaminetherapie ook gebruikt voor andere psychische aandoeningen en later ook voor lichamelijke aandoeningen, zonder echter een aantoonbaar effect te hebben. Tegenwoordig wordt megavitaminetherapie niet langer gebruikt in de context van wetenschappelijke psychiatrie. Hetzelfde geldt voor de andere therapieën van de orthomoleculaire psychiatrie. Tegenwoordig wordt in geschikte kringen gezegd dat megavitaminetherapie werkzaam is tegen elke denkbare ziekte, van Depressie naar autisme naar kanker​ Het oorspronkelijke concept van megavitaminetherapie, om vitamines in extreem hoge doses toe te dienen, is uitgebreid naar andere "vitale stoffen", die tegenwoordig ook in "megadoses" worden toegediend, ver boven de vereisten. Vanuit wetenschappelijk oogpunt moet worden opgemerkt dat megavitaminetherapie geen bewezen effect heeft tegen ziekten. De toediening van vitamines kan tekorten en daarmee samenhangende ziekten corrigeren, maar doses die veel hoger zijn dan de vereisten, mogen niet worden toegediend. Niettemin wordt megavitaminetherapie nog steeds beoefend en vandaag aangeprezen als een alternatieve medische procedure.

Risico's, bijwerkingen en gevaren

Megavitaminetherapie kan niet als 'onschadelijk' worden beschouwd omdat, behalve dat ze ineffectief zijn, schadelijke effecten van megavitaminetherapie op volksgezondheid zijn gedocumenteerd in wetenschappelijke studies. De vitamines worden opzettelijk overdosis gegeven tijdens megavitaminetherapie. Vooral de in vet oplosbare vitamines, zoals vitamine A, vitamine K en vitamine D, hebben een potentieel schadelijk effect bij overdosering, wat wordt toegepast bij megavitaminetherapie, omdat ze zich ophopen in de weefsels. Water-oplosbare vitamines die niet nodig zijn, worden daarentegen uitgescheiden. Er zijn tegenstrijdige onderzoeksresultaten over de schadelijkheid van water-oplosbaar vitamine F. Eén metastudie toonde bijvoorbeeld een verhoogde mortaliteit aan na een overdosis vitamine F; dit wordt echter tegengesproken door andere wetenschappers. De wel bekende vitamine C kan veroorzaken diarree en koliek in hoge doses. Bovendien, als nierinsufficiëntie aanwezig is, een overdosis van vitamine C wel leiden tot de vorming van nier stenen. Een ernstige overdosis vitamine B6 kan dat wel leiden op neurotoxische en fotosensibiliserende effecten in zeldzame gevallen. Over het algemeen is bewezen dat behandeling met megavitaminen, dwz de toediening van sterk overdosis vitamines en 'vitale stoffen', de levensverwachting kan verkorten en leiden gezondheidsproblemen. Bovendien is het concept van orhtomoleculaire geneeskunde en dus ook megavitaminetherapie niet gebaseerd op wetenschappelijke feiten. Een effect wordt niet gegeven, bijwerkingen zijn niettemin mogelijk en deels gevaarlijk.